ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات، جوناتان پارکین، مترجم: احمد شریفی - با وجود تیترهایی مانند «در فلان‌جا به‌اشتراک‏گذاران فایل مورد حمله ناگهانی پلیس قرار گرفتند» و «بعضی کشورها در مورد اشتراک‏گذاری فایل به قدر کافی سخت‏گیری نمی‏کنند»، مقصر نخواهید بود اگر تصور کنید همه اشتراک‏گذاران فایل به دلیل ارتکاب به یک جرم جدی گناهکار محسوب می‌شوند. فقط مطبوعات نیستند که از اشتراک‏گذاری فایل شکایت می‏کنند.

با وجود قانون جدید بین‌المللی تحت عنوان Digital Economy Bill که تهدید می‏کند اشتراک‏گذاران فایل را هدف قرار ‏دهد و با توجه به اینکه هر کسی عقاید خود را در این باره به طور علنی ابراز می‏کند، فرصت را غنیمت می‏شماریم که رازهای پشت پرده یکی از جنبه‏های پرکاربرد کامپیوتر که تا بیشترین حد مورد بدنامی و سوء تعبیر قرار گرفته است را آشکار سازیم.

به‌ اشتراک‏گذاری فایل چگونه صورت می‏گیرد؟ آیا می‏توانید بدون ترس از قوانین از آن استفاده کنید و به هر ترتیب چرا مایلید آن را امتحان کنید؟ ما همه موهومات مرتبط با این موضوع را آشکار می‏کنیم و پنهان‏ترین رازهای این تقریباً فناوری نسبتاً جدید ولی آسان برای استفاده را شرح می‏دهیم.

راز یکم: این کار قانونی است

احتمالاً پنهان‏‏ترین راز به اشتراک‏گذاری فایل این است که این کار کاملاً قانونی است! افرادی هستند که از اشتراک‏گذاری فایل برای اهداف غیر قانونی استفاده می‏کنند اما این امر این فناوری را غیر قانونی نمی‏سازد. در حقیقت، افراد زیادی هستند که از فناوری به‌اشتراک‏گذاری فایل به روش‏های قانونی و به دلایل کاملاً مشروع استفاده می‏کنند. برای درک بهتر تفاوت اشتراک‏گذاری فایل به طور قانونی و غیر قانونی، نحوه اشتراک‏گذاری فایل را بررسی می‏کنیم.

اشتراک‏گذاری فایل معمولاً به اصطلاحی به نام peer-to-peer یا نظیر به نظیر (P2P) اشاره دارد. P2P جایگزینی برای شبکه‏سازی سنتی است؛ حالتی که فایل‏هایی که به اشتراک گذاشته می‏شوند در یک کامپیوتر بزرگ مرکزی به نام سرور ذخیره می‏شوند. برای مثال، محتوای یک صفحه وب که دارای تصویر و متن است در جایی از سرور ذخیره می‏شود و وقتی آدرس را در مرورگر وب تایپ می‏کنید، فایل‏های مربوطه جهت نمایش به کامپیوتر شما منتقل می‏شوند. اما با استفاده از روش P2P فایل‏ها در یک سرور ذخیره نمی‏شوند.

در عوض، در کامپیوتر سایر کاربران باقی می‏مانند و وقتی کامپیوتر شما فایلی را درخواست می‏کند، این فایل می‏تواند از کامپیوتر دیگری که دارای یک نسخه کپی از فایل است، ارسال شود. اگر کامپیوترهای زیادی یک نسخه کپی داشته باشند، همه آنها می‏توانند بخش‏های مختلف آن را ارسال کنند. سپس این بخش‏ها در کامپیوتر مقصد بازسازی می‏شوند. یکی از مزایای این روش این است که هزینه خریداری و مدیریت و نگهداری کامپیوترهای سرور را حذف می‏کند. همچنین دانلود یک فایل به صورت بخش به بخش از کامپیوترهای متعدد و نه فقط یک کامپیوتر سرعت این فرآیند را به طور قابل توجهی افزایش می‏دهد.

فناوری لازم برای انجام این کار هیچ گونه مقرراتی را نقض نمی‏کند. اما در بسیاری از گزارش‏های مطبوعاتی، از اصطلاح نظیر به نظیر در اشاره به کاربرد این فناوری برای اشتراک‏گذاری فایل‏های دارای حق نشر مانند موسیقی، بازی‏های کامپیوتری و فیلم استفاده شده است؛ در حالی که فقط اگر دانلود این فایل‏ها بدون پرداخت هزینه آن به صاحب حق نشر صورت گیرد، صرفنظر از نحوه انجام آن غیر قانونی است.

