مرحله نخست راه‌اندازی شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران ۹ خرداد، با حضور مقامات ارشد اجرایی کشور به بهره‌برداری رسید.

"شبکه ملی فرهنگ" مجموعه‌ای است سازمان یافته از «سامانه‌های برخط»، «مراکز فرهنگی دیجیتال» و «اقدامات حمایتی، آموزشی و اطلاع رسانی» که با هدف استفاده بهینه از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای تحقق اهداف فرهنگی نظام، تحت راهبری و نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی و اجرا شده است و متناسب با فناوری‌های روز توسعه و ارتقاء می‌یابد.

به گزارش ایسنا، شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران اهداف متعددی را دنبال می‌کند که مهم ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود: ارتقای فرهنگ عمومی کاربری رسانه‌ها و آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال با رویکرد ترویج استفاده سالم و مفید و پرهیز از رفتارها و محتوای نابه‌هنجار در فضای دیجیتال، هدایت و جهت دهی، پایش، پدید آوردن و انتشار،‌ کاربری رسانه‌ها، آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال در کشور در جهت تحقق اهداف فرهنگی نظام ، افزایش آگاهی،‌ مهارت، اقبال و مشارکت عمومی در زمینه امور فرهنگی هنری و رسانه‌ای به ویژه پدید آوردن، انتشار و بهره گیری از رسانه‌ها، آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال، کشف و پرورش استعدادهای فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ، تسهیل دسترسی عمومی به آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال، توسعه توانمندی‌های ملی – به ویژه سرمایه انسانی – در زمینه بهره گیری از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی به منظور پدید آوردن، انتشار، تکثیر، عرضه و اجرای آْثار، محصولات و خدمات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، فراهم آوردن بستر شکل گیری و توانمند شدن بنگاه‌های تخصصی، پدید آوردن و انتشار رسانه‌ها و آثار و محصولات فرهنگی دیجیتال، کاهش شکاف برخورداری مناطق مختلف کشور از امکانات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای، توسعه بازار و رونق اقتصاد رسانه‌ها،‌ آثار و محصولات فرهنگی و هنری، گسترش تعامل هم‌افزا میان مراکز، موسسات و اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه کشور با یکدیگر و مخاطبان خود، فراهم آوردن بستر حضور فعال و اثرگذار ایران اسلامی در شبکه گسترده جهانی و بازار بین المللی آثار، محصولات و خدمات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای.

*چشم‌انداز

«شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران» بستری مبتنی بر آخرین فن آوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی و پاک و پالوده از ناهنجاری‌ها برای دسترسی به آثار، محصولات و خدمات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای و اطلاعات،‌ محتوا و خدمات عرضه شده در شبکه گسترده جهانی، پدید آوردن و انتشار محتوای مبتنی بر فرهنگ اسلامی – ایرانی و دسترسی عمومی به اطلاعات بخش فرهنگ ایران اسلامی، به سهولت در اختیار آحاد افراد جامعه در سراسر کشور قرار می‌دهد.

*راهبردها

1. تقدم توسعه سرمایه انسانی بر ایجاد و توسعه سامانه ‌ها 2. انعطاف با توجه به اعتبارات و ظرفیت اجرایی در دسترس 3. تمرکز در سامانه‌ها و تکثر در کاربران و خدمات 4. عدم صرف هزینه از محل بودجه عمومی کشور برای سایر سامانه‌های موازی و ادغام تدریجی سامانه‌های مشابه موجود در شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران 5. اجرا توسط بخش غیر دولتی و نظارت توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

*کارگروه راهبردی شبکه ملی فرهنگ

این کارگروه با عضویت نمایندگانی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سایر سازمان‌های مرتبط تشکیل و ماموریت‌های زیر را برعهده دارد.

1. تصویب سند راهبردی شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران 2. تصویب سیاست‌های کلان و راهبردهای شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و تغییرات و اصلاحات مورد لزوم در آن‌ها 3. اتخاذ تصمیمات لازم به منظور هماهنگی دستگاه‌های اجرای ذیربط با شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران

*کارگروه اجرایی شبکه ملی فرهنگ این کارگروه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل و با عضویت نماینده ویژه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس مرکز توسعه و فناوری‌های رسانه‌های دیجیتال و صاحبنظران حوزه فرهنگ و فناوری اطلاعات تشکیل می‌شود و ماموریت زیر را برعهده دارد: پیشنهاد سیاست‌های کلان و راهبردهای شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران به کمیته راهبردی، انتخاب اشخاص حقیقی یا حقوقی مجری بخش‌های اصلی شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، تعیین ضوابط و ساز و کار نظارت بر نحوه به هزینه گرفتن کمک‌ها و حمایت‌های ارائه از محل بودجه عمومی کشور برای ایجاد،‌ اداره و توسعه شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، تصویب ضوابط و مقررات فعالیت شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.

