همشهری آنلاین - سه واژه روزنامه‌نگاری الکترونیک، روزنامه‌نگاری دیجیتال و روزنامه‌نگاری سایبر به عنوان واژه‌هایی معادل با روزنامه نگاری‌آنلاین، به کار می‌روند
روزنامه نگاری سایبر - دیجیتال - آنلاین، یک کانال تازه برای تحویل، بسته بندی و توزیع اطلاعات از سوی سازمان‌های خبری است.
روزنامه نگاری سایبر، محیطی است که در آن ارائه انواع خبرها امکان پذیر است، در این محیط انواع عناصر رسانه‌ای با یکدیگر ترکیب شده و باعث تعامل دو سویه در تولید و مصرف استفاده کنندگان از محتوا می‌شوند و این امر به تسهیل توزیع و پس‌فرست می‌انجامد.
آنچه باعث تمایز روزنامه نگاری سایبر از روزنامه نگاری سنتی شده است، دوسویه‌گی و قابلیت دسترسی لحظه‌ای به محتوا است. به محض این که محتوای روزنامه‌ها دیجیتال شده و به فضای وب ارسال می‌شود، هر کس از هر جای دنیا می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد و آنها را بخواند.
همچنین محتوای دیجیتال می‌تواند به طرز پیوسته‌ای روزآمد شود، به طوری که هیچ خبری جنبه آرشیوی به خود نمی‌گیرد. جنبه دیگر این تمایز، ارائه مصاحبه‌های زنده است.
روزنامه نگاری، هر گونه روایت غیرداستانی یا مستند است که حقایق و رویدادهایی را که عمیقاً ریشه در زمان (چه موضوع روز و چه تاریخی) دارند گزارش یا تحلیل می‌کند.
خبرنگاران، نویسندگان و دبیران، این روایت‌ها را انتخاب و تنظیم می‌کنند تا روایتی را از دیدگاهی متفاوت بیان کنند.
روزنامه نگاری آنلاین شامل حوزه‌های متعددی است و اصلی‌ترین بستر آن شبکه جهانی World Wide Web است.
روزنامه نگاری سایبر از نظر برخی از کارشناسان جهانی این عرصه در یک جمله:
* پروفسور مک آدامز (از دانشگاه فلوریدا): روزنامه نگاری سایبر، همان آنلاین ژورنالیسم است.
* پروفسور رالف برنگر(استاد روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی دانشگاه آمریکایی قاهره): روزنامه نگا ری سایبر گردآوری اخبار و حقایق از منابع بین‌المللی، منطقه ای و محلی از طریق اینترنت است.
* برتران پکه ری (سردبیر وبلاگ سردبیران جهان): روزنامه‌نگاری سایبر پدیده‌ای جدید و بسیار مهیج است و بسیار به ژورنالیسم رادیویی شبیه است.
* پروفسور وینسنت ماسکو (رئیس بخش پژوهشی ارتباطات و جامعه در دپارتمان جامعه شناسی دانشگاه کوئینز کانادا): روزنامه نگاری سایبر نوعی از روزنامه‌نگاری است که در آن محتوای آنلاین نشر و توزیع می‌شود.
* نیل نمت (روزنامه نگار و استاد ژورنالیسم دانشگاه پوردو آمریکا): روزنامه نگاری سایبر آینده محصولی کاملا جدا از نسخه چاپی است.
* پروفسور لارنس پینتاک (استاد ژورنالیسم دانشگاه میشیگان، گزارشگر سی بی اس، ای بی سی نیوز و نویسنده امریکن ژورنالیسم ریویو): روزنامه نگاری سایبر، استفاده از اینترنت به عنوان حاملی برای گزارشگری است.
* پروفسور پاول (رئیس انستیتو مطالعات رسانه‌های نوین و مسئول بخش تمرکز بر تاثیرات محیط رسانه‌های مدرن این انستیتو و استاد کالج روزنامه‌نگاری و ارتباطات جمعی دانشگاه مینه سوتا آمریکا): روزنامه نگاری سایبر نوع تازه‌ای از روزنامه نگاری است که در آن هر کس رسانه خود را دارد.
* پروفسور یحیی کمالی‌پور (رئیس دپارتمان ارتباطات و هنرهای خلاقه دانشگاه پوردو آمریکا و سردبیر ژورنال رسانه‌های جهانی): تلاقی رسانه‌های قدیم با کامپیوتر باعث به وجود آمدن روزنامه‌نگاری سایبر یا آنلاین ژورنالیسم شده است.
