روزنامه شرق، فرناز خطیبی - «ملکه و دوک ادینبورگ امروز در اکران خصوصی نسخه جدید فیلم نارنیا شرکت کردند.»
«مشاور رئیسجمهور به سوالات شما در خصوص قانون جدید مستقیماً از طریق همین صفحه پاسخ میدهد.»
«من امیدوارم ملتم جشنهای روزهای استقلال را به خوبی سپری کنند.»
«چرا نمیشود به وضع سابق برگشت، دولت چرا سکوت کرده؟»
این جملات تنها نمونهای از صدها پیامی است که هر روز بر روی صفحه سیاستمداران در شبکههای اجتماعی گذاشته میشود. کاربرانی که میخواهند صدای خود را بدون واسطه به گوش گردانندگان جامعه برسانند و سیاستمدارانی که سعی میکنند ارتباط مدرن و مستقیم با رایدهندگانشان داشته باشند. در میان شبکههای اجتماعی پرمخاطب فیسبوک و توئیتر بالاترین آمار جذب سیاستمداران را به خود اختصاص دادهاند و البته سهم فیسبوک در این میان بیشتر است.
تعداد کاربران شبکه اجتماعی فیسبوک بر اساس آمار رسمی این شبکه بالغ بر ۵۰۰ میلیون نفر است که دستکم ۹۰۰ میلیون داده اعم از عکس، فیلم، نوشته و دادههایی مشابه را با سایرین به اشتراک میگذارند. بخش قابل توجهی از فعالیتهای کاربران اینترنتی به خصوص در زمان بحرانهای جهانی رنگ سیاسی گرفته و از میان صفحات ویژه، سیاستمداران بالاترین آمار فعالیت کاربری را به خود اختصاص میدهند.
آخرین سیاستمداری که به تازگی به این شبکه پیوست الیزابت دوم ملکه انگلستان با عنوان خاندان سلطنتی انگلستان است.
انتخابات فیسبوکی
در فوریه ۲۰۰۴ هنگامیکه چند دانشجوی جوان در اتاق خوابگاهشان در دانشگاه هاروارد فیسبوک را تاسیس کردند گمان نمیکردند این صفحه ساده روزی نتیجه انتخابات در ایالات متحده را تغییر دهد. از فوریه سال ۲۰۰۸ میلادی کاربران فیسبوک از ۱۰۰ میلیون نفر به ۵۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ رسید. دلیل این افزایش ناگهانی تعداد کاربران در کنار سایر دلایل، پیوستن ناگهانی کاندیدای محبوب ریاستجمهوری باراک اوباما بود. پیروزی اوباما به خاطر ۷۰ درصد رایی بود که در میان جوانان زیر ۲۵ سال امریکایی داشت؛ جوانانی که به جای نگاه کردن به مناظرات طولانی شبکههای مختلف تصمیم گرفتند با کاندیدای ریاستجمهوری مستقیم برخورد کنند و بهترین راه درخواست، پیوستن اوباما به فیسبوک بود. در این میان جوانی ۲۴ساله به نام کریس هاگز- یکی از بنیانگذاران فیسبوک- استراتژی انتخابات را به دست گرفت و فیسبوک را با قرار دادن جواب پرسشهای سادهای مانند موسیقی محبوب، چت کردن و... به یکی از قدرتمندترین پایگاههای انتخاباتی اوباما تبدیل کرد. به این ترتیب هر روز طرفداران کاندیدای دموکرات در برابر سناتور جمهوریخواه مککین که حتی عضو این شبکه نبود بیشتر میشد و در نهایت باراک اوباما با داشتن نزدیک به هفت میلیون کاربر در صفحه خود انتخابات را برنده شد.
به جز اوباما روسای جمهور، پادشاه، ملکه و سیاستمداران بسیاری عضو این شبکه اجتماعی هستند. البته ایالات متحده امریکا با داشتن ۵۰۰ سیاستمدار و اعضای پارلمان در فیسبوک بالاترین آمار کاربری را دارد. از جمله معروفترین سیاستمداران امریکایی در این شبکه آرنولد شوارتزنگر هنرپیشه سابق هالیوود و فرماندار ایالت کالیفرنیاست.
من میگویم...
به جرات میتوان گفت تمام کشورهای جهان یک فعال سیاسی در فیسبوک دارند و در این بین سهم سیاستمداران کشورهای پیشرفته که کاربرانشان دسترسی به اینترنت دارند بالاتر است. دلایل پیوستن سیاستمداران به شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک مختلف و متفاوت است. بیشتر فعالیت سیاستمداران در بحبوحه انتخابات شکل میگیرد. سیاستمداران سعی میکنند با ایجاد صفحه، طرفداران بیشتری پیدا کنند و با نسل جوان که کمتر جذب تبلیغات میشوند رابطه نزدیکتری برقرار کنند.
