ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات، محمدمهدی مولایی - بعد از سینمای سه‌بعدی، تلویزیون سه‌بعدی، روزنامه‌های سه‌بعدی و سایر رسانه‌های سه‌بعدی حال نوبت اینترنت رسیده تا سه‌بعدی شدن را تجربه کند و وارد مرحله‌ی جدیدی از حیات خود شود. گستردگی سرویس‌ها، پروتکل‌ها و کاربردهای اینترنت مانع از آن می‌شود که بتوان از سه‌بعدی‌شدن یکپارچه‌ی اینترنت سخن گفت. اما تحول سه‌بعدی‌شدن در سال‌های اخیر به‌طور محدود در برخی لایه‌های فضای مجازی اتفاق افتاده و بنابر پیش‌بینی کارشناسان تحولات گسترده‌تری نیز در راه است.
اینترنت سه‌بعدی تا پنج سال آینده
اظهارات شون کوهل یکی از کارشناسان فن‌آوری شرکت اینتل در ماه گذشته موضوع اینترنت سه‌بعدی را به‌شکل جدی در رسانه‌ها مطرح کرد. کوهل پیش‌بینی کرد که اینترنت در پنج تا ۱۰ سال آینده سه‌بعدی خواهد شد و شکلی متفاوت با امروز خواهد داشت. او پروژه‌های مربوط به تکنولوژی‌های سه‌بعدی‌سازی اینترنت را هیجان‌انگیزترین پروژه‌های در دست اقدام شرکت اینتل می‌داند. از نگاه کوهل اینترنت هیج‌گاه به‌طور کامل سه‌بعدی نخواهد شد، اما محیط‌های سه‌بعدی به‌شکل وسیع در فضای مجازی گسترش خواهند یافت. در ادامه‌ی اظهارات کارشناس شرکت اینتل، دن اولدز دیگر تحلیل‌گر تکنولوژی نیز درباره‌ی اینترنت سه‌بعدی پیش‌بینی‌هایی را مطرح کرد. از نگاه او امکان بازنمایی فوقواقعی از افراد و مکان‌ها، نتیجه‌ی سه‌بعدی شدن اینترنت است. اولدز بر اثرات سه‌بعدی‌شدن بر صنعت سرگرمی اشاره می‌کند و آن‌را انقلابی در حوزه‌ی سرگرمی می‌داند و می‌گوید اگر امکان بازسازی سه‌بعدی یک رویداد ورزشی مانند بازی فوتبال در محیط اینترنت فراهم شود، کاربر خود را در استادیوم تصور می‌کند و نیاز به حضور فیزیکی کمتر احساس می‌شود.
جنبههای مختلف سه‌بعدی شدن
سه‌بعدی شدن اینترنت مفهوم تازه‌ای نیست و در چند سال اخیر درباره‌ی فرصت‌ها و چالش‌های آن مقالات فراوانی نوشته شده است. از جمله موارد مطرح شده توجه به مفهوم سه‌بعدی شدن اینترنت از جبنه‌های متفاوت است. سه‌بعدی شدن بیش از همه از جنبههای بصری‌شدن و بازنمایی اطلاعات و تولید و انتقال اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. نخستین چالش در خصوص سه‌بعدی‌شدن اینترنت به مشکل بصری‌کردن مربوط می‌شود که در این خصوص دستگاه‌های سخت‌افزاری گوناگونی در سال‌های اخیر تولید شده است. جنبه‌ی دیگر، تولید تصاویر و ویدئوهای سه‌بعدی است که در ساده‌ترین شکل با استفاده از دوربین‌های متعدد قابل تهیه است و تولیدات تصویری شهروندان در فضای مجازی به گسترش آن در اینترنت کمک کرده است. تحقق اینترنت سه‌بعدی با تحولی در عرصه‌ی بصری‌کردن، بازنمایی، انتقال و دریافت اطلاعات همراه خواهد بود.
نمونه‌هایی از سه‌بعدی شدن
امکانات و فضاهای سه‌بعدی در حال حاضر به‌صورت محدود در اینترنت وجود دارند. فضاسازی سه‌بعدی در برخی بازی‌ها و محیط‌های مجازی مانند «سکندلایف» و همچنین برخی نقشه‌ها و راهنماهای آنلاین استفاده می‌شود. گوگل چندی پیش امکانات جدیدی را به سرویس نقشه خود اضافه کرد که با کمک آن امکان مشاهده‌ی سه‌بعدی بخش‌هایی از کره‌ی زمین ممکن است. با استفاده از این سرویس گوگل و حرکت بر روی نقشه می‌توان برخی مکان‌های خاص از قبیل ساختمان‌های معروف و بناهای تاریخی را در برخی کشورها به‌صورت سه‌بعدی مشاهده کرد. نقشه‌ی گوگل نمونه‌ای از سرویس‌های اینترنتی است که در مراحل اولیه سه‌بعدی‌شدن قرار دارند و در آینده با پیشرفت تکنولوژی‌های سه‌بعدی‌سازی امکان‌های سه‌بعدی بیشتری را در اختیار کاربران قرار خواهند داد.
رسانه‌های اجتماعی و سه‌بعدی‌شدن
گزارشی از شرکت آی.بی.ام درباره‌ی اینترنت سه‌بعدی که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، آینده دنیای مجازی را پیش‌بینی کرده و آن‌را متاثر از تحولات سه‌بعدی‌سازی دانسته است. در این گزارش پیش‌بینی شده که رسانه‌های اجتماعی و سایت‌های شبکه‌سازی از قبیل مای.اسپیس، فیس‌بوک، وبلاگ‌ها و پادکست‌ها به سایت‌های اصلی اینترنت تبدیل می‌شوند و رشد قابل توجهی خواهند داشت. گزارش، این تحول اجتماعی را در ارتباط و تقاطع با پیشرفت در تکنولوژی‌های سه‌بعدی‌شدن اینترنت می‌داند. در کمتر از سه سال رسانه‌های اجتماعی به سایت‌های غالب در دنیای اینترنت تبدیل شده‌اند. با تحقق این پیش‌بنی باید منتظر تحول بعدی بود تا دید چگونه رسانه‌های اجتماعی فرصت‌هایی را در اختیار سه‌بعدی شدن فضای اینترنت قرار می‌دهند و گسترش آنها، وب را به‌سوی دنیای سه‌بعدی سوق می‌دهد. این گزارش، اینترنت سه‌بعدی را فضایی مجازی توصیف کرده که در نهایت افراد و سازمان‌ها را قادر می‌سازد به‌راحتی دور هم جمع شوند و در محیطی آزاد با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و به‌همکاری بپردازند. به‌نظر می‌رسد در فضای پیش روی اینترنت، نشانه‌هایی از تحقق چنین ایده‌آلی دیده می‌شود.