آشنایی با تاریخچه روزنامه‌نگاری آنلاین
روزنامه شیکاگو تریپون، در سال 1992 اولین روزنامه آنلاینی بود که محتوای خود را به صورت الکترونیک ارائه کرد
ازسال1992، رسانه‌های آنلاین به طورخارق العاده بسط یافته و به تکامل رسیده‌اند.
در ایران، روزنامه همشهری اولین روزنامه‌ای بود که در سال 1373نسخه الکترونیک روزنامه چاپی خود را منتشر کرد. اولین روزنامه الکترونیک محضی که تاکنون در ایران منتشر شده، خانه ملت است که توسط مجلس شورای اسلامی تهیه و منتشر می‌شود. اما نخستین روزنامه‌ای که نسخه اینترنتی را فراتر از نسخه چاپی ارائه کرد جام جم آنلاین بود
مزایای روزنامه نگاری آنلاین
دکتر یونس شکرخواه در این باره آورده است:
* عدم محدودیت زمانی و مکانی:
زمان و مکان هر دو برای روزنامه‌های الکترونیک نابود شده اند، خواننده یک روزنامه الکترونیک هرگز منتظر یک ساعت خاص برای دسترسی به اطلاعات باقی نمی ماندوبه محض نمایش با رسانه خود در اینترنت، در جهان سایبر قرارمی‌گیرد و این یعنی دسترسی سریع و آنلاین به اطلاعات.
درضمن برای رسانه‌های سایبر هیچ مشکلی در نظر توزیع هم وجود ندارد، نه برف،ن ه باران،ن ه کمبود وسایل نقلیه زمینی و دریایی و نه مشکل تنظیم ساعت ارسال نشریه با خطوط هوایی، هیچ کدام مطرح نیست.
* امکان دسترسی به ادبیات جهانی واژه‌ها:
فرامتنی (Hypertext) در رسانه‌های سایبر از دیگر مزایای روزنامه نگاری الکترونیک است.
با این ویژگی متون در جهان رسانه‌های سایبر به یکدیگر گره خورده‌اند و زمان و مکان در این گره خوردگی نابودشده است.
استفاده از این امکان، به معنی دستیابی مخاطب به ادبیات جهانی یک واژه است. این امکان برای هیچ یک از روزنامه‌های نوشتاری حتی در آرشیو خودشان نیز متصور نیست و به یک رویا شبیه است.
* امکان استفاده از گرافیک متحرکُ صداُ تصویرُ نور:
در رسانه‌های چاپی تنها تصویر است که وجود دارد، آن هم البته بدون تغییر می‌ماند و برای هر نسخه روزنامه ثابت است.
اما در روزنامه‌های الکترونیک،گرافیک‌های متعدد و متحرک، تصاویر تغییریابنده، صدا و موزیک به کمک خبرها، مقاله‌ها، گزارش‌ها و... می‌آیند تا تاثیرگذاری مطلب به اوج برسد و کاربران رسانه‌های الکترونیک به هیچ وجه احساس خستگی نکنند.
* امکان ارتباط بی واسطه:
یکی دیگر از ویژگی‌ها و مزایای روزنامه نگاری الکترونیک این است که بین تولیدکننده و مصرف کننده یا همان رسانه و مخاطب هیچ واسطه‌ای وجود ندارد و این چیزی شبیه به ارتباط چهره به چهره است.
به عبارت دیگر، هر دو طرف، همیشه به هم دسترسی دارند و امکان پس فرست هم به طور لحظه به لحظه برای طرفین موجود است.
* امکان شخصی شدن:
روزنامه‌های الکترونیک حتی می‌توانند برای یک نفر انتشار یابند. به این معنی که شما می‌توانید به روزنامه خود دستور دهید که چه نوع اطلاعاتی را در اختیارتان قراردهد و چه نوع اطلاعاتی را در اختیارتان قرار ندهد.
در این حالت، کاربر روزنامه الکترونیک به جای دریافت کل مطلب، فقط مطلب سفارشی خودش را دریافت می‌کند.
* رفتارهای افقی و بدون سلسله مراتب:
مروری برنظریه‌های ارتباطی متوجه خواهیم شد که ارتباطات جمعی از آغاز حالتی یک طرفه و عمودی داشته است.
از مدل‌های ارتباطی شانون و ویور تا نظریه گلوله‌های جادویی همه و همه جریان‌های یک طرفه بوده اند.
حال آنکه در رسانه‌های الکترونیک، گیرنده یک مشاهده گر فعال است که مانند فرستنده در توزیع اطلاعات شرکت دارد.
