روزنامه اعتماد، امیرهادی انواری - وقتی مسوولان دولت نهم در سخنرانی های خود، در مقام دفاع از عملکرد خود در حوزه مطبوعات آمار سه رقمی نشریاتی که در دوران تصدی آنها مجوز انتشار گرفته اند را به نشانه آزادی بیان به رخ می کشند، چیزی از «کیفیت» ماجرا نمی گویند. تعداد و آمارها درست است و شکی هم در آن نیست. حالا در ذهن شنونده تناقضی مطرح می شود؛ از یک طرف رسانه های منتقد از عرصه تنگ مطبوعات در روزگار حاضر می گویند و از طرف دیگر طی چهار، پنج سال گذشته بیش از 1300 نشریه مجوز نشر گرفته اند، با بررسی «کیفیت» پنهان مانده در بیان مسوولان شاید گوشه یی از تناقض مزبور برطرف شود. عرصه تنگ حاکم بر مطبوعات که همزمان با مشکلات معیشتی به فعالان رسانه در کشور فشار می آورد نهایتاً موجب مهاجرت آنها و باز شدن عرصه برای فعالیت نشریات فارسی زبان مستقر در خارج از کشور می شود.در بیان آمار همان عبارت «بیش از 1300 نشریه در دوران... مجوز انتشار گرفتند» مطرح می شود، اما کسی نمی گوید تنها 151 عنوان از 1231 عنوان (از مهرماه سال 84 تا مهرماه سال 88) در زمینه سیاسی می توانند فعالیت کنند. 98 عنوان از این 151 عنوان در حال انتشار هستند. 44 عنوان سراسری و بین المللی هستند و گستره توزیع باقی یعنی 107 عنوان محلی و منطقه یی است. 22 عنوان از نشریاتی که می توانند در زمینه سیاسی فعالیت کنند در اختیار اشخاص حقوقی قرار دارند. 151 عنوان از 1231 عنوان، یعنی 12 درصد نشریات مجوزگرفته می توانند در زمینه سیاسی فعالیت کنند. این رقم در مقایسه با چهار سال قبلی (یعنی مهرماه سال 80 تا مهرماه سال 84) بیش از 50 درصد کاهش داشته است. در چهار سال قبلی، از مجموع 1308 نشریه مجوزگرفته، 396 عنوان می توانستند در زمینه سیاسی فعالیت کنند. این یعنی بیش از 30 درصد نشریاتی که مجوز فعالیت گرفته بودند، سیاسی بودند. زبان 559 عنوان از 1231 مجوز انتشار، به جز فارسی؛ آذری، اردو، ارمنی، انگلیسی، روسی، عربی، فرانسوی، لری و کردی است. تنها اسم 74 عنوان از این نشریات به زبان های انگلیسی و عربی است. نشریاتی که به زبان های دیگر منتشر می شوند اصولاً مخاطب محدودتری دارند و در زمینه ها و مسائل خاصی منتشر می شوند. برای مثال نشریات؛ International Journal Of Psychology, PoliticalتThoughtتInتIslam الجوارالاقلیمی، الرای الاخر، خبر اردبیل، سبلان اردبیل، صدای اردبیل، ستاره اردبیل، افق ابهر، میانه امروز و... همچنان که از نام شان نیز بر می آید باید مخاطب خاصی داشته باشند. آمار انتشاریافته توسط وزارت ارشاد اشکالاتی هم دارد. یکی از این اشکالات به وضعیت نشریه برمی گردد. برای مثال نشریات شهروند امروز، هم میهن، یاس نو، کارگزاران و... که همگی پیش از دوران تهیه این آمار (تا شهریورماه 1388) انتشارشان متوقف شده است، در قسمت وضعیت، «در حال انتشار» عنوان شدند. این رویه فقط مختص نشریاتی که در دولت های قبلی مجوز گرفته و در دولت نهم انتشارشان متوقف شده است، نیست. برای مثال دو نشریه کلمه سبز و اعتماد ملی که عدم انتشار آنها واضح است و پیش از تهیه این آمار انتشارشان متوقف شده است نیز «در حال انتشار» عنوان شدند. پیدا کردن نشریاتی که سهوی در لیست نشریات «در حال انتشار» گنجانده شدند به دلیل حجم بالای این نشریات، پایین بودن تیراژ بسیاری از آنها و همچنین زبان و گستره توزیع شان امکان پذیر نیست.علاوه بر اینها 295 مورد از نشریات در حال انتشار، هیچ آدرس یا شماره تلفنی در بخش شناسنامه نشریات ندارند. بنا براین امکان پیگیری وضعیت نشر آنها اصولاً میسر نیست. مشخص است، نشریات در حال انتشار تاثیرگذار هستند. به هر ترتیب بنابر این آمار 688 عنوان از مجموع 1231 نشریه مجوزگرفته در حال انتشار و تاثیرگذار هستند. ظاهراً تهیه کنندگان آمار مورد استفاده این گزارش «سهوی» 369 مورد صاحب امتیاز حقوقی را در بین صاحب امتیازان حقیقی گنجانده اند. این یعنی 35 درصد خطا.توضیح آنکه نتیجه جست وجوی نشریاتی که مجوز آن برای شخصیت حقوقی صادر شده است در فاصله مهرماه سال 84 تا مهرماه سال 88 ، 183 مورد است. اما تنها امتیاز انتشار 412 مورد از نشریات متعلق به وزارتخانه ها، نیروهای نظامی- انتظامی، مراکز دولتی، پژوهشکده ها و پژوهشگاه ها، موسسات، دانشگاه ها، انجمن ها، اتحادیه ها و شوراهای شهر، حل اختلاف، نگهبان، اتاق های بازرگانی و انقلاب فرهنگی و... است. برای مثال براساس این آمار، فصلنامه «نامه اتاق قزوین» به صاحب امتیازی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان قزوین که در تاریخ 20 فروردین 86 مجوز نشر گرفته است، در ردیف «حقیقی» و در همین حال فصلنامه «اقتصاد قم» به صاحب امتیازی اتاق بازرگانی قم که در تاریخ 19 تیر 85 مجوز انتشار گرفته است، در ردیف «حقوقی» دسته بندی شده است