راز دوم: به‌اشتراک گذاری آسان است

تصور غلط رایج دیگر این است که اقدام به اشتراک‏گذاری فایل گیج‏کننده و دشوار است. این امر تا حد زیادی ریشه در این حقیقت دارد که نمی‏توانید فایل‏ها را با استفاده از مرورگر وب از سرویس‏های اشتراک‏گذاری فایل دانلود کنید؛ بلکه باید برنامه‏ای را برای مدیریت دانلود نصب کنید. علاوه بر برنامه‏های مختلفی که وجود دارند، سیستم‏های مختلف اشتراک‏گذاری فایل نیز برای استفاده در دسترس هستند.

مسلماً این کار ممکن است در ابتدا ناخوشایند به نظر رسد، اما با فرض اینکه می‏خواهید فایل‏ها را به طور قانونی و ایمن دانلود کنید، فقط یک سرویس وجود دارد که باید نگران آن باشید و آن Bittorent است. تا جایی که به ما ارتباط دارد، فقط یک برنامه اشتراک‏گذاری فایل وجود دارد که برای استفاده از Bitttorrent به آن نیاز دارید: uTorrent. uTorrent uTorrent که مالک و سازنده آن Bittorrent است، برنامه‏ای ساده برای مدیریت دانلودهاست. این برنامه منابع سیستمی معدودی را اشغال می‏کند و تعداد نیازمندی‏های حداقلی آن کم است. حتی می‏توانید آن را در یک کامپیوتر مجهز به ویندوز 95 نیز اجرا کنید.

این برنامه همچنین بیشتر کارهای دشوار را طی مراحل نصب انجام می‏دهد و شروع به کار را برای شما آسان می‏سازد. می‌توان به سهولت فایل کوچک نصب این برنامه را از سایت www.utorrent.com بارگذاری و برای نصب آن، فقط باید روی فایل دو بار کلیک کرده، سپس از دستورالعمل‏های روی صفحه پیروی نمایید. خواهید دید که uTorrent به طور خودکار تنظیمات فایِروال ویندوز را نیز در صورت لزوم پیکربندی می‏کند. uTorrent پس از نصب، چند آزمایش ساده پهنای باند و شبکه را روی سیستم شما اجرا می‏کند تا مطمئن شود که مسیریاب شما به درستی پیکربندی شده و حدود سرعت آپلود و دانلود را اندازه‏گیری کند. پس از انجام این آزمایش‏ها رایانه شما برای شروع اشتراک‏گذاری فایل آماده است.

راز سوم: استفاده از آن آسان است

متأسفانه مانند بسیاری از دیگر حوزه‏های مرتبط با کاربرد کامپیوتر، اشتراک‏گذاری فایل هم با اصطلاحات فنی خاص خود مانند هم‌نظیر‌ها(peers)، پورت‏ها، تورنت‏ها، ردیاب‏ها (trackers) و غیره همراه است. البته ممکن است خیلی‏ها بگویند که این اصطلاحات چندان هم پیچیده نیستند که ما را برنجانند. اما در حقیقت اکثر این اصطلاحات فنیِ بی‏معنی را می‏توان نادیده گرفت. وقتی uTorrent را نصب می‏کنید، این برنامه خود را به انواع مختلف فایل‏های Bittorrent مرتبط می‏کند.

پس از انجام این کار فقط باید تورنت مورد نظر برای دانلود را بیابید و روی آن کلیک کنید. سپس uTorrent فایل مورد نظر را دانلود می‏کند. یک نوار پیشرفت در پنجره اصلی uTorrent میزان دانلود فایل را نشان می‏دهد و پیامی شما را از اتمام دانلود باخبر می‏کند. ذکر این نکته مهم است که در حین و پس از دانلود، فایلی که دریافت می‏کنید، به طور هم‌زمان از طریق کامپیوتر شما با سایر دانلودکننده‏‏ها به اشتراک گذاشته می‏شود. این بخش از کار در فرآیند به‌اشتراک‏گذاری فایل ضروری است: هر شخصی که فایل را دانلود می‏کند به اشتراک‏گذاری آن با سایر دانلودکننده‏ها کمک می‏کند.

