همشهری آنلاین، کامران محمدی - علم ارتباطات، اگرچه همواره یکی از علوم مورد توجه بشر بوده است، ولی در سال‌های اخیر، به یکی از موضوعات همیشگی برای بحث‌های گوناگون تبدیل شده است.
این بحث‌ها، گستره‌ای از برداشت‌های روانشناختی عمیق (نظیر سایبرنتیک) تا نکات جذاب علمی-تخیلی را در سینما و ژورنالیسم دربرمی‌گیرد. بنابراین طبیعی است که کتاب‌های این رشته، در گرایش‌های مختلف‌اش، برای مخاطبان امروزی، جذابیت خاصی دارد. سه کتاب روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، تکنولوژی رسانه‌ای از منظری انتقادی و نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی، از جمله کتاب‌های قابل توجهی هستند که در این حوزه به تازگی به بازار آمده اند.
این سه کتاب که از جمله کتاب‌های حوزه ارتباطات انتشارات همشهری هستند مثل سایر آثار این حوزه، شکل و شمایلی یکسان دارند و آنها را محققان و استادان برجسته ارتباطات در عصر امروز نوشته‌اند.
روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات
روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات نوشته تامس لیندلف و برایان تیلور است که عبدالله گیویان آن را ترجمه کرده است. گیویان در مقدمه این کتاب درباره اهمیت ارتباطات می‌نویسد: «سخنی به گزاف نیست اگر بگوییم انسان‌ها همچون ماهیانی هستند که در دریای ارتباطات به دنیا می‌آیند، شکل می‌گیرند و زندگی خود را به سر می‌برند. بی‌ارتباطات، شاید انسان، هرگز انسان به معنایی که می‌شناسیم، نمی‌توانست بوده باشد.»
مقدمه 10صفحه‌ای گیویان، چیزی بیش از یک مقدمه است؛ چیزی در اندازه‌های یک مقاله کاملا علمی کتابخانه‌ای که براساس 10منبع خارجی جدید نوشته شده است و خود بر وزن کتاب می‌افزاید؛ چرا که پیش از ورود به آنچه شاکله اصلی کتاب را شکل می‌دهد، مخاطب را به‌خوبی با دنیایی که در آن پا گذاشته است، آشنا می‌سازد.
اما چیزی که بیش از همه، اهمیت این کتاب را افزایش می‌دهد، نویسندگان آن است. گیویان درباره برایان تیلور می‌نویسد: «در معرفی تیلور (و از این به بعد برایان) باید گفته شود که او مرد جوان مشهوری است که از نیوانگلند به غرب رفت و (عمدا) در آنجا اقامت گزید و اینک حق کار در منطقه بولدر از کلادو را دارد؛ جایی که 300روز از سال آفتابی است، پر است از نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های ماشین‌‌های استیشن، درمانگر و فروشگاه‌های قهوه. نخستین عرصه پژوهش‌های کیفی او حوزه سایه‌روشن ارتباطات در - و درباره- سازمان‌های مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای بود. او هر وقت می‌توانست، با نوشیدن قهوه و پریدن بر ترک دوچرخه و طی کردن مسیر پرفراز‌و‌نشیب بین تپه‌ها، گوش دادن به موسیقی و خواندن داستان‌های جنایی از این مقوله عبوس- اما مجاب‌کننده- رهایی می‌جست. او، خوب یا بد، بیشتر به زندگی دانشگاهی تعلق خاطر دارد.»
نثر خوب و روان، نگاه همراه با طنز و متفاوت گیویان از همین تکه به‌خوبی روشن است و می‌توان به‌خوبی دریافت ترجمه‌اش نیز واجد این ویژگی‌ها خواهد بود؛ ترجمه‌ای روان از کتابی به‌شدت دانشگاهی و در عین حال کاربردی. گیویان درباره لیندلف می‌نویسد: «لیندلف (و از این به بعد، تام) مهاجری از تگزاس است که اکنون افتخار کار کردن در لگزینگتون از کنتاکی- یکی از مراکز بازارهای آزمایشی در منطقه مرکزی آمریکا- را دارد. او علاوه بر چیزهای دیگر، سینه‌چاک گوش کردن به موسیقی، اصلاحیه قانون اساسی آمریکا (مشتمل بر آزادی بیان، مطبوعات و مذهب)، فروش غیررسمی کالا در حیاط منزل و سفرهای جاده‌ای بسیار طولانی است. اگر دمای هوا بیشتر از 2 درجه سانتی‌گراد نباشد آماده خواهد بود تا با برایان به دوچرخه‌سواری برود و فاصله بین کوه‌ها را طی کند.»
روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، فهرست جامعی دارد. این کتاب در 9 فصل تدوین شده است که هر یک از فصل‌ها با فهرستی ریز و قابل فهم، برای مخاطب، تصویر روشنی از آنچه در پیش است، فراهم می‌آورند، از جمله: مقدمه‌ای بر پژوهش کیفی در علم ارتباطات، سنت‌های نظری و پژوهش‌های کیفی در علم ارتباطات، طراحی پژوهش، مشاهده، یادگیری و گزارش، پرسیدن، گوش کردن و گفتن و... .
روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات در 430صفحه، با قیمت 10هزار تومان منتشر شده است.
تکنولوژی رسانه‌ای از منظری انتقادی
تکنولوژی رسانه‌ای از منظری انتقادی همانطور که از نامش پیداست، کتابی چالشی در حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه‌ای است. این کتاب را یوست ون‌لون نوشته، احد علیقیان ترجمه کرده و بیژن عبدالکریمی، وظیفه ویرایش علمی آن را برعهده داشته است. عبدالکریمی در یادداشت کوتاه خود ابتدای کتاب می‌نویسد: «ون لون استاد تحلیل رسانه در مؤسسه تحلیل فرهنگی دانشگاه ناتینگهام ترنت است. از وی مقالات متعددی از جمله کتابی با عنوان خطر و فرهنگ تکنولوژیک (سال2002) منتشر شده است. آثار او به‌خوبی تأثیرپذیری‌اش از دیدگاه‌های متفکر بزرگ روزگار ما، مارتین هیدگر را نشان می‌دهد. کاربرد مفاهیمی چون گشتل، در-جهان- بودن، دازاین، انس و آشنایی با جهان و... در این کتاب به‌خوبی این تأثیرپذیری را آشکار می‌سازد.»
در تکنولوژی رسانه‌ای از منظر انتقادی، مباحث مقدماتی این بحث، تاریخ تکنولوژی رسانه‌ای، مسیرهای جایگزین: تکنولوژی به مثابه فرهنگ، رسانه‌های جدید و تن‌یافتگی (تن‌زدودگی) شبکه‌ای و نتیجه: نظریه‌پردازی درباره تکنولوژی رسانه‌ای مطرح شده است. این کتاب در 165صفحه، با قیمت 4500تومان منتشر شده است.
نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی
نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی را الکسیس تن نوشته و نعیم بدیعی ترجمه کرده است. این کتاب نیز مثل کتاب نخست، فهرست جامع و با جزئیاتی دارد که از ویژگی‌های خوب کتاب‌های علمی-کاربردی است. درباره نویسنده کتاب در ابتدای کتاب آمده است: «الکسیس تن در سال1944 در فیلیپین متولد شد. او پس از اتمام دبیرستان، تحصیلات خود را در رشته روزنامه‌نگاری کشاورزی در دانشگاه فیلیپین در سال1963 به اتمام رساند و عازم ایالات متحده آمریکا شد. در دانشگاه ویسکانسین به تحصیلات خود ادامه داد و در سال1966 موفق به اخذ فوق لیسانس در رشته روزنامه‌نگاری کشاورزی شد. تن در سال 1970 دکترای خود را در رشته ارتباط جمعی از دانشگاه ویسکانسین کسب کرد.»
آنطور که در این مقدمه آمده است، علاوه بر تالیف کتاب نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی، تن ده‌ها مقاله به زبان انگلیسی در کتاب‌ها و نشریه‌های تخصصی ایالات متحده مانند فصل‌نامه روزنامه‌نگاری و ارتباطات، مجله تخصصی ارتباطات و مونوگرافی ارتباطات منتشر کرده است.
این کتاب در 4فصل تدوین شده است: علم ارتباط جمعی، ارتباط و اقناع، ارتباط جمعی و جامعه‌پذیری و دو الگوی نظری متفاوت.
نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی در 350 صفحه با قیمت 10هزار تومان منتشر شده است.
