وب‌سایت کاوشگران روابط عمومی، علیرضا کتابدار - ارتباط برقرار کردن با مخاطبان وسایل ارتباط جمعی در شرایط مختلف مقتضیات خاص خودش را دارد. به همان میزان که به تعداد و تنوع وسایل ارتباط جمعی افزوده می‌شود، انتظارات مخاطب نیز تغییر می‌کند. هر چند ظهور رادیو باعث از بین رفتن مطبوعات نشد و گسترش تلویزیون، رادیو را محو نکرد، اما گسترش تکنولوژی، نقش‌های هر یک از این رسانه‌ها را تا حدی دستخوش تغییر می‌کند.
مک‌لوهان، اندیشمند کانادایی، هر وسیله‌ای را در زندگی در امتداد عضو یا حسی از انسان می‌داند؛ چرخ در امتداد پا، لباس امتداد پوست بدن و ... . در زمینه وسایل ارتباطی نیز هر وسیله در امتداد یکی از حواس انسان است؛ خط امتداد چشم، رادیو امتداد شنوایی و ... . از دیدگاه او، چیدن و دیدن تمامی عناصر کنار یکدیگر موجب می‌شود فرد از تک‌بینی، دیدگاه‌های محدود و انحصاری فراتر رفته و هر عنصر را در بستر محیطی آن موردنظر قرار دهد. بر اساس عقیده مک‌لوهان، فناوری گوتنبرگ باعث انفجار در جامعه شد و افراد را از هم جدا ساخت، اما عصر الکترونیک باعث نزدیکی شد و دنیا را در «دهکده جهانی» جمع کرد. هر چند به تقسیم‌بندی‌های او از انواع رسانه‌ها و اصالتی که برای وسیله ارتباطی نسبت به محتوا قائل است، نقد جدی وارد است، اما با استفاده از نظراتش می‌توان از مالتی‌مدیا یا «چندرسانه‌ای‌ها» به عنوان ابزاری یاد کرد که به‌نوعی تمام حواس انسان را درگیر خود می‌کند. شما در یک مالتی‌مدیا شاهد استفاده از تمام «مدیوم‌ها» هستید و به تعبیر مک‌لوهان، تمام حواس انسانی درگیر می‌شوند.
مالتی‌مدیا به زبان ساده
چندرسانه‌ای یا Multi Media ترکیبی از نوشته، عکس، بریده‌های ویدیو، تکه‌های صدا، طرح‌های گرافیک و ... است. ما در چندرسانه‌ای‌ها از رسانه‌های مختلفی برای عرضه پیام استفاده می‌کنیم؛ به عبارتی هر قسمت از پیام را با رسانه یا مدیومی که مناسب‌تر تشخیص می‌دهیم، به مخاطب انتقال می‌دهیم.
گزارش‌های چندرسانه‌ای معمولاً «غیرخطی» هستند و هر رسانه‌ای یا هر یک از ابزار بیان (نوشته، عکس، صدا، فیلم...) اطلاعات متفاوتی عرضه می‌کند. مقصود از «غیرخطی» بودن گزارش چندرسانه‌ای این است که خواننده بتواند نقطه شروع و نحوه پیگیری گزارش را به‌دلخواه خود انتخاب کند. مقصود از «تفاوت اطلاعات» در هر رسانه نیز این است که مثلا متن نوشته عیناً با ویدیویی که آن را همراهی می‌کند، یکی نباشد و هر یک از این دو بخش در یک گزارش، اطلاعات تازه‌ای ارایه کند و مکمل دیگری باشد.
یکی از مهمترین مراحل تهیه مالتی‌مدیا، انتخاب رسانه متناسب با هر بخش گزارش است. چه بخش‌هایی احتیاج به توضیح نوشتاری دارند، کدام مطالب را با عکس یا ویدئو بهتر می‌توانید بیان کنید، چه صداهایی به فهم موقعیت کمک می‌کند و آیا بردن بیننده به محل مهم‌تر است یا شنیدن گفت‌وگویی با یک صاحب‌نظر و البته جای مناسب هرکدام در صفحه کدام است.