*کارگروه استانی شبکه ملی

این کارگروه وظیفه تصمیم گیری اولیه در خصوص تعیین، تصویب،‌ راه اندازی و نظارت بر مراکز فرهنگی دیجیتال و همچنین توسعه این مراکز را به نمایندگی از شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران را در استان برعهده دارد. کارگروه استانی، مرجع تصمیم گیری در سطح استان است که تمامی مسئولیت‌ها و وظایف کارگروه اجرایی را در سطح استان بر عهده دارد.

*دبیرخانه

برای نظارت و هماهنگی مراحل طراحی، اجرا، پشتیبانی و توسعه اجزای مختلف شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و نیز راهبردی اقدامات حمایتی، آموزشی و اطلاع رسانی شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، ایجاد دبیرخانه‌ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ضروری است.

مهم ترین وظایف دبیرخانه شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران عبارتند از هدایت و مدیریت کلان شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران،‌ نظارت بر فعالیت‌های شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، راهبری اقدامات حمایتی، آموزشی و اطلاع‌رسانی شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، راهبری درگاه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران،‌ راهبردی سامانه‌های برخط شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران،‌ پایش محتوای قابل دسترس و ارائه در شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، اطلاع رسانی از طریق شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.

فعالیت‌های اجرایی در شبکه ملی فرهنگ توسط 5 کارگروه مستقل و با نظارت مستقیم مدیر شبکه ملی فرهنگ صورت می‌گیرد. در ادامه فعالیت‌های صورت گرفته در هر یک از این پنج کارگروه به صورت اجمالی توضیح داده شده است؛ کارگروه پذیرش و ارزیابی مراکز فرهنگی دیجیتال، کارگروه درگاه شبکه ملی فرهنگ، کارگروه تهیه،‌ تدوین و تامین محتوا، کارگروه تحقیق، توسعه و آموزش، کارگروه شبکه، سخت افزار،‌ کارگروه پشتیبانی؛‌ در کنار فعالیت‌هایی که از سوی این کارگروه‌ها انجام می‌شود واحد روابط عمومی نیز شکل گرفته که به صورت مستمر وظیفه اطلاع‌رسانی و هماهنگی بین بخش‌های درون و برون سازمانی را برعهده دارد. شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، پدیده‌ای زنده و پویا است و متناسب با توسعه سریع فن‌آوری نوین اطلاعات و ارتباطات نیازمند توسعه و ارتقای مستمر است. از این رو شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران دارای محدودیت زمانی نبوده و به طور نامحدودی از قابلیت توسعه و ارتقای برخوردار است.

*اقدامات دبیرخانه شبکه ملی فرهنگ برگزاری جلسات متعدد کارگروه اجرایی به منظور تصویب طرح‌های پیشنهادی دبیرخانه شبکه نظیر ساز و کارهای مالی، قراردادها، خط مشی‌ها و انجام هماهنگی‌های لازم در ستاد سازمان، تشکیل جلسه کارشناسی و مشاوره با اساتید دانشگاه‌های مختلف نظیر دانشگاه‌ صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر و دانشگاه الزهرا در راستای اجرای بهینه طرح، مذاکره و توافق با نظام بانکی در راستای راه اندازی سیستم خرید و فروش الکترونیکی، انجام فراخوان و تعیین مشاوران و ناظرین مختلف طرح، انجام مذاکرات و بررسی‌های مختلف برای اجرای درگاه ملی فرهنگ با شرکت‌های معتبر داخلی، برگزاری 2 جلسه توجیهی با مدیران کل فرهنگ و ارشاد استان‌ها، برگزاری جلسه توجیهی با کارشناسان مرتبط در ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، خرید تجهیزات کامپیوتری و ملزومات اداری جهت تجهیز و راه اندازی بخش‌های مختلف شبکه ملی فرهنگ.

*راه‌اندازی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مراکز فرهنگی دیجیتال کشور

در این سامانه تمامی نقاط مراکز فرهنگی دیجیتال در سراسر کشور بر روی نقشه جغرافیایی ایران قابل مشاهده است. این سامانه امکان می‌دهد کاربران برای دستیابی به نزدیک ترین و مناسب ترین مراکز فرهنگی دیجیتال مورد نظر خود اقدام نمایند. تمامی اطلاعات هر مرکز فرهنگی دیجیتال با انتخاب نقطه مورد نظر قابل دسترسی خواهد بود. در حال حاضر فاز نخست سامانه اطلاعات جغرافیایی مراکز فرهنگی دیجیتال راه اندازی شده است.

*درگاه ملی فرهنگ

درگاه ملی فرهنگ، مجموعه‌ای از رسانه‌های برخط اینترنتی (وب سایت‌های) گوناگون و نیز پایگاه‌های داده اطلاعات فرهنگی است که به صورت منسجم و یکپارچه طراحی و اجرا می‌شود. درگاه پالوده شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، امکان دسترسی به محتوای مناسب را بر اساس سن و شرایط گروه‌های مختلف کاربران از طریق تهیه فهرست سفید دامنه‌های اینترنتی و هدایت به دامنه‌های مورد نیاز کاربران فراهم خواهد ساخت.