دو نشریه ارتش، دو نشریه سپاه، چهار نشریه نیروی انتظامی و... هم چنین وضعی دارند. در مثالی دیگر به موسسه فرهنگی اکو در یک روز (23 اردیبهشت 1387) مجوز انتشار پنج ماهنامه (EcoTime، اکو نوستی، Eco Ordo، اکودرگی، اکو نوروز) با یک مدیرمسوول (محمد رجبی) در همه پنج مورد و در یک زمینه (اقتصادی، فرهنگی (اجتماعی))،به پنج زبان (انگلیسی، روسی، اردو، آذری و فارسی) داده شده است. این پنج ماهنامه نیز در ردیف «حقیقی» طبقه بندی شدند. و جالب آنکه هیچ کدام منتشر نمی شوند. نشریات متعلق به بخش خصوصی و جدا از سازمان ها و ارگان های حاکمیتی و دولتی غالباً حقیقی هستند. نشریاتی که زیر نظر مراکز دولتی فعالیت کنند، بیشتر به ارائه دستاوردهای مرکز متبوع می پردازند. مراکز علمی هم که نشریات شان مشخصاً به دستاوردهای حوزه مورد نظر می پردازد.

علوم انسانی 283،پزشکی165،فنی-مهندسی163،کشاورزی88،علوم پایه56 و هنری31.

و البته - برای مثال - ماهنامه «نسخه حیوانات»، دو فصلنامه «علوم و فنون زنبور عسل»، فصلنامه «پیک مرغداران خراسان»، ماهنامه «آبزیان زینتی» یا فصلنامه «صنعت اتاق تمیز» قرار نیست تحلیل، مطلب یا خبری منتشر کنند که مطبوعات روی آن موثر واقع شود،

از بین این 1231 مورد مجوز، 614 مورد متعلق به نشریات شهرستانی است. البته 22 عنوان نشریه که ذیل استان تهران از آنها نام برده شده است، در شهرستان های اراک، تبریز، همدان، مشهد، کرج، قم، قزوین و شیراز به چاپ می رسند.

اتفاق جالب که در ادوار دیگر سابقه نداشته است، روند اعطای مجوز نشر به نشریات روستایی و شهرستان ها است. این روستاها و مناطق به ترتیب تاریخ مجوز عبارت است از؛ رامشه (جرقویه علیا، اصفهان)، محمودآباد (شاهیندژ)، شیرین کندی (خوی، آذربایجان غربی)، مهربان (جاده سی نعمت، یاسوج) و عطابخش (جاده قدیم فسا فارس)، کورده لارستان، محله پایین (فارس)،قطب آباد(جهرم،فارس).

