بسته‌ترین کشور جهان است و چنانچه تصمیم بگیرید دفتر نمایندگی خبری در این کشور راه اندازی کنید مجبور خواهید بود با قدرتهای موجود در آن راه بیایید. برای اسوشییتد پرس، که نخستین نمایندگی خبری تمام وقت و به تمام معنا غربی (منطبق بر ساختارهای رسانه‌ای غرب) را ژانویه امسال در کره شمالی دایر کرد؛ این به معنای استخدام خبرنگاران محلی از میان لیستی فراهم شده از سوی حاکمان کره شمالی است، کشوری که در فهرست آزادی مطبوعات رتبه ۱۷۸ از میان ۱۷۹ کشور را دارد.

ما از تابستان گذشته که پروژهِ کره شمالی اِی پی (اسوشییتدپرس) اعلام شد، پیگیر موضوع بودیم و در فکر چگونگی عملی شدن این تصمیم و به طور مشخص اینکه آیا خبرنگار اِی پی به آنجا خواهد رفت یا نه؟ وقتی که ژانویه امسال دفتر نمایندگی این خبرگزاری رسما افتتاح شد، ِای پی با افتخار اعلام کرد که این «نخستین سازمان خبری خواهد بود که دفتر اخبار مکتوب و عکس آن با نیروهای تمام وقت در کره شمالی فعالیت می‌کند». در حالیکه این بیانیه تنها به این نکته که کارمندانش «بومیان کره شمالی» هستند اشاره داشت، گزارش اِی پی اسامی آن‌ها را اعلام کرد. (دو کارمندی که بر دفتر نظارت می‌کنند؛ جین اچ لی رییس دفتر کره اِی پی و دیوید گاتنفلدر رییس بخش عکس آسیا؛ در سئول و توکیو مستقرند.) هفته گذشته ایزاک اِستون فیش مسئول سیاست خارجی، جزییاتی از سابقه کارمندان تمام وقت را در مقیاسی وسیع‌تر آشکار کرد؛ جزئیاتی از اینکه اِی پی چطور از پس چالش‌های کار با رژیم کره شمالی بر می‌آید.

دو نفر تمام وقت در دفتر حضور دارند، پَک وون ایل خبرنگار و کیم وانگ یون عکاس، هر دو اهل کره شمالی هستند و آنچه از آن‌ها می‌دانیم اندک است. دانیسویزکی، پَک را اینگونه توصیف می‌کند: «خبرنگاری جوان با تجربه کار چند رسانه‌ای در کِی سی اِن اِی و انگلیسی زبان، خودش می‌گوید بخشی از نوجوانی را در تایلند زندگی کرده». اما او هیچ اطلاعاتی از کیم ندارد؛ کالفرد بعد‌تر اضافه کرد که کیم پیش از آن در کییودو (۱) مشغول به کار بوده و پاییز گذشته گاتنفلدر را با عکس‌هایش در یک کارگاه عکاسی تحت تاثیر قرار داده. کی سی اِن اِی خبرگزاری مرکزی کره و خبرگزاری دولتی کره شمالی است، که به نقل از وب سایتش «منعکس کننده عقاید و نظرات حزب کارگر کره و حکومت دی پی آر کی (م: جمهوری دموکراتیک خلق کره) است». آندری لانکف از متفکران کره شمالی می‌گوید پک و کیم ممکن است آموزش‌های روزنامه نگاری دیده باشند، اما «۹۹ درصد» احتمال می‌دهد که «آن‌ها از پلیس مخفی یا سرویس‌های اطلاعاتی آمده باشند.» (کالفرد از مسئولان اِی پی اتهامات را اینگونه پاسخ می‌دهد: «من آقای لانکف را نمی‌شناسم، با دیگاه ایشان آشنایی ندارم و نظری درباره آن نخواهم داد.»)

خبرگزاری مرکزی کره، که حضوری مداوم در نمایش تبلیغاتی خود ما دارد، به استفاده از ادبیات زبانی گزافه گو و به شدت آراسته‌ای که مختص هجو‌ترین مبلغان دولتی است، تمایل دارد. در یکی از گزارشهای جدیدشان می‌خوانیم: «اکنون دلهای تمامی خبرنگاران و دیگر دست اندکاران رسانه در سراسر کشور با نفرت از اقدامات تحریک آمیزِ تازهِ گروهی از خائنین آتش گرفته و...». هرچند فیش به این تردید دامن زد که با استخدام دو نفر از کهنه کاران کی سی ان‌ای، ممکن است اِی پی ماموران اطلاعاتی در برابر خود قرار داده باشد؛ اما به چگونگی استقرار کیم و پک اشاره‌ای نکرد.