معمولاً ادب اقتضا می‏کند که اطلاعات را حداقل به همان اندازه که خودتان دانلود کرده‏اید، با دیگران نیز به اشتراک بگذارید. برای مثال، اگر یک برنامه نرم‏افزاری 200 مگابایتی را دانلود می‏کنید، 200 مگابایت از آن را نیز با سایر کاربران به اشتراک می‏گذارید. آسان‏ترین روش برای انجام این کار این است که اجازه دهید uTorrent به مدت یک ساعت یا بیشتر پس از اتمام دانلود کار کند. وقتی مدخل کنار فایل در ستون نسبت به 1 رسید (یعنی نسبت 1:1 از دانلودها و آپلودها) روی فایل راست کلیک کنید و برای توقف به‌اشتراک‏گذاری آن Remove (حذف) را انتخاب نمایید.

راز چهارم: یافتن دانلودهای قانونی آسان است

یک جست‌وجوی سریع آنلاین برای «torrent» انجام دهید تا بلافاصله تعداد زیادی از مطالب دارای حق نشری را که دانلود آن غیر قانونی است، مشاهده کنید. شما مقصر نیستید اگر تصور کنید مطالب قانونی زیادی برای دانلود کردن وجود ندارد، اما در واقع این طور نیست. استفاده از ابزارهای به‌اشتراک‏گذاری فایل برای دانلود فایل‏های کوچک بی‏مورد است، زیرا این فایل‏ها ظرف چند ثانیه دانلود می‏شوند.

اما در صورت تمایل به دریافت فایل‏های بزرگ مانند برنامه‏های نرم‏افزاری بزرگ یا حتی یک سیستم عامل، این ابزارها می‏توانند کمک بزرگی باشند. برای مثال، دانلودهای Bittorrent برای بسیاری از بزرگ‌ترین برنامه‏ها و سیستم‏های عامل رایگان موجود است. اگر فایلی برای دانلود از طریق یک سرویس اشتراک‏گذاری فایل در دسترس باشد، یک تورنت باید در گزینه‏های دانلود فهرست شده باشد. گرچه بعضی اوقات ممکن است مجبور باشید در صفحه وب مورد نظر کمی جست‌وجو کنید. همچنین می‏توانید خودتان تورنتی را به صورت آنلاین جست‌وجو کنید.

اما جست‌وجو در گوگل کمی خطرناک می‌تواند باشد؛ زیرا همیشه نمی‏توانید فایل‏های قانونی را از انواع غیر قانونی ‌آنها تشخیص دهید. در عوض، می‏توانید از سایت‏های فهرست‏سازی تورنت بازدید نمایید. بسیاری از آنها مخصوص ردیابی دانلودهای قانونی هستند. این سایت‏ها فایلی ذخیره نمی‏کنند؛ بلکه صرفاً به مجموعه‏ای از فایل‏های قانونی که می‏توان با استفاده از برنامه اشتراک‏گذاری فایل دریافت کرد، لینک می‏دهند.

ده‏ها سایت از این دست برای انتخاب وجود دارد. برای مثال، Legal Torrents به صدها موسیقی، فیلم، برنامه کامپیوتری و چیزهای دیگر لینک می‏دهد که دانلود همه آنها رایگان و قانونی است. یا Public Domain Torrents دسترسی اشتراک‏گذاری فایل را برای ده‏ها فیلم و تصویر بدون حق نشر از جمله سریال کلاسیک ماجراهای شِرلوک هولمز و برخی شاهکارهای کمدی صامت چاپلین، کیتُن و مانند آنها، فراهم می‏کند. از Etree.org نیز می‏توانید کنسرت‏های رایگان و با کیفیت سی‏دی خوانندگانی را دانلود کنید که اجازه توزیع غیر تجاری و قانونی کنسرت‏های خود را می‏دهند.

Jamendo یک ابزار اشتراک‏گذاری و دانلود موسیقی ارائه می‏دهد؛ البته موسیقی‏هایی که تحت مجوز اشتراک‏گذاری رایگان Creative Commons و نه کپی رایت منتشر می‏شوند. اگر بازی‏های کامپیوتری انجام می‏دهید، ممکن است به سایت www.gameupdates.org علاقه‌مند شوید. این سایت به پَچ‏ها (وصله‏های نرم‏افزاری)، به‌روزرسانی‏ها و تریلرها و چیزهای دیگر مربوط به بازی‌ها لینک می‏دهد. کاربران لینوکس هم لینک‏های دانلود زیادی را در سایت http://linuxtracker.org می‌توانند سراغ کنند.