361 عنوان هم گستره توزیع شان محلی و منطقه یی است. تعداد مجوز انتشار استان ها به ترتیب عبارت است از؛ آذربایجان شرقی؛ 39 عنوان، آذربایجان غربی؛ 16 عنوان، اردبیل؛ 11 عنوان، اصفهان؛ 52 عنوان، ایلام؛ 5 عنوان، بوشهر؛ 9 عنوان، تهران؛ 617 عنوان، چهارمحال و بختیاری؛ 15 عنوان، خراسان جنوبی؛ 9 عنوان، خراسان رضوی؛ 55 عنوان، خراسان شمالی؛ 10 عنوان، خوزستان؛ 23 عنوان، زنجان؛ 19 عنوان، سمنان؛ 12 عنوان، سیستان و بلوچستان؛ 18 عنوان، فارس؛ 27 عنوان، قزوین؛ 11 عنوان، قم؛ 57 عنوان، کردستان؛ 8 عنوان، کرمانشاه؛ 9 عنوان، کرمان؛ 37 عنوان، کهگیلویه و بویراحمد؛ 14 عنوان، گلستان؛ 17 عنوان، گیلان؛ 32 عنوان، لرستان؛ 12 عنوان، مازندران؛ 29 عنوان، مرکزی؛ 15 عنوان، هرمزگان؛ 12 عنوان، همدان؛ 10 عنوان و یزد؛ 31 عنوان.

نشریات محلی و منطقه یی به لحاظ گستره توزیع تیراژ و در نتیجه مخاطب کمتری دارند. برای مثال ماهنامه «سلام ابرکوه» با گستره توزیع محلی با توجه به جمعیت ابرکوه قاعدتاً نمی تواند مخاطب زیادی داشته باشد. مثال دیگر دو روزنامه خراسان شمالی و خراسان جنوبی (که به صاحب امتیازی یک موسسه هر دو در یک روز مجوز فعالیت گرفته اند) گستره توزیع شان محلی است. در شرایطی که تیراژ نشریات عادی سراسری پایتخت به بیش از 20 هزار نمی رسد، مشخص است آنها چه وضعی دارند و این تیراژ است که دامنه تاثیرگذاری یک جریده را مشخص می کند.

به برنامه های سیما نگاه کنید و به برنامه های رادیو گوش بدهید. وقتی برنامه مرور مطبوعات را پخش می کند لوگوی هفته نامه و ماهنامه و فصلنامه و... را نشان نمی دهد، از این اقلام هم چیزی نمی گوید. چون تلقی عمومی از مطبوعات، روزنامه ها هستند. از آمار سالنامه ها، فصلنامه ها، دو فصل یک بار، دو هفته یک بار، هفته نامه ها، ماهنامه ها و دو ماه یک بار (که غالباً تخصصی هستند) که بگذریم (1218 عنوان) حالا آنچه در آخر کار می ماند و احتمالاً در ذهن عامه مردم از مطبوعات جا افتاده، همان 13 عنوان روزنامه است که از این 13 روزنامه، چهار موردش منتشر نمی شوند و فقط مجوز دارند، شش عنوان هم محلی و منطقه یی هستند. این 13 روزنامه که یکی شان هم همین اخیراً انتشارش با مشکل مواجه شد، عبارت است از بانگ ساوالان، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، واقعه، امید مردم، شهروند، امروز، عصر ایرانیان، کلمه سبز، وطن امروز، پرسپولیس، راه پیشرفت و اصفهان زیبا. کلمه سبز که تعطیل شد، دیگر روزنامه پرتیراژ به جا مانده همان «وطن امروز» به صاحب امتیازی مهرداد بذرپاش مدیرعامل سابق سایپا و رئیس فعلی سازمان ملی جوانان و از حامیان محمود احمدی نژاد است. (دقت شود که تمامی این آمار به مدت زمان اول مهرماه سال 84 تا اول مهرماه سال 88 پرداخته است. در فاصله زمانی کوتاه آغاز دولت نهم یعنی مردادماه 84 تا نقطه آغاز آمار این گزارش که مهرماه84 است روزنامه اعتمادملی در تاریخ 10/5/84 مجوز انتشار گرفت و اخیراً هم متوقف شد که در این گزارش از آن نامی برده نشده است.)

