خبرگزاری ایسنا - تحقق شهر الکترونیکی در ایران به دو موضوع مهم زیرساخت و فرهنگ‌سازی و به بیان دیگر موضوعی به نام شهروند الکترونیکی وابسته است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد. درواقع تا زمانی که شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید.

انسان‌ها در طول زندگی خود و بنا به مسوولیت‌های فردی و اجتماعی خود نقش‌های متفاوتی ایفا می‌کنند که در این میان شهروند الکترونیک کسی است که توانایی انجام وظایف روزمره‌ای را که ایفای نقش‌های متفاوت در زندگی برای او به وجود می‌آورد، با کمک ابزارهای الکترونیکی داشته باشد.

در برنامه‌ی پنج ساله‌ای که از سوی اتحادیه‌ی اروپا در ارتباط با شهروند الکترونیک تدوین شده، تمامی شهروندان اروپایی و حتی ناتوانان جسمی خواهند توانست تا سال 2010 از خدمات دولت به صورت الکترونیکی استفاده کنند این در حالی است که به عنوان مثال اجرای طرح دانشگاه مجازی برای معلولان ‌5/2 میلیارد تومان هزینه می‌برد و این رقم برای دولت اصلا زیاد نیست؛ این گفته‌ی یم معلول است که معتقد است در شرایطی که می‌تواند تمام معلولان را با ایجاد این دانشگاه تحت پوشش قرار دهد.

مثال دیگر سئول (پایتخت کره جنوبی) است که برترین شهر الکترونیکی جهان به شمار می‌آید که در آن 500 نوع خدمت آنلاین قابل دسترسی است و از پنج خانوار کره‌یی، چهار خانوار به اینترنت پرسرعت (صد مگابایت در ثانیه یا بالاتر) دسترسی دارند.

از هر 10 شهروند بالغ، 9 نفر تلفن همراه دارند و از حدود چهار سال پیش در این شهر، امکان تماشای برنامه‌های تلویزیونی از طریق تلفن همراه و در داخل خودروها فراهم ‌آمده است؛ شهرهای توکیو، سیدنی، میلان، لندن، ملسینکی، کپنهاگ، دبی و دوبلین از دیگر شهرهای الکترونیکی معروف جهان هستند.

مهارت‌های پایه برای شهروند الکترونیکی نیز از موضوعات مهم و قابل بررسی محسوب می‌شود؛ بنیاد بین‌المللی ICDL که نمایندگی آن را در ایران، ‌سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش برعهده دارد، ‌استاندارد آموزشی و مهارت‌های پایه‌ی شهروند الکترونیکی Ecitizen را اعلام کرده است.

بر این اساس شهروند الکترونیک کسی است که حداقل دانش لازم در رابطه با مفاهیم پایه‌ی ICT، حداقل توانایی لازم در به کارگیری سیستم‌های عامل ویندوز و واژه‌پرداز مایکروسافت، توانایی کافی برای برقراری ارتباط با اینترنت و وب جهان گستر، توانایی مبادله‌ی پیام‌های الکترونیکی از طریق پست الکترونیکی، توانایی کافی برای یافتن اطلاعات از طریق موتورهای جست‌وجو در وب، توانایی تکمیل فرم‌های آنلاین اینترنتی و انجام کارهای روزمره‌ی مختلف از طریق شبکه را داشته باشد.

در تعریفی دیگر شهر الکترونیکی شهری است که دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و سایر سازمان‌ها و نهادهای دولتی و بخش خصوصی شهری به صورت 24 ساعته و هفت روز در هفته به شیوه‌ای با ثبات قابل اطمینان، امن و محرمانه و به راحتی امکانپذیر است.

اما کارشناسان ایرانی بر این عقیده‌اند که شهر الکترونیک شهری مطلوب است که آگاهانه و هوشمندانه از فناوری‌ها بهره می‌گیرد ضرورت تبیین ویژگی‌های شهر مطلوب در جامعه دینی (حیات طیبه)، هویت‌یابی شهر مطلوب بر اساس نیاز انسان مطلوب، بازمهندسی فضای کالبدی و فیزیکی شهر و نیز بازمهندسی رفتارها و مناسبات انسانی در شهر مطلوب از جمله الزامات شهر الکترونیکی مطلوب است.

