آجیت بالاکریشنان - یکی از مقالات کمسیون تجارت فدرال آمریکا (اِف.تی.سی) تدابیر افراطی را پیشنهاد میکند، از جمله: سختتر کردن قوانین حق تکثیر (کپی رایت) برای جلوگیری از نمایش نتایج جستجوی اخبار توسط موتورهای جستجو بدون پرداخت پول به روزنامه مورد نظر؛ و امکان ایجاد "پی وال"ها برای سازمانها و موسسات خبری که از مخاطبان آنها برای استفاده از اخبار در اینترنت پول میگیرد و این سوال را مطرح میکند که آیا وقت بازآفرینی کسب و کار روزنامهنگاری فرا رسیده است.
در مقاله کمسیون تجاری فدرال امریکا (اِف.تی.سی) آمده است: "روزنامهنگاری در حال حرکت از یک گذار است، گذاری که در آن الگوهای تجاری از بین میرود و عادتهای مخاطبان اخبار به سرعت در حال تغییر است." این مقاله سپس به بررسی کاهش 45 درصدی درآمد حاصل از تبلیغات در روزنامههای امریکایی طی دهه گذشته میپردازد و از آنجا که 80 درصد از درآمد کل روزنامهها از تبلیغات و اگهی فراهم میشود این امر موجودیت بسیاری از روزنامهها را به خطر میاندازد.
بنابر این گزارش، تلاش روزنامهها برای آنلاین شدن فایده چندانی نداشته چرا که درآمد حاصل از آگهیهای آنلاین معمولا یک دهم درآمد حاصل از آگهیهای چاپی است.
آنچه که چنین خسارتی را به روزنامهها تحمیل کرده مسلما اینترنت و به خصوص سایتهایی هستند که اخبار سایتهای دیگر را جمعآوری و منتشر میکنند، این سایتها هیچ مطلب اصلی و اختصاصی تولید نمیکنند به کار خوب روزنامهنگاران مکتوب محتاجند. این باعث تاسف است چرا که خبر میتواند تولیدکننده منافعی باشد که تاثیری بسیار فراتر از خوانندگانش دارد. به عنوان مثال، گزارشهای تحقیقی میتواند باعث تغیر کارکنان یک بیمارستان محلی و در نتیجه تضمین مراقبتهای پزشکی بهتر برای بیماران باشد.
گزارش اِف.تی.سی در یک حرکت انقلابی اخبار را یک "کالای عمومی" نامیده است. وقتی دستاندرکاران اقتصادی از این اصطلاح برای توصیف کالا استفاده میکنند، منظورشان این است که مصرف اخبار رقابتی نیست، بدان معنا که استفاده یک نفر از اخبار مانع از استفاده فرد دیگری از همان خبر نمیشود.
همچنین این معنا را هم میدهد که اخبار استثناناپذیر است: وقتی تولیدکننده اخبار خبری را برای یک نفر فراهم میکند، نمیتواند دیگران را از آن محروم کند.
از انجا که اخبار یک کالای عمومی است، احتمال "سواری گرفتن مجانی" از آن وجود دارد و در چنین شرایطی حصول اطمینان از دست یافتن تولیدکنندگان کالاهای عمومی همچون اخبار، به حقوقشان دشوار است.
این مقاله این سوال را مطرح میکند که آیا وقت آن است که کسب و کار روزنامهنگاری خود را از نو بیافریند؟ به عنوان بخشی از مراحل بازآفرینی، مقاله اِف.تی.سی تدابیر افراطی (رادیکال) را پیشنهاد میکند، از جمله: سختتر کردن قوانین حق تکثیر (کپیرایت) برای جلوگیری از نمایشِ نتایجِ جستجوی اخبار توسط موتورهای جستجو بدون پرداخت پول به روزنامهی مورد نظر؛ و معافیتِ سازمانها و موسسات خبری از قوانین آنتیتراست به طوری که به آنها اجازه دهد با ایجاد و قرار دادن "پِی وال" مصرفکنندگان را مجبور به پرداخت هزینهی استفاده از اخبار در اینترنت کنند.
این مقاله تقریبا دو سال پیش منتشر شده، اما شرایط روزنامهها در ایالات متحده تنها بدتر شده است. روزنامههای موجود کنونی در این کشور سعی کردند با کاهش نیروی انسانی، که برای بسیاری از آنها به صورت موقت کار میکردند، زنده بمانند. موسسات کوچکتر تعطیل شدند. روزنامهها در امریکا با این مشکلات رو به رو شدند نخست به این دلیل که نفوذ اینترنت در آنجا سرعت بسیاری داشت. هرچه ضریب نفوذ اینترنت به همین نسبت در دیگر کشورها، از جمله هند، افزایش مییابد، تعداد افرادی که در انتظار روزنامه در این کشورها هستند کاهش مییابد.
نهادهای قانونی چون قوه قضاییه، مجلس و قوه مجریه در کشورهای دموکراتیک همچون هند، به این دلیل فعالیت میکنند که گزارشهای خبری از اقدامات یا بی توجهی و انفعالشان آنها را به حرکت و عمل وا میدارد.
روزنامههایی با مشکلات مالی ممکن است گزارش مسائل و امور اجتماعی از این دست را به چنان سطحی کاهش دهند که شهروندان ترجیح دهند که نسبت به مسائل اجتماعی به لحاظ فکری نادان باشند.
این حتی ممکن است باعث کاهش علاقه مردم به روند انتخابات به عنوان ابزار حل اختلافات سیاسی و گرایش آنها به روشهای خصوصی همچون باندها، اعتصاب غذا و حتی شورش بیانجامد.
این افزایش روزنامهها در سالهای دهه 1850 میلادی در نتیجه کاهش سریع قیمت و براساس تغیرات فنآوری بود.
کاغذ، که در گذشته به صورت دستی از الیاف درست میشد، اکنون بوسیله دستگاه از خمیر چوب و کاه تهیه میشد، پرس دستی جای خود را به دستگاههای پرس قوی داد؛ در کلیشهسازی ساخت صفحات سربی از قالب سرب جایگزین روشهای ارزانتر شد. همه اینها در کاهش هزینهها نقش داشت.
ورود چاپ ارزان و مقرون به صرفه در قرن نوزدهم انگیزهای برای راهاندازی روزنامهها در سطح جهان بود. این دوره در هند بومبای ساماچار (1822) تایمز آف ایندیا (1833 ) و هیندو (1878) و بسیاری دیگر آغاز به کار کردند.
روزنامههای ارزان و مقرون به صرفه "انقلابی در خواندن" ایجاد کرد، که براساس نظریه رالف انگلسینگ، شامل این تغیرات سه گانه است: از بلند خواندن به تنهایی خواندن؛ از خواندن عمدتا مذهبی تا خواندن عمدتا سکولار؛ و از "خواندن فشرده" (مطالعه دقیق و مکرر چند متن متعارف، مانند کتاب مقدس) به "خواندن گسترده" (استفاده سریع و مداوم از روزنامه ها، مجلات و رمان).
بنابر این آیا ظهور اینترنت و تهدید روزنامهها، تنها یک چرخش در فنآوری و صرفا تغییر در "خواندن گستردهتر" است و نه الزاما تهدیدی برای خود روزنامهنگاری؟
ترجمه: نیلوفر امینی
منبع: وبسایت خبرنگاران ایران از ردیف