اگر 13 مورد مجوز انتشار روزنامه را فارغ از تمام کیفیاتش بپذیریم، 48 ماهی که در این گزارش بررسی شده، در مقایسه با 48 ماه قبلی(یعنی از تاریخ اول مهرماه سال 80 تا اول مهرماه سال 84) کاهش چشمگیری در ارائه مجوز به روزنامه ها داشته است. در 48 ماه قبلی 40 عنوان روزنامه با گستره توزیع سراسری و بین المللی و 17عنوان هم با گستره توزیع منطقه یی و محلی مجوز نشر گرفته اند.

همه اینها یک طرف، شیوه اختصاص یارانه مطبوعات طرف دیگر. در شرایطی که روند ارائه مجوز انتشار به نشریات جدید چنان است که پیش از این آمد، از سوی دیگر توقیف و لغو امتیاز مطبوعات قدیمی و پرمخاطب (نسبت به نشریات تخصصی و محلی...) و تنگ کردن عرصه بر مطبوعات فعال منتقد نیز با ساز و کار های خاصی جریان داشته و دارد.

در چنین شرایطی طی حدود پنج سال صدارت آقای احمدی نژاد، روزنامه های شرق (در تاریخ 15 مرداد 1386 به دستور هیات نظارت بر مطبوعات توقیف شد)، هم میهن (در 12 تیرماه 86 از سوی دادستان توقیف شد)، تهران امروز (مسوول روزنامه تهران امروز به اتهام چاپ مطالب و تصاویر اهانت آمیز نسبت به رئیس جمهور و نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی و ایراد افترا، در تیرماه سال 87 با شکایت مدعی العموم به دادسرای کارکنان دولت احضار شد، و این روزنامه هم توقیف شد)، کارگزاران(در 11 دی 1387 به دلیل چاپ بیانیه دفتر تحکیم وحدت پیرامون حوادث غزه توسط وزارت ارشاد و دادستانی تهران توقیف شد)، یاس نو (به دلیل اعاده روند دادرسی توسط دادستان پس از انتشار یک شماره توقیف شد و معاون وزارت ارشاد دستور توقف انتشار آن را صادر کرد)، کلمه سبز (دو روز پس از انتخابات روزنامه کلمه سبز با بازداشت کارکنان آن تعطیل شد)، اعتماد ملی (روز 27 مردادماه سال جاری توقیف شد) و سرمایه (11 آبان سال جاری لغو امتیاز شد) از فعالیت بازماندند. از سوی دیگر هفته نامه های شهروند امروز، زنان، همشهری جوان، مدرسه، دنیای تصویر، هفت، صبح زندگی، تلاش، به سوی افتخار و شوک و... نیز در این دوران توقیف و لغو امتیاز شدند. خبرگزاری ایلنا نیز در این مدت توقیف شد که البته پس از مدتی دوباره فعالیت خود را از سر گرفت. تعطیلی سایت بازتاب هم قابل توجه است. ذکر تمام موارد و نشریات دیگر اعم از محلی و منطقه یی و سایت های اینترنتی فیلتر شده و... که در این مدت توقیف و لغو امتیاز شدند، در این مجال نمی گنجند.

مسائل اقتصادی

برخی روزنامه ها و نشریات عملاً به دلیل هزینه های کمرشکن و سودآور نبودن فعالیت شان خودبه خود در آستانه تعطیلی قرار دارند. در چنین شرایطی از درج آگهی های دولتی که منبع اصلی درآمد روزنامه ها به شمار می روند، ممانعت می شود و از سوی دیگر شرکت ها و موسسات دیگری که به روزنامه های منتقد آگهی می دهند به دلایل مبهمی قراردادهای خود را با روزنامه های مزبور لغو می کنند (مثل ایران خودرو و ایرانسل).

در نامه یی که در اوایل روی کار آمدن محمود احمدی نژاد توسط مدیران مسوول روزنامه های غیردولتی خطاب به وزیر ارشاد وقت نوشته شد، به این موضوع اشاره شده است؛ موضوعی که حالا بعد از گذشت بیش از چهار سال همچنان ادامه دارد. در بند سوم این نامه آمده است؛ «پس از روی کار آمدن دولت جدید متاسفانه جهت گیری تخصیص آگهی های مربوط به تعدادی از وزارتخانه ها به نحو چشمگیری به سمت مطبوعات خاص به ویژه مطبوعات دولتی بوده است ، راستی در زمانی که (به دلیل برخی از مشکلات) جنابعالی به خوبی از میزان استقبال مردم از فرآورده های حوزه نشر و مطبوعات واقفید آنگاه چگونه قابل توجیه است که اداره آگهی های وزارت ارشاد برخلاف شعار عدالت محوری دولت نهم، بر مبنای دولت سالاری عمل کرده و برای تخصیص آگهی ها مطبوعات دولتی را ترجیح داده و خدای ناکرده بخواهد آنان را به خودی و غیرخودی تقسیم نماید. در چنین شرایطی آیا می توان به چشم انداز آینده وضعیت مطبوعات کشور امیدوار بود؟»

