عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه میان رسانه و نشانه یک رابطه تنگاتنگ وجود دارد، گفت: عنصر رسانه، نشانه است و نشانه با رسانه منتشر می‌شود و بدون آن نمی‌تواند ابعاد گسترده‌ای را که دارد داشته باشد. هر چیزی که رسانه با آن سروکار دارد خود به خود تبدیل به نشانه خواهد شد.

دکتر بهمن نامور مطلق عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در همایش بین المللی فلسفه رسانه به بررسی موضوع "رسانه در عصر بیناها و تراها با تأکید بر چند- بینا و ترا رسانه" پرداخت و گفت: عصر حاضر را می توان عصر "بیناها"، و "ترا"ها و "چند" ها نامید زیرا مفاهیمی که با چنین پیشوندهایی ساخته شده اند بسیار فراوان و گوناگون می باشند.

وی افزود: در این خصوص می توان به واژه های همچون بینامتن، بیناذهن، بیناکنش، بیناگفتمان و بینارشته اشاره کرد. البته با پیشوند "ترا" یا "چند" نیز تقریبا به همین تعداد واژه های نوینی ساخته شده است.

این استاد دانشگاه در ادامه خاطر نشان کرد: رسانه نیز از این قاعده مستثنا نبوده چنانکه شاهد تعابیری همچون چند رسانه ای(Multimedia)، بینارسانه ای (intermedialite) و ترارسانه ای (Transmedialite) هستیم.

وی تصریح کرد: بی تردید این فقط واژه ها نیستند که با پیشوندهایی تغییر می کنند یا ابداع می شوند بلکه این اصطلاحات بیانگر دگرگونی های اساسی تری در حوزه نظریه ها و نگرش های مربوط به رسانه هستند. این نظریه ها بر اساس گفتگومندی (Dialogisme) و آمیختگی (Hybriation) استوار گردیده است که از بستر مضامین و مفاهیم به رسانه ها و فنون گسترش یافته است.

در ادامه این همایش دکتر محمد شهبا استاد دانشکده سینما تئاتر به بررسی موضوع "همپوشانی نظریه و فلسفه فیلم" پرداخت و گفت: فلسفه فیلم حیطه ای از دانش است که همانندی هایی با نظریه فیلم دارد. نخستین تلاش در زمینه نظریه فیلم از 1916 با کتاب "بررسی روان شناختی فتوپلی" نوشته هوگو مانستربرگ آغاز می شود.
وی افزود: برخی از افرادی که آغازگر تاملات فلسفی درباره ماهیت سینما بوده اند- همچون سرگئی آیزنشتاین، و آندره بازن- دیدگاه فلسفی مشخصی ندارند بلکه دارای آراء پراکنده ای هستند.

شهبا: "نظریه فیلم" و "فلسفه فیلم" همپوشانی دارند

شهبا خاطر نشان کرد: به نظر می رسد که رشته "فلسفه فیلم" برای نظام بخشی به اندیشیدن در مورد سینما شکل گرفته است. افزون بر این، حیطه نظریه فیلم، حیطه ای است فرعی در مطالعات فیلم (film studies). کسانی که در حیطه نظریه فیلم فعالیت کرده اند، و اغلب فیلسوفان آنگلوامریکن هستند، در باب باورهای فلسفی ای که در این حیطه بوجود آمده هم رای نیستند. این عدم اجماع، مشکل مهمی در حیطه نظریه فیلم است و به نظر می رسد که برخی فیلسوفان اصلاحاتی جزئی در حیطه نظریه فیلم اعمال کرده اند. همین اصلاحات گاه لزوم پایه ریزی دوباره حیطه نظریه فیلم را موجب شده است.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: به طور کلی، فلسفه سینما با رشته های مختلفی تداخل دارد. به عنوان نمونه می توان از تداخل این رشته با اقتصاد سینما و تاریخ سینما یاد کرد. البته باید گفت که بخشی از مباحث فلسفه فیلم، از پیش در مباحث زیبایی شناسی مطرح بوده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از جمله می توان به زیبایی شناسی هنرهای عامه پسند اشاره نمود. اصولا فیلسوفان در طول تاریخ اندیشه انگیزه هایی برای بحث از هنر داشته اند و به ویژه در باب ماهیت برخی هنرها از دیدگاه فلسفی خاص خود و حتی از جنبه های فنی (تکنیکی) سخن گفته اند.

وی در پایان تصریح کرد: برای فهم همپوشانی های نظریه و فلسفه فیلم باید پرسش های بنیادین این دو حوزه را مد نظر گرفت. پرسش های اصلی نظریه فیلم به ماده خام سینما، چگونگی پرداخت ماده خام، روشهای پرداخت خلاقه ماده خام، و کارکردهای فیلم در جامعه مربوط است. از سوی دیگر، فلسفه فیلم نیز به مباحثی همچون ماهیت فیلم، فیلم و مولف، درگیری احساسی و عاطفی با فیلم، فیلم و جامعه و فیلم به مثابه منبع دانش و بینش نظر دارد.

میشلا اوت: رسانه جدید در توسعه زیباشناسی غیرفردی موثر است

خانم دکتر میشلا اوت در این همایش به بررسی موضوع زیباشناسی فیلم غیر فردی پرداخت.

استاد نظریات زیباشناختی دانشگاه هامبورگ گفت: به هنگام صحبت از زیباشناسی و رسانه در زمان خودمان باید تغییراتی که زیباشناسی، به خاطر دیجیتالی شدن شیوه بیانمان از سر گذرانده است را در یاد داشته باشیم.

