خبرگزاری ایسنا - به جرات می‌توان گفت که امروزه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بزرگترین خدمت خود را به حوزه اقتصادی داشته به گونه‌ای که شاهد مباحث جدیدی با عنوان اقتصاد الکترونیکی، بورس الکترونیکی، پول و بانکداری الکترونیکی، تجارت و گمرک الکترونیکی و امثال آن هستیم؛ بنابراین تاثیر ICT در اقتصاد غیرقابل انکار است و نکته مهم این که با امکانات ناشی از فن‌آوری، بسیاری از امور سهل‌تر و امکان نظارت بر فعالیت‌ها دقیق‌تر می‌شود زیرا در روش دستی امکان هرگونه خطا یا سوءاستفاده امکان‌پذیر است که این امر در روش الکترونیکی بسیار کاهش می‌یابد.
شواهد نشان می‌دهند در تعاملات چهره به چهره هر نوع زد و بند غیرقانونی در این زمینه ایجاد شده و در نتیجه مفاسد اقتصادی گسترش پیدا می‌کنند اما ضریب بروز مفاسد اقتصادی در محیط شفافی که به‌واسطه استفاده از فن‌آوری‌های نوین ایجاد شده بسیار کاهش می‌یابد.
ضبط و بازیابی وقایع اقتصادی با ICT
ضعف روش‌های سنتی و دستی موجب ثبت نشدن به‌موقع فعالیت‌ها در دادوستد شده و مانع ضبط و بازیابی تمام وقایع اقتصادی می‌شود اما به عقیده عضو شورای انفورماتیک با استفاده از ICT ثبت وقایع و امکان دسترسی به اطلاعات به طور دقیق وجود داشته و با افزایش امکان نظارت بر داد و ستدها، مفاسد اقتصادی امکان بروز کمتری خواهد داشت.
حسیم طالبی می‌گوید: یکی از دلایل و عوامل بروز مفاسد اقتصادی بین مردم، مسوولان و سازمان‌ها در تعاملات، داد و ستدها و تعاملات اقتصادی، نبود شفافیت است و از آنجا که IT بهترین ابزار برای ثبت دقیق تعاملات اقتصادی و فعالیت‌های مربوط به داد و ستدها، تسهیلات، منابع مالی و غیره به شمار می‌رود، بنابراین در رابطه با مبارزه با مفاسد اقتصادی نقش مهمی خواهد داشت.
تعامل بین تسهیلات‌دهنده و گیرنده در دولت الکترونیکی حذف می‌شود به طوریکه فرد بدون نیاز به مراجعه به سازمان‌های خدماتی از طریق رایانه سرویس‌های خود را به صورت الکترونیکی دریافت می‌کند و به دلیل حذف تعاملات رو در رو امکان زد و بندهای غیرقانونی و در نتیجه مفاسد اقتصادی حذف خواهد شد و این هم یکی از نقش‌های IT در کاهش مفاسد اقتصادی است.
پولشویی از دیگر نتایج فن‌آوری اطلاعات در کاهش مفاسد اقتصادی دانسته شده به عقیده کارشناسان اصولا پولشویی به معنای گرفتن تسهیلات غیرقانونی و درآمدهای حاصل از واسطه‌گری غیرقانونی و قاچاق و نپرداختن حق و حقوق دولت و جامعه است و فن‌آوری اطلاعات می‌تواند به دلیل همان شفافیت و بالا بردن امکان نظارت توسط دستگاه‌های دولتی خود به خود پولشویی در جامعه کاهش می‌یابد و در نتیجه مفاسد اقتصادی حذف خواهد شد.
نقش فن‌آوری اطلاعات در ایجاد یک جامعه مبتنی بر عدالت اجتماعی هم قابل توجه است؛ اصولا توسعه اقتصادی به دو نوع توسعه دانش‌بنیان و توسعه اقتصادی مبنع پایه تقسیم می‌شود که در توسعه اقتصادی منبع پایه که خاص کشورهای جهان سوم است تولید منابعی مثل نفت، گاز، آهن و فولاد توسعه‌یافته و تولید منابع و کسب درآمد از طریق فروش و صادرات منابع است.
به گفته کارشناسان در توسعه دانش‌بنیان که مفاسد کشورهای صاحب فن‌آوری‌های پیشرفته است، علم و دانش به عنوان یک توسعه و پایه مطرح بوده و فن‌آوری اطلاعات مهم‌ترین نقش را در این نوع توسعه دارد.
با توجه به این موضوع کاربرد IT به عنوان پیشران توسعه دانش‌بنیان بوده و این موضوع باید بزرگترین دغدغه مسوولان در رده‌های بالای کشوری باشد و به این روش کشور می‌تواند از مدار توسعه‌یافتگی منبع پایه به مدار توسعه دانش‌بنیان جهش کند.