حکایت اختصاص یارانه های مطبوعات به نشریات خود حدیث مفصل تری دارد و بعضاً برخی روزنامه ها و مطبوعات منتقد و غیردولتی مبلغی بسیار کمتر از چیزی که طبق محاسبات باید از آن بهره مند می شدند دریافت می کنند و برای این موضوع نیز انواع و اقسام آیین نامه ها و قوانین وجود دارد. البته معاون جدید مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی خبر از تغییر رویه اختصاص یارانه ها در آینده نزدیک داده است. آقای رامین گفته است؛ در نخستین فرصت پرونده های یارانه ها را بررسی می کنیم و قصد داریم یارانه ها را عاقلانه، عادلانه و منطبق با استانداردهایی که بر اساس رسالت رسانه ها شکل می گیرد، تطبیق دهیم.

یارانه مطبوعات که در بودجه امسال 1012036 میلیون ریال تحت عنوان حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات در نظر گرفته شده است، یکی از اصلی ترین منابع تامین مالی مطبوعات به شمار می رود خصوصاً روزنامه ها که در مقایسه با سایر اقلام مطبوعات به بودجه بیشتری به خاطر نیاز به کاغذ و... نیازمند هستند. هرچند این بودجه امسال حدوداً یک درصد نسبت به سال گذشته (975 هزار میلیون ریال) رشد داشته است، اما در مقابل عنوان حمایت از کتاب هم به آن اضافه شده است.

وضعیت کمک های مالی به رسانه های غیردولتی در حالی است که سایت ها و خبرگزاری های وابسته به دولت بودجه های افسانه یی دریافت می کنند. خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) در بودجه سال جاری 225175 میلیون ریال ذکر شده است. در حالی که بودجه حمایت از همه اقلام مطبوعاتی نسبت به سال قبل تنها حدود یک درصد رشد داشته است، بودجه این خبرگزاری نسبت به سال 87 (205269 میلیون ریال که نسبت به سال 86 ، 35 درصد رشد داشته است) حدود هشت درصد رشد داشته است.

این خبرگزاری با بودجه 22 میلیارد و 500 میلیون تومانی، پرهزینه ترین آژانس خبری در ایران محسوب می شود.

در مقابل، بودجه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در سال جاری حدود یک میلیارد و 250 میلیون تومان، بودجه خبرگزاری مهر حدود یک میلیارد و 100 میلیون تومان و بودجه ایلنا کمتر از نصف این دو خبرگزاری است که با احتساب بودجه کمتر از پنج میلیارد تومانی خبرگزاری فارس، مجموع بودجه سالانه چهار خبرگزاری دیگر کشور معادل یک سوم بودجه خبرگزاری جمهوری اسلامی است. سایت های تحلیلی حامی دولت نیز در صفحات مملو از آگهی های خاص به فعالیت خود ادامه می دهند.

با این بودجه افسانه یی عملکرد خبرگزاری ایرنا یعنی گران ترین آژانس خبری حال حاضر کشور زیاد موثر به نظر نمی رسد. بی شک یکی از معیارهای تاثیرگذاری و توانایی مخاطب برای خبرگزاری ها تعداد بازدیدهای آنها است. نگاهی به نمودار بازدیدهای روزانه از سایت ایرنا در مقایسه با سایت تابناک که نه یک خبرگزاری با ساختمان چند طبقه و کارمندان پرشمار، که یک سایت تحلیلی ساده است و تعداد کارکنان آن مجموعاً به 20 نفر نمی رسد و در یک واحد آپارتمانی فعالیت می کند بسیار گویاست. این نمودار توسط نرم افزار آنلاین سایت بین المللی Alexa.com تهیه شده است.

بر کسی پوشیده نیست و بزرگان نظام هم همواره بر این نکته تاکید داشتند که رسانه های فارسی زبان مستقر در خارج از ایران می توانند ضربات مهلکی بر پیکره نظام بزنند.