وی تصریح کرد: امروزه بسیاری از تولیدات فیلم با استفاده از سیستم صدا و تصویر دیجیتالی ارائه می شوند که مطمئنا باعث تغییر در ظاهر فیلم ها می شود. بنابراین مایلم که تغییرات زیباشناسی فیلم را که به خاطر روش های جدید تولید و پسا تولید هستند، توضیح دهم.

وی افزود: برخلاف بسیاری از نظریه پردازان موافق این ادعا نیستم که شتاب، در دیجیتالی شدن موجب تباهی زیباشناسی فیلم می شود. کاملا برعکس، می خواهم سئوالاتی را در مورد تغییرات ذاتی رسانه جدید بپرسم: فناوری جدید به چه طریقی می تواند در تولید تصاویر جدید، اصلاح آنها، نشان دادن جنبه های نادیده شده در آنها و سرانجام به خلق زیبایی شناسی جدید کمک کند؟ این فناوری چگونه در تصویرسازی و روایت تاریخی جمعی موثر است؟ این فناوری چگونه در تصویرسازی و روایت تاریخ جمعی موثر است؟

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: طرح من این است که رسانه جدید در توسعه زیباشناسی غیرفردی(dividual) موثر است بدین معنی که دیگر محصولاتی که ما قبلا اثر هنری فردی (individual) می نامیدیم و شامل تصاویر اصلی و اثر انگشت شخص فیلم ساز می شدند را تولید نخواهند کرد. بلکه در زمینه ای از بیانات چرخشی و نه شخصی مداخله می کنند که خودشان تصاویر و صداهای تعیین شده را برای تغییر و بازسازی و صورت بخشی شیوه منفرد و جدیدی از بیان انتخاب کنند. به خاطر بازتولید و تکرار ذاتی شان که این زیباشناسی ها را باید غیر فردی نامید. تمایل دارم قسمت هایی از چنین فیلمی مثل نمایشنامه زودگذر اثر آنجلا ملیتوپولوس را نشان دهم: فیلم ، سعی بر بازسازی خاطره جمعی مردم یونان از آغاز قرن بیستم تا امروز را دارد و قابلیت ها و محدودیت های زیباشناسانه خود را فهرست می کند.

مهاجری: رسانه‌های جدید مفاهمه میان انسانها را افزایش می‌دهند

در ادامه این همایش مصطفی مهاجری دانشجوی دکتری موسسه فیزیک نظری به بررسی "واقعیت مجازی، مفاهمه و صلح" پرداخت و گفت: در صدد هستم تا از میان سیاست های کلانی که می توان نسبت به رسانه های جدید اتخاذ کرد، چگونه بعضی از این سیاست ها می تواند صلح و امنیت یک جامعه را تهدید کند.

وی افزود: برای این منظور نظریه تعبیر دیویدسون (donald Davidson) معرفی می شود. مطابق این نظریه برای اینکه بتوانیم رفتار زبانی دیگران را تعبیر کنیم فرض می کنیم با واقعیت های یکسانی روبرو هستیم و در مواجه با این واقعیت ها کم و بیش باورها و خواسته های یکسانی در ما ایجاد می شود . با تکیه بر این فرض فرایند تعبیر آغاز می شود و می توانیم رفتار زبانی طرف مقابل را تعبیر کنیم و به این ترتیب مفاهمه امکان پذیر می شود.

وی خاطر نشان کرد: "واقعیت مجازی" یکی از مفاهیمی است که برای نظریه پردازی درباره رسانه های جدید مورد استفاده نظریه پردازان متعددی قرار گرفته است . در ادامه با استفاده از این مفهوم و مفهوم "اطلاعات به مثابه واقعیت" در نوشته های برگمن (Borgmann Albert) و با تکیه بر این دیدگاه که رسانه های جدید می توانند برای مخاطبان خود واقعیت های جدیدی خلق کنند و در واقع مخاطب را در یک جهان مجازی قرار دهند، بررسی خواهیم کرد که رسانه های جدید چگونه این قدرت و قابلیت را دارند که مفاهمه بین انسانها یا جوامع مختلف را تسهیل کنند یا در مقابل ایجاد مفاهمه مانع ایجاد کنند.

وی افزود: جنگ به عنوان یک پدیده اجتماعی فقط محصول تضاد و تعارض منافع دو گروه از افراد نیست، بلکه برای رخ دادن جنگ به علاوه لازم است امکان مفاهمه بین دو گروهی که تعارض منافع دارند از بین برود و هر گروه دیگری را نامعقول و غیر قابل فهم بداند.

مهاجری در ادامه خاطر نشان کرد: پیش از ظهور رسانه های جدید افرادی که در کنار یکدیگر زندگی می کردند با جهان کم و بیش مشابهی روبرو بودند و در نتیجه علیرغم تضاد منافعی که بین دو گروه مختلف وجود داشت به این دلیل که این گروه‌ها و افراد توانستند با یکدیگر مفاهمه داشته باشند، احتمال بروز جنگ کاهش پیدا می کرد، اما با وجود رسانه های جدید این احتمال وجود دارد که افردی که به لحاظ فیزیکی در کنار یکدیگر زندگی می کنند، به این دلیل که مخاطب رسانه های مختلفی هستند ، در جهان های مختلفی قرار بگیرند و امکان مفاهمه و گفتگو را از دست بدهند . این شرایط احتمال رخ دادن جنگ داخلی را افزایش می دهد.