خبرگزاری ایسنا - در کشور ما دستگاههای دولتی یا غیردولتی یا در حال استفاده از فنآوری اطلاعات هستند و یا برای انجام امور به سمت بهرهگیری از این فنآوری میروند اما این بهرهمندی در مواردی با مشکلاتی روبهرو است که مسائل فنی تنها بخش کوچکی از آن به شمار میرود؛ در برخی از دستگاهها و سازمانهایی که بخش عمدهای از خدمات خود را به صورت IT محور ارائه میکنند دسترسی به اطلاعات از سوی سازمانهای نیازمند به بانک اطلاعاتی آنها میسر نیست، به طور مثال تنها نیروی انتظامی میتواند به اطلاعات سازمان ثبت احوال دسترسی داشته باشد و این امکان برای بانکها وجود ندارد.
برای برون رفت از مشکلات فنآوری اطلاعات در کشور، باید راهکارهای بهرهمندی جامعه از IT و نیز بهرهمندی علمی از رایانه در تمامی سطوح و اقشار مردم به صورت فرهنگ سازی شده و با برنامهای اصولی نهادینه شود.
زیرساخت صحیح راهکار بهره از IT
حمیدرضا مختاریان - کارشناس فنآوری اطلاعات - با بیان اینکه با زیرساختهای صحیح میتوان به سمت روانسازی بهره از فنآوری اطلاعات در کشور حرکت کرد، افزود: در بخش زیرساختهای مخابراتی در چند سال گذشته شبکه فیبر نوری گسترده شده است اما هنوز نواقصی هست باید حل شود. در بخش نرمافزاری هم با بهره از زیرساختهای سختافزاری میتواند سرویسهایی را به مردم ارائه دهد که در لایههای مختلف زندگی آنان وارد میشود و باعث تسهیل در انجام امور میشود.
مختاریان با بیان این که در امور مربوط به فنآوری اطلاعات به دلیل هزینهبر بودن اجرای طرحها و پروژهها باید از دوبارهکاری پرهیز شود، خاطرنشان کرد: تاکنون چشماندازی وجود نداشته است تا زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری در چه بازه زمانی ایجاد شود یا مشکلات طرحهای اجرا شده حل شود. پروژه گواهی امضای دیجیتال شاید راهاندازی شده باشد اما زمانی که بهرهبری از آن جدی میشود کیفیت مشخص آن از سوی بانکها تضمین نمیشود.
به عقیده کارشناسان نقش دانشگاهها در افزایش بهرهمندی اجتماع از IT مهم است؛ دانشگاهها باید جلوتر از اتفاقاتی باشد که در صنعت میافتد و باید کارهای تحقیقاتی را با آرامش و حساسیت انجام دهند تا در زمان عملیاتی شدن هزینههایی که قرار است به عنوان بودجه صرف اجرای کار شود بیشتر از حد پیشبینی شده نباشد. البته دانشگاهها نیازهای صنعت را نمیشناسند زیرا منفعتی در شناخت آن نمیبینند.
در صنعت برای کم کردن هزینهها از فنآوری اطلاعات استفاده میشود؛ فارغ التحصیلان دانشگاهها چرخهای صنعت را میچرخانند اما اینکه با کار اطلاعاتی و نه صرفا کشوری وارد بازار کار شوند نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.
لزوم هدفگذاری نظام اداری ایران در IT
اما یک کارشناس فنآوری اطلاعات اولین نیاز این حوزه را تعیین متولی فنآوری اطلاعات کشورعنوان و اظهار کرد: رئیس جمهور به دلیل قدرت اجرایی و مجلس شورای اسلامی به خاطر توان قانونگذاری میتوانند در تعیین متولی فنآوری اطلاعات اقدام کنند.
خسرو سلجوقی از هدفگذاری در حوزه فنآوری اطلاعات بهعنوان راهکاری در بهرهمندی از این فنآوری در کشور نام برد و افزود: هدفگذاری به این معنا که هر دستگاه مشخص کند چند درصد از برنامههای خود را دریک برنامه زمانبندی مشخص، حتی چند ساله، از طریق فنآوری در ارتباطات انجام دهد، در نظام اداری ایران وجود ندارد. ممکن است در یک دستگاه برنامهای سه ساله مشخص شده باشد اما این که در هر سال چند درصد از کار پیش برود معلوم نیست.
به گفته وی ناظران رسمی همچون سازمان بازرسی کل کشور، مجلس شورای اسلامی و نظارتهای مردمی باید بتوانند با عملکرد دستگاهها درباره خدمات فنآوری اطلاعات محوری که ارائه میشود، آشنا باشد و بر انجام دقیق و طبق برنامه آنها نظارت کنند.
نیاز کشور به آموزش مهارت حرفهیی ICT
برای بهرهبرداری از فنآوری اطلاعات در کشور افزایش سطح مهارت و منابع نهادهای حرفهیی و تخصصی را لازم است و برای رسیدن به این هدف همکاری بین بخش دولتی و خصوصی ضروری به نظر میرسد.