پالایش محتوای قابل دسترس در شبکه داده کشور بر اساس قوانین و مقررات موضوعه، بدین ترتیب انجام می‌شود که دامنه‌های اینترنتی و کلید واژه‌های حاوی محتوای مجرمانه در قالب لیست سیاه،‌از طرف مراجع قانونی به ارایه دهندگان خدمات دسترسی اعلام و از طریق سامانه‌های مربوط از دسترسی عمومی به آن‌ها ممانعت به عمل می‌آید. گزیده محتوای منتشر شده در شبکه ملی فرهنگ ج.ا.ا به همراه سایر محتوا و اطلاعات مفید و مورد نیاز تهیه شده توسط مرکز پشتیبانی و مدیریت شبکه ملی فرهنگ از طریق سامانه اطلاع‌رسانی این شبکه در درگاه ملی فرهنگ منتشر و در معرض دسترس کاربران قرار می‌گیرد.

*سامانه اطلاع رسانی شبکه ملی فرهنگ

پایگاه اطلاع رسانی شبکه ملی فرهنگ به عنوان بخشی از درگاه ملی فرهنگ ج.ا.ا راه اندازی شده که در آن اخبار و اطلاعات مربوط به شبکه ملی فرهنگ در کارگروه‌های گوناگون و همچنین مراکز فرهنگ دیجیتال به اطلاع عموم می‌رسد.

*بهره برداری از فاز نخست شبکه ملی فرهنگ

بهره‌برداری از فاز نخست شبکه ملی فرهنگ با حضور رئیس جمهور در 9 خردادماه انجام شد.

رییس جمهوری اسلامی ایران خواستار گسترش همه جانبه فعالیتهای شبکه ملی فرهنگ شد و گفت: این شبکه باید به یک پایگاه اجتماعی تمام‌عیار تبدیل شود. دکتر محمود احمدی‌نژاد در مراسم رونمایی از فاز نخست شبکه ملی فرهنگ گفت: فضای مجازی ظرفیت نامحدودی است که فضایی لایتنهی دارد، همین فضا یک جرقه است که تمامی استعدادهای انسان شکوفا شده و انسان بزرگ شود.

رئیس جمهوری اسلامی ایران، راه‌اندازی شبکه ملی فرهنگ را گامی در مسیر جهانی شدن بشر دانست و افزود: شبکه ملی فرهنگ باید در تمامی مرزهای ایران گسترش یافته و به تقاضای متقاضیان در بیرون از مرزهای جمهوری اسلامی ایران نیز پاسخ دهد، آن زمان است که مشاهده می‌شود، متقاضیان زیادی به دنبال راه‌اندازی و برقراری این ارتباط با شبکه ملی فرهنگ هستند.

دکتر احمدی‌نژاد با اشاره به آغاز به کار شبکه ملی فرهنگ با 250 پایگاه فعال در سراسر کشور و متصل شدن 250 پایگاه دیگر به این شبکه در آینده نزدیک، گفت: فرهنگ، دایره وسیعی است که همه ابعاد انسانی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد و شبکه ملی فرهنگ کشور باید به پایگاه بسیار پرحجم از اطلاعات فرهنگی تبدیل شود.

دکتر احمدی‌نژاد با بیان اینکه ملت ایران همواره در فرهنگ‌آفرینی پیشتاز بوده و در صیانت از فرهنگ خود نقش موثرتری از دولت‌ها ایفا کرده است، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در عرصه فرهنگ حرف‌های بسیار زیادی برای ارائه به دیگران دارد و فرهنگ‌آفرینی و تمدن‌سازی همواره در طول تاریخ وجه تمایز ملت ایران با سایر ملل و اقوام بوده است.

به گفته وی، شبکه ملی فرهنگ جمهوری اسلامی ایران می‌تواند همه ظرفیت‌های ملی را پشت سر فرهنگ ایرانی - اسلامی بسیج کند.

دکتر احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه باید در این شبکه به تناسب سن افراد و نیازهای آنها تولید محتوا نمود، تصریح کرد: باید پس از تبیین دستور کارها، تعیین اولویت‌ها و ارائه جهت‌دهی‌ها در شبکه ملی فرهنگ، محتوای ارائه شده در این شبکه را نیز با امکانات نرم‌افزاری کنترل کرد تا بهترین و سالم‌ترین مطالب و محتوای فرهنگی با رعایت موازین از طریق این شبکه به مردم عرضه شود.

به گزارش ایسنا، شبکه ملی فرهنگ یک روش و عرصه بسیار مناسب برای عرضه فرهنگی است و در دنیایی که دیگر نمی‌توان جلوی انتشار افکار و اندیشه‌ها را به هیچ ترتیبی محدود یا مسدود کرد، راه پیشتازی در عرصه فرهنگ آن است که وارد عرصه شد و حرف و سخن مناسب خود را به شکل مناسب و هنرمندانه به مخاطب عرضه کرد. شبکه ملی فرهنگ باید به یک شبکه اجتماعی تمام عیار تبدیل شود و این کار با فراهم آوردن امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری امکان‌پذیر است.