راز 5: از هر لحاظ رایگان نیست

همه رازهای دیگر اشتراک‏گذاری فایل که تاکنون آشکار کرده‏ایم حتماً به طور خوشایندی شما را غافلگیر کرده‏اند. اما یک راز وجود دارد که ممکن است در هنگام دریافت صورتحساب پهنای باند شوک نسبتاً ناخوشایندی را برای شما به وجود آورد: اگر بدون احتیاط از اشتراک‏گذاری فایل استفاده شود، ممکن است برای شما هزینه‏بر باشد. علت آن ساده است: به‌اشتراک‏گذاری فایل امکان دانلود داده‏های زیاد را برای شما فراهم می‏کند و در حین دانلود اطلاعاتی را نیز هم‌زمان برای سایر کاربران ارسال می‏کنید. اگر سرویس پهنای باند شما محدودیتی را برای میزان اطلاعات قابل دانلود یا آپلود در نظر بگیرد، تبدیل شدن به یک کاربر مشتاق اشتراک‏گذاری فایل ممکن است شما را وادار به گذشتن از این محدودیت کند.

برای مثال، Talktalk (http://broadband.talktalk.co.uk) در انگلستان بسته‏ای تحت عنوان Essentials (ضروریات) را ارائه می‏دهد که دارای مجوز دانلود 40 گیگابایت در ماه است. ممکن است زیاد به نظر رسد اما اگر فایل به اشتراک بگذارید ممکن است حتی برای مشترکان آن نیز به سرعت تمام شود؛ به خصوص اگر از سایر سرویس‏های آنلاین وابسته به پهنای باند مانند BBC iPlayer، VoIP و سایت‏های پخش موسیقی نیز استفاده شود. سایر ISP‏ها معمولاً اجازه دانلود ماهانه «نامحدود» را می‏دهند، اما وقتی ضوابط و شرایط آن را بررسی می‏کنید اغلب متوجه می‏شوید که منوط به یک سیاست استفاده «منصفانه» یا «قابل قبول» است که اساساً بدین معناست که ارائه‏دهنده خدمات اینترنتی حق محدود کردن استفاده یا کاهش سرعت اتصال شما را در صورتی که فکر کند بیش از حد استفاده می‏کنید، محفوظ می‏دارد. همچنین این امکان وجود دارد که در ضوابط و شرایط اشتراک شما به میزان قابل قبول آپلود اشاره شده باشد که ممکن است به نوبه خود استفاده از سرویس‏های اشتراک‏گذاری فایل و نظیر به نظیر را تحت تأثیر قرار دهد.

پس با در نظر گرفتن این نکته، قبل از اینکه استفاده منظم از سرویس‏های اشتراک‏گذاری فایل را شروع کنید همیشه کنترل کنید که در هر ماه دقیقاً مجاز به دانلود یا آپلود چه مقدار از اطلاعات هستید. اگر ارائه‏دهنده خدمات اینترنتی شما محدودیتی را تعیین کرده باشد، می‏توانید از ابزارهای رایگان موجود در اینترنت برای کنترل میزان دقیق اطلاعات مورد استفاده خود استفاده نمایید.همچنین مهم است که موضوع امنیت را به طور مختصر مطرح کنیم. مانند هر گونه فایل دیگری که از اینترنت دانلود می‏کنید، هر چیزی که از طریق اشتراک‏گذاری فایل دریافت می‏کنید باید قبل از اقدام به باز کردن با استفاده از یک برنامه از نظر وجود ویروس و مانند آنها دقیقاً بازبینی گردد. اما با فرض اینکه فایروال، آنتی‌ویروس و ابزار ضد جاسوسی خود را به‌روزرسانی می‏کنید، اشتراک‏گذاری فایل نمی‌تواند بیشتر از هر نوع دانلود دیگر یک تهدید امنیتی باشد.

راز آخر: هیچ رازی وجود ندارد

قصد داشتیم برخی موهومات مرتبط با اشتراک‏گذاری فایل را برطرف کنیم و رازهای این فناوری بزرگ را با شما در میان بگذاریم. نکته مهمی که باید به خاطر بسپاریم این است که اشتراک‏گذاری فایل غیر قانونی نیست، از آنچه فکر می‏کنید آسان‏تر است و از آن می‏توان برای دانلود سریع تمامی انواع فایل استفاده کرد. با وجود چند وب‏سایتی که پیش‏تر به آنها اشاره شد، یافتن دانلودهای قانونی می‏تواند ساده باشد. بنابراین از فایل‏های دارای حق نشر دوری کنید و محدودیت‏های دانلود ارائه‏دهنده خدمات اینترنتی خود را کنترل کنید. خواهید دید که اشتراک‏گذاری فایل می‏تواند یکی از سهل‌ترین روش‌ها برای دریافت سریع‏تر فایل‏ها باشد.

منبع: کامپیوتر اکتیو، مارس 2010