با گذشت زمان، هر روز بیش از پیش با پیشرفت جامعه، پیش آمدن سلایق سیاسی گوناگون، فعالیت احزاب و وقایع جدید سیاسی، اجتماعی و... از همه مهم تر پیشرفت تکنولوژی و ورود فناوری های جدید به جامعه و گسترده تر شدن طبیعی ابزار دریافت اطلاعات، جامعه نیازمند دریافت اطلاعات از مجاری گوناگون و جدیدتر است. اگر این نیاز از طریق معمول (یعنی ارائه مجوز به نشریات داخلی و کمک به بالندگی آنها) تامین نشود، جوینده اطلاعات به سمت راه های دیگر (نظیر ماهواره ها و اینترنت) خواهد رفت که نظارت در آنها صفر است.

ماهواره های مستقر در خارج از ایران و سایت های اینترنتی و... در حالی همه ساله تاسیس می شوند یا بر بودجه خود می افزایند که مطبوعات داخلی منتقد به انحای مختلف از فعالیت و تاثیرگذاری بازماندند. وجود مشکلات مالی، نحوه نظارت، توقیف ها و لغو امتیازها و... همگی در نهایت به یکه تازی رسانه های مستقر در خارج از کشور خواهد انجامید چراکه با همه اقدامات سخت افزاری نظیر نصب دستگاه های پارازیت، فیلتر کردن سایت ها و... باز هم رسانه های مزبور مخاطبان خود را از طریق راه های فرار از این امکانات سخت افزاری (نظیر استفاده از فیلترشکن های نرم افزاری، تغییر فرکانس ماهواره ها و...) دارند و هر روز خبر تاسیس شبکه فارسی زبان جدید و سایت اینترنتی جدیدی به گوش می رسد.

صرفاً ارائه آمار نمی تواند ملاک خوبی برای نشان دادن وضع مطبوعات باشد. از طرف دیگر اعداد و ارقام و آمارها هرچند نجومی و سه رقمی باشند، باز هم دایره های آهنی روی پشت بام ها حضور دارند. عدم تناسب انتشار مطبوعات جدید با رشد مخاطب و افزایش نیاز او از یک طرف، شیوه های نظارتی از طرف دیگر و سازوکارهای حمایتی از مطبوعات هرکدام به نوبه خود به طور غیرمستقیم مخاطبان بیشتری را جذب رسانه های فارسی زبان مستقر در خارج ایران خواهد کرد. تعطیلی و برخورد با مطبوعات داخلی نهایتاً منجر به کوچ روزنامه نگاران بیکار شده و بدون امنیت شغلی ایرانی به خارج از کشور می شود. بی شک رسانه های فارسی زبان مستقر در خارج از ایران بدون بهره مندی از روزنامه نگاران و خبرنگاران ایرانی که به خارج از ایران کوچ کرده اند، نمی توانند مخاطب فارسی را جذب کنند.

با بسته شدن هر روزنامه و نشریه منتقد، با کاهش حمایت مالی از این نشریات و به تبع آن ایجاد مشکل در پرداخت حقوق روزنامه نگاران و... هر روز روزنامه نگاران به خارج از ایران مهاجرت می کنند؛ جایی که هیات نظارت بر مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ نظارتی نمی تواند آنجا داشته باشد. در واقع اگر آنها (رسانه های فارسی زبان مستقر در خارج از کشور) بنا به گفته بزرگان نظام دشمن باشند، تعطیلی هر رسانه منتقد داخلی و آرام آرام، از بین بردن رسانه های منتقد خود بستری برای مهاجرت هر چه بیشتر روزنامه نگاران با تجربه داخلی را به خارج از کشور فراهم می کند.

روزنامه نگارانی که سال ها تجربه کار و تماس با مخاطب ایرانی را دارند و با حداقل حقوق و امکانات حاضرند در داخل کشور فعالیت کنند و پیش از این نیز می کردند، زمانی که دیگر رسانه یی در کار نباشد، از یک طرف رسانه های قبلی تعطیل شوند، رسانه های محدود فعلی با مشکل تامین مالی مواجه باشند و از رسانه جدید (همان فضای کار) هم خبری نباشد، چاره یی جز مهاجرت و تداوم حیات و معاش ندارند.

از آنجا که این بحث مربوط به جامعه مطبوعات است، روزنامه اعتماد قصد پیگیری آن را دارد. از صاحب نظران مطبوعاتی و مسوولان وزارت ارشاد دعوت می کنیم نظرات خود را در این زمینه ارائه دهند تا بتوان به هدف یافتن جایگاه درخور برای مطبوعات کشور جامه عمل پوشاند.