از اِی پی پرس و جو کردیم. آن‌ها به ما گفتند که روند انتخاب این افراد پاییز گذشته و در خلال جلسات متعدد صورت گرفته است. پل کالفورد مدیر روابط رسانه‌ای توضیح داد که حاضران در این جلسات جین اچ لی، داوید گاتنفلدر، برایان کاروویلانو دبیر آسیا و جرج بیکر دبیر عکس آسیا بوده‌اند *. حکومت کره شمالی لیستی از داوطلبان کار آزموده و آماده به کار را فراهم کرده تا از میان آن‌ها افرادی انتخاب شوند؛ و پک در می‌انشان بود. کالفرد می‌گوید: «ما او را از بین دبیرخبرهایی که در دسترس بودند به دلیل ویژگی‌های کلی که داشت برگزیدیم.» و اضافه می‌کند که کیم را هم طی روند مشابهی انتخاب کردیم. «ما او را دیدیم، با دقت بسیار در موردش تصمیم گرفتیم، و او تحت نظارت جین اچ لی و دیگر دبیران اِی پی کار می‌کند.» اگر استخدام یک خبرنگار که بخشی از دستگاه تبلیغاتی مرحوم کیم جونگ ایل است، یک مبادله و سازش دشوار برای فعالیت در آن کشور به نظر می‌رسد، قطعا چنین بوده است. از سوی دیگر اِی پی معتقد است اگر هیچ دفتر خبری غربی در کره شمالی وجود نداشته باشد معنایش این است که اخبار بسیار کمتری از این کشور بیرون خواهد رفت. موضوع دیگری که نباید فراموش کرد قولی است که به اِی پی برای گسترش دفترش در آینده داده شده.

کالفرد می‌گوید: «با افتتاح دفترمان در ژانویه، ما امیدواریم که بتوانیم گزارشهای خبری خود از کره شمالی را در ماه‌ها و سالهای پیش رو بیشتر و عمیق‌تر کنیم.» همانگونه که پیداست، او تاکید می‌کند که آنچه توسط پک و همکارش تولید می‌شود به طور کامل بررسی می‌شود (زیر ذره بین است). او می‌افزاید: «تمام دبیران خبری که در نقاط مختلف جهان برای‌ای پی کار می‌کنند، به خصوص آن‌ها که کارمندان ما آشنایی چندانی با آن‌ها ندارند (تازه واردند)، کارشان با وسواس و دقت بسیار و طبق معیارهای والای صحت و بی‌طرفی ویرایش می‌شوند.»

مطمئنا کار این دفتر بی‌پاداش نمانده. در ماههایی که از آغاز به کار این دفتر می‌گذرد، این گروه مجموعه‌ای از گزارش‌های اختصاصی جذاب تولید کرده است. اوایل مارس، اِی پی توانست بر توافق پیونگ یانگ بر سر غذا در مقابل سلاح‌های هسته‌ای پیش از برملا شدن آن مانور دهد. چند روز بعد عکاس دفتر کیم وانگ یون اجازه پیدا کرد که از یک مانور نظامی واقع در سواحل جنوب غربی کره شمالی عکسبرداری کند، که تعدادی از این عکس‌ها بسیار جالب است. در ماه فوریه، جین اچ لی دبیر اِی پی بخشی از تلاش‌های چین برای وارد کردن کالاهای به سبک غربی به کره شمالی را گزارش کرد. در این گزارش که پک وان ایل اطلاعات آن را جمع آوری کرده، جزییاتی از ورژن پیونگ یانگ وال مارت (م: فروشگاه زنجیره‌ای غربی) با محصولاتی همچون شامپوهای پانتن و... ارائه شده.

اما سوال بدیهی این است که آیا می‌شود به خبرنگاری که در سیستم تبلیغات آموزش دیده است، برای تهیه گزارشی بی‌غرض اعتماد کرد؟ کالفورد به این نکته اشاره می‌کند که دبیران اِی پی با کیم و پک «همکاری نزدیک» دارند. در حالیکه نهایتا منتقدان رسانه تصمیم خواهند گرفت که با گذشت زمان این گزارشگری تا چه حد بی‌طرفانه است، حداقل تا اینجای کار به نظر می‌رسد که گزارش‌ها مرحله اولیه را با موفقیت گذرانده‌اند.

* در نسخه اصلی این گزارش گفته شده بود که کاتلین کارول دبیر اجرایی و جان دنیزویسکی دبیر ارشد اخبار بین الملل و عکس در جلسات استخدام نیروهای کره شمالی به جای لی، گتنفلدر و بیکر حضور داشتند. اِی پی اعلام کرده است که اطلاعات اولیه‌ای که خودشان در اختیار ما قرار داده‌اند نادرست بوده است. همچنین در نسخه اولیه این گزارش به اشتباه گفته شده بود که اولین بار امور خارجه اسامی کارکنان کره شمالی اِی پی را منتشر کرد. درحالیکه خود اِی پی اسامی خبرنگاران را ژانویه اعلام کرد.

۱. کیودو / خبرگزاری غیر دولتی مستقر در توکیو که اخبار روزنامه‌ها رادیو و تلویزیون‌های ژاپن را فراهم می‌کند. این خبرگزاری بیش از هزار روزنامه نگار و عکاس دارد که در بخش روزنامه و سایت اینترنتی فعالیت می‌کنند. سایت این خبرگزاری به زبان‌های ژاپنی، چینی، کره‌ای و انگلیسی است.

جان هادسون / نشریه اینترنتی آتلانتیک وایر

منبع: وب‌سایت خبرنگاران ایران
ترجمه: نیلوفر امینی