ICT موثر بر توسعه اقتصادی
اما یک کارشناس نقش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه اقتصادی را در دو بخش استفاده داخلی و صادرات محصولات و خدمات فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات می‌داند که می‌تواند بر توسعه اقتصادی موثر باشد.
فرهاد ساده با بیان این مطلب و اینکه نقش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه اقتصادی از ابعاد مختلفی قابل بررسی است گفت: در حالت اول فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان ابزاری در جهت توسعه سایر بخش‌ها به کار گرفته می‌شود تا فعالیت و توسعه بنگاه‌های اقتصادی را تسریع کند.
به گفته مدیر برج فن‌آوری اطلاعات کیش برای رقابت در عصر اطلاعات یکی از نیازهای مبرم هر بنگاه اقتصادی، تهیه، پردازش و به کارگیری اطلاعات در سریع‌ترین زمان ممکن است؛ این اطلاعات شامل دانش فنی و تکنولوژی، اخبار بازار، فعالیت‌های رقبا، شرایط محیط کسب و کار و غیره است که میزان سرعت و توانایی بنگاه‌ها در این امر یعنی کسب و پردازش اطلاعات می‌تواند به یکی از مهم‌ترین مزایای رقابتی آن‌ها تبدیل شود.
به گفته او موفقیت بنگاه‌ها در این امر تابع وجود زیرساخت‌های تکنیکی و حقوقی لازم است تا گردش آزاد اطلاعات با سرعت کافی امکان‌پذیر باشد، در غیر این صورت علاوه بر نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد توسط هر بنگاه، ناکارآمدی سیستم‌های متکی بر ICT می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به آنان وارد کند.
اما یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار ICT در توسعه اقتصادی، تاثیر مستقیم است که در این حالت با سرمایه‌گذاری در حوزه ICT به‌عنوان یک محصول یا سرویس قابل ارایه به دیگران می‌توان ایجاد درآمد کرد؛ این بخش در همه کشورها به صورت جدی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و صرفا کشورهایی که در استراتژی کلان خود ICT را به‌عنوان یک ابزار کسب درآمد در نظر گرفته‌اند، مورد توجه قرار می‌گیرد.
لازمه اتخاذ چنین استراتژی به عقیده کارشناسان وجود مزایای نسبی در این حوزه است که می‌توان به وجود نیروی متخصص ارزان قیمت به‌عنوان یک نمونه اشاره کرد؛ به‌طور خلاصه استراتژی اول در کلیه کشورها برای رشد و توسعه در اقتصاد جهانی گریزناپذیر است و استراتژی دوم برای آن‌هایی است که درصورت داشتن مزایای نسبی در صنعت ICT عزم خود را برای کسب درآمد از آن جزم کرده باشند.
استقرار حاکمیت الکترونیکی در اقتصاد
در شرایط امروز بیش‌تر کشورهای جهان در بحران اقتصادی قرار گرفته‌اند و تنها راه چاره برای برون‌رفت از این بحران را استفاده بهتر در جهت شفاف‌سازی و جلوگیری از مفاسد موجود در اقتصاد سنتی دانسته‌اند.
یک استاد دانشگاه می‌گوید با شفاف‌سازی اقتصاد اگر اشکالی در درون آن وجود داشته و یا سوءاستفاده‌ای باشد، به طور روشن دیده خواهد شد و این خود باعث می‌شود تا یک نوع پیشگیری قبل از درمان به وجود آید. یعنی اگر بخش‌های الکترونیکی اقتصاد بدانند که همه چیز بر اصول و روال تحت کنترل یک نرم‌افزار قرار دارد قطعا به سوی فساد نخواهند رفت یا حداقل شفاف‌سازی باعث محدود کردن فساد در حوزه اقتصاد می‌شود.
علی‌اکبر جلالی معتقد است باید با یک برنامه منسجم و زمان‌بندی شده بتوانیم حاکمیت الکترونیکی را در حوزه اقتصاد مستقر کنیم و قطعا می‌توان امید داشت که با این کار بخش مهمی از سوءاستفاده‌ها و فسادهای مالی در درون سیستم اقتصادی هر کشور محدود شده و یا از بین برود.
اما بعضی نگران بانکداری الکترونیکی هستند و از امنیت آن اظهار نگرانی می‌کند؛ اینگونه نگرانی‌ها در یک سیستم بانکداری از آن نشان دارد که مسوولان و دست‌اندرکاران باید با فرهنگ‌سازی مردم را آگاه کنند و این در حالی است که یک سیستم بانکداری الکترونیکی دقیقا بحث شفاف‌سازی و اعتماد و بالا بردن ضریب اطمینان را در خود دارد و حتی اگر به اشتباه یا عمدا مبلغی از حسابی به حساب دیگر واریز شود می‌توان تمام جزئیات آن را پیگیری کرده و به دست آورد.