در واقع فیسبوک برای آنان دستگاه تبلیغاتی قوی و کمهزینهای است که به راحتی کار رسانههای سمعی و بصری را که موانع زیادی دارند، پوشش میدهند. از جمله میتوان به انتخابات اخیر در فرانسه اشاره کرد که هر ۳۴ نامزد صفحهای مخصوص به خود و ۳۰ نفر دو صفحه در فیسبوک و توئیتر داشتند. البته برخی دیگر نیز پس از پایان عمر سیاسیشان عضو میشوند و به بازتوضیح سیاستهای خود میپردازند. از معروفترین این صفحات که اعضای زیادی دارد میتوان به صفحه ماهاتیر محمد نخستوزیر سابق مالزی و محمد البرادعی دبیر پیشین آژانس انرژی هستهای اشاره کرد. محمد البرادعی یکی از مخالفان و نقادان حکومت حال حاضر مصر است که صفحه او مخاطبان زیادی دارد. هر چند او به طور مستقیم با مخاطبان در ارتباط نیست ولی جواب سوالهای آنان را میدهد و به نوعی جریان فکری منتقد حکومت مصر را حمایت میکند. صفحه اکثر این سیاستمداران فقط قابلیت طرفدار بودن را دارد و برخی امکان گذاشتن نظر را نیز دارد. برخی تنها اخبار رسمی را در صفحه خود میگذارند و برخی دیگر برای ایجاد فضایی دوستانه، لحنی عامیانه به کار میبرند همانند نیکلا سارکوزی که نوشتههایش را با ضمیر اول شخص مینویسد و بر روی ضمیر من تاکید زیادی دارد. ولادیمیر پوتین از جمله محبوبترین سیاستمداران فیسبوکی است که نهتنها روسها بلکه کاربران زیادی از سایر کشورهای جهان عضو صفحه او هستند و صفحاتی به زبان انگلیسی برایش ساختهاند. در صفحه رسمی نخستوزیر روسیه میتوان ایمیل شخصی ولی رسمی او را یافت که از مخاطبان خواسته است ایمیلهای خود به پوتین را به زبان روسی برایش ارسال کنند.
مرده یا زنده
صفحات سیاسی فیسبوک تنها شامل سیاستمداران حال حاضر نمیشود. کاربران اجتماعی چه با انگیزه وطنپرستی، تبلیغ فرهنگ خودی و چه به لحاظ بسط اندیشههای سیاسی صفحات بیشماری برای سیاستمداران و واضعین نظرات سیاسی تشکیل دادهاند. صاحبان بسیاری از این صفحات حتی در زمان حیات خود از امکان وجود پدیدهای مانند برق اطلاع نداشتند چه برسد به اینترنت و روابط جهانی. از آبراهام لینکلن و رزا لوکزامبورگ گرفته تا آتاتورک طرفداران زیادی در صفحه خود دارند و نظرات آنها بازتولید و تفسیرهای جدیدی مییابند. خانوادههای سلطنتی از جدیدترین عضوهای فیسبوک هستند. از جمله میتوان به ملکه انگلستان اشاره کرد. ظرف چند ماه گذشته حدود ۳۰۰ هزار نفر در صفحه ملکه بریتانیا در فیسبوک عضو شدهاند. این افراد میتوانند هر نظری که دارند در صفحه ملکه بریتانیا بنویسند، مگر اینکه توهینآمیز باشد. از همسایگان ایران نیز شیخ محمدبنراشد آل مکتوم امیر دوبی صفحه اجتماعی فعال و طرفداران زیادی دارد و صفحه خود را به دو زبان عربی و انگلیسی بهروز میکند تا غیرعربهای بیشتری را جذب سرمایهگذاری در دوبی کند. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، دیمیتری مدودف رئیسجمهور روسیه، مانموهان سینگ نخستوزیر هند، کوفی عنان و بانکیمون دبیران کل سازمان ملل، هوگو چاوس رئیسجمهور ونزوئلا، خانم آنگ سانسوکی رهبر مردمی در برمه، ملک فیصل شاه عربستان سعودی، سیلویو برلوسکونی نخستوزیر ایتالیا از جمله سیاستمداران فعال در فیسبوک هستند. بر اساس دستهبندی صفحات در فیسبوک، ۱۴ صفحه به سیاستمداران اختصاص دارد که در حدود ۷۰۰ سیاستمدار را در خود جای داده است.