ایده ایجاد شهر الکترونیکی

ایده ایجاد شهر الکترونیکی در ایران حدود 10 سال پیش در جزیره کیش مطرح شد که متوقف ماند در حالی که به عنوان یک شهر الکترونیکی نمونه می‌توانست پیشگام و پیش قدم در بحث شهر الکترونیکی و ارائه خدمات نوین الکترونیکی در کشور و منطقه مطرح شود.

پس از آن از حدود 10 سال گذشته شهرداری مشهد IT را به اشکال مختلف همچون تجهیز شهرداری به سخت‌افزار وارد سازمان کرد در سال 86 و 87 پروژه مشترک کلانشهرها به نتیجه رسید و نقشه کلی ICT در شهرداری‌ها ایجاد شد.

به گفته شهردار تهران، برای شهروند و شهر الکترونیک شهرداری تهران گام‌هایی برداشته، به نحوی که دیتاسنتر خود را کامل راه‌اندازی کرده، با ایجاد شبکه‌ای در شهر حدود400 تا 500 کیلومتر مشکلات شهروندان را رصد کرده و برای حل آن اقدام می‌کند، حدود 70 دفتر خدمات الکترونیکی راه‌اندازی کرده و در یکپارچه‌سازی شهرسازی با برون‌سپاری آن و همچنین دیجیتالی کردن محتویات بیش از چهار میلیون پرونده در شهر تهران آگاهی شهروندان از اطلاعات شهری را به صورت آن‌لاین برقرار کرده است.

هنوز در آغاز حرکت به سوی برپایی شهرهای الکترونیکی و آماده سازی شهروندان الکترونیک قرار داریم و در این میان نقش آگاهی مسئولان و توجه آنان به اقداماتی که در این عرصه برای تحقق شهر الکترونیکی باید صورت دهند کم اهمیت‌تر از توانمندسازی شهروندان و آگاه‌سازی آنان از قابلیت‌ها و الزامات زندگی در شهرهای الکترونیک نیست.

یزدان پناه ـ مدیرعامل سازمان ICT شهرداری اصفهان ـ نیز در این میزگرد گفت: مهمترین چالش پیش روی شهر الکترونیکی در کشور ما ناشی از عقب‌افتادگی از دنیای الکترونیکی است. فضای مجازی طبعا با فضای مادی تفاوت دارد و بدون مرز است اگر حرکت ما به سمت وارد شدن به این فضای بین‌المللی کند باشد چالش‌های زیادی در حوزه‌های امنیتی، فرهنگی و اجتماعی پیش رو خواهیم داشت.

رکورددار خدمت در شهر الکترونیکی

به گفته تحلیلگران بانکداری الکترونیکی، رکورددار خدمت در شهر الکترونیکی است؛ در نظام بانکداری نوین، انجام تمامی مبادلات الکترونیکی بین بانکی در ساختاری منسجم، مستلزم استفاده از سوییچینگ است که مهمترین زیرساخت‌ تجارت الکترونیک نیز محسوب می‌شود.

بانکداری الکترونیکی و فرصت‌های پیش رو

بانکداری الکترونیکی فرصت‌های بسیاری را برای بانک‌ها و مشتریانشان فراهم آورده و سرویس‌های سریع را مستقل از زمان و مکان در اختیار مشتری قرار می‌دهد. کانال‌های الکترونیکی شفافیت را افزایش داده و رقابت بیشتر بین بانک‌ها و هزینه‌های پایین‌تر و نفوذ بازارهای جدید و توسعه دسترسی‌های جغرافیایی را موجب شده است.

جلب اعتماد عمومی در شهر الکترونیکی برای ساختن این شهر الزامی است و طرح این سوال که متولی شهر مجازی کیست؟ خالی از لطف نیست و باید دید شهرداری‌ها به دنبال مدیریت شهر مجازی هستند و آیا با آوردن شوراهای مختلف کاری از پیش می‌رود؟ به عقیده کارشناسان باید در این حوزه مدیریت واحدی تعریف شود چراکه جزیره‌ای فکر کردن باعث شده است که موضوع متولی خاص برای شهر الکترونیکی مغفول بماند.