حسین ابراهیمآبادی ـ عضو انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی ـ معتقد است: حمایت از نهادها برای افزایش سطح آنها به منظور ایجاد زیرساختهای لازم از سوی دولت و افزایش مهارتها با فعالیتهای دانشی و تحقیقاتی از سوی بخش خصوصی وظایف این دو بخش را شامل میشود.
وی با بیان این که نهادهای حرفهیی و تخصصی موجود قدرت و توان کافی را به دلیل سیاستهای دولت در حمایت از بخشی از ICT ندارند، خاطرنشان کرد: دانشگاهها در حوزه آموزش مجازی فعالیت میکنند اما این حرکت باید به سمت آموزشی از طریق مولتیمدیا سوق پیدا کند و با استفاده از این ابزار باید مهارتهای حرفهیی در ICT آموزش داده شود.
ابراهیمآبادی همچنین اظهار کرد: مشکل اصلی آموزش الکترونیکی در کشور ما تولید محتوای چند رسانهیی است اما از آنجا که این امر پرهزینه است دانشگاهها وارد آن نمیشوند. در کشور ما از دانشگاه مجازی برداشت درستی نشده است و بیشتر از طریق یک رسانه انجام میشود.
در این که زیرساختهای کشور ما کافی نیست و در حال حاضر مشکل سرعت اینترنت داریم شکی نیست و سرعت ناکافی که حتی برای دانلود در یک مرکز آموزشگاهی کافی نیست گواهی بر این امر است، در حالی که تمام بهرهمندی علمی از رایانه و اینترنت این نیست بلکه توزیع اطلاعات از اهمیت بیشتری برخوردار است که با سرعت موجود اینترنت امکانپذیر نیست.
طراحی محور توسعه جامعه براساس IT
برای توسعه کاربردی IT در کشور باید محور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در برنامه توسعه پنجم، براساس IT طراحی شود و کاربردهایی که تاکنون در کشور ایجاد شده، مانند آنچه در قوه قضاییه، نیروی انتظامی به وجود آمدهاند به مردم معرفی شوند تا بتوان از امکانات ایجاد شده استفاده کرد.
علیاکبر جلالی ـ استاد دانشگاه ـ با بیان این مطلب و این که یکی از راهکارهای دیگر در استفاده از IT توسعه فرهنگی و آموزش شهروندان است و استان اصفهان کار را آغاز کرده است، افزود: با توجه به سرعت پایین اینترنت و شبکههای دسترسی در ایران باید بتوانیم سریعا برای دسترسی به پهنای باند زیاد اقدام کنیم زیرا در صورتی که پهنای باند به اندازه کافی نباشد مطمئنا تمام اقدامات انجام شده بیثمر و یا کم اثر خواهد بود.
این کارشناس فنآوری اطلاعات خاطرنشان کرد: در حوزه زیرساخت باید اقدامات عاجلی انجام شود؛ تلاش در جهت دسترسی آحاد جامعه به شبکههای ارزان قیمت میتواند راهگشای توسعه IT با توجه به زیرساختها در کشور باشد. به طور مثال در حال حاضر که در روستاهای کشور دسترسی به اینترنت از طریق دفاتر ICT روستایی صورت میگیرد بهتر است زمینهای فراهم شود تا روستاییان بتوانند با هزینه بسیار کم از خدمات دفاتر استفاده کنند.
اما گروه موثر در آموزش فنآوری اطلاعات افراد متخصصی هستند که باید بتوانند نرمافزارهای لازم را برای توسعه IT تهیه و زیرساخت فنی و ارتباطی لازم را تهیه کنند. در این باره مراکز بخش خصوصی میتوانند آموزشهای تخصصی را انجام دهند؛ دانشگاهها نیز در این حوزه بسیار موثر واقع میشوند.
مردم عادی و کارکنان دستگاههای دولتی به عنوان بدنه جامعه که باید آموزشهای کلاسیک مثل گذراندن دورهی ICDL و دورههای شهروندی الکترونیکی را ببینند به عنوان گروهی هستند که میتوانند از طریق رسانهها مانند صدا و سیما و نشریات با فرهنگ استفاده از ابزار IT که در اختیار دارند استفاده کنند.
به عقیده کارشناسان باید به دنبال ایجاد دولت الکترونیکی برای بهرهمندی از فنآوری اطلاعات در جامعه باشیم. در صورتی که دولت الکترونیکی تحقق نیابد هر نوع اقدام دیگر میتواند به صورت فعالیتی جزیرهای و مستقل تلقی شود. دولت الکترونیکی باید درهمگرایی اقدامات انجام شده موثر باشد در غیر این صورت هزینههای بسیاری که به صورت پراکنده انجام میشود نتیجهای نخواهد داد. در سال اصلاح الگوی مصرف باید با ایجاد شهرها و روستاهای الکترونیکی اقدامی موثر و یکپارچه برای استفاده از IT در کلیه زمینههای شهر و روستا صورت پذیرد.