بعضی اوقات یک عکس با داشتن نقطه تمرکز ثابت، بسیار بیشتر از یک تصویر متحرک بیان‌کننده موضوع است. گاهی ممکن است اگر به‌جای نشان دادن ویدیویی از مصاحبه‌شونده، فقط صدای او را با مجموعه‌ای از تصاویر غیرمتحرک ترکیب کنید، بیان مطلب رساتر بشود. همچنین تصمیم‌گیری در مورد لزوم اضافه کردن جدول و نقشه‌هایی که احتمالا به فهم گزارش کمک می‌کنند، حائز اهمیت است. باید توجه داشت که محتوای هر مطلب به معنای گزارش بیفزاید و هیچ رسانه‌ای، محتوای رسانه دیگر را تکرار نکند.
نقش مالتی‌مدیا در روابط عمومی
مخاطب امروزی کم‌حوصله است. باید پیام را در کمترین زمان به او رساند وگرنه، از خیر خواندن صفحه شلوغ روزنامه و مجله می‌گذرد؛ رادیو و تلویزیون را خاموش یا کانال را عوض می‌کند؛ صفحات شلوغ سایت‌ها را برنمی‌تابد و با زدن علامت ضربدر کوچولوی قرمز بالای صفحه خودش را خلاص می‌کند. مخاطب عصر دیجیتال، تنوع سیری‌ناپذیری دارد و برای اقناع او، نیازمند درگیر کردن تمام حواسش به موضوع هستیم. در عین حال بعضی از حواس یک فرد نسبت به سایر حواس او، در دریافت و درک پیام قوی‌تر است.
به‌رغم اینکه در کشور ما به فرهنگ مکتوب اقبال کمتری نسبت به ابزارهای صوتی و تصویری می‌شود، همچنان شاهدیم بسیاری از روابط عمومی‌ها برای ارتباط با مخاطبانِ عام خود ـ مردم ـ و مخاطبانِ خاص خود ـ رسانه‌ها ـ از نشریات، بروشورها و به‌طور کلی مطبوعات چاپی استفاده می‌کنند. شاید مهمترین دلیل این موضوع از سوی دست‌اندرکاران روابط عمومی، زمان‌بر بودن، هزینه‌بر بودن و نداشتن نیروی متخصص برای تهیه مالتی‌مدیا عنوان شود. در پاسخ به این دلایل و یا به تعبیر بهتر بهانه‌ها، وقتی میزان استقبال مخاطبان و میزان تاثیرپذیری آنان از یک گزارش چندرسانه‌ای را نسبت به‌حالتی که پیام در قالب یک رسانه منتقل می‌شود، بررسی می‌کنیم به مصداق ضرب‌المثل «یکی مرد جنگی به از صدهزار» درخواهیم یافت تاثیری که یک مالتی‌مدیا کوتاه ولی قوی در مخاطب ایجاد خواهد کرد به‌مراتب شاید از صد بروشور و نشریه بیشتر باشد. طبیعی است وقتی تمام حواس مخاطب را با نگاهی خلاقانه درگیر موضوعی می‌کنیم، احتمال تاثیرپذیری او نسبت به حالتی که تنها یکی از حواسش را به کار گرفته‌ایم، بیشتر باشد.
البته ما در کشورمان در انتشار یک مالتی‌مدیا در قالب لوح‌فشرده نسبت به فضای وب با یک عامل محدودکننده که همان سرعت اینترنت و پهنای باند است، مواجه‌ایم که ضروری است هر روابط عمومی متناسب با نحوه توزیع، در انتخاب حجم و مدت زمان مالتی‌مدیا دقت کند، زیرا مالتی‌مدیایی که خوب و حرفه‌ای باشد ولی امکان دانلود سریع و یا پخش آن برای مخاطب از طریق اینترنت وجود نداشته باشد، در عمل بدون استفاده خواهد بود.
در دیدگاه‌های جدید مشتری‌مداری، یک روابط عمومی نه تنها باید نیازهای آنی مشتری را در نظر بگیرد، بلکه باید نگاهی ویژه به نیازهای آتی او داشته باشد و مالتی‌مدیا با در نظر گرفتن تنوع‌طلبی مخاطبان، ابزاری مهم در جهت بیان و ارایه تلاش‌های سازمان برای تامین نیازهای آتی مشتریان است.
