روزنامه فناوران، مترجم: نسترن صائبی - تا چندی پیش بهترین ایده درآمدزایی برای هر تازه کاری که یک کسبوکار وبی برای خود راه انداخته بود، در دو مورد خلاصه میشد: به دست آوردن مخاطبان بیشتر و فروش فضای تبلیغات آنلاین. بر اساس گزارش انجمن سرمایهگذاران ملی آمریکا، تنها در سال 2004، سرمایهگذاران ریسک پذیر حدود 1/5 میلیارد دلار روی تاسیس 828 شرکت وبی سرمایهگذاری کردهاند که بیشتر آنها از طریق تبلیغات آنلاین درآمد کسب میکنند.
ولی اکنون، این روند تغییر کرده و آگهیدهندگان هزینههای مربوط به تبلیغات آنلاین خود را کاهش دادهاند. در نتیجه شرکتهای تازه تاسیس وبی به فکر روشهای دیگری به غیر از فروش تبلیغات افتادهاند. آنها سعی میکنند از طریق فروش کالاهای واقعی یا مجازی و یا درخواست از مشتریان برای خرید اشتراک درآمد کسب کنند.
از طرف دیگر، سرمایهگذاران ریسکپذیر نیز که رویای فروش سهام شرکتشان به بازار بورس را دارند، این روشها را تشویق میکنند.
راجر لی، یکی از شرکای گروه سرمایهگذاری Battery که سرمایه خود را به شرکتهای تازه تاسیس رسانههای دیجیتال اختصاص میدهد، میگوید وی تنها در شرکتهایی سرمایهگذاری میکند که درآمد آنها به غیر از تبلیغات آنلاین، بر یک یا دو روش دیگر متکی است.
وی میافزاید: مشکلات کنونی اقتصاد تبلیغات محور، افراد را وادار میکند تا به رویکردهای مناسبی برای ایجاد یک کسبوکار پرسود فکر کنند.
OpenTable یکی از نمونههای بارز این امر است. OpenTable، یک سایت رزرو رستوران است که با فروش نرمافزارش به رستورانها درآمدزایی میکند و به ازای هر فردی که در آن رستوران غذا میخورد، یک دلار ذینفع است. در هفته گذشته این اولین سایت وبی سرمایهپذیر بود که پس از دو سال توانست به بازار بورس راه پیدا کند.
در حقیقت این امر، یک رویداد خوشایند برای شرکت OpenTable بود. چنانچه سهامش در روز پنجشنبه با 43 درصد رشد به 20 دلار و در روز جمعه با 44 درصد رشد دیگر به 71/28 دلار رسید. این امر پیشدرآمدی شد برای شرکتهای دیگر. زمانی که بن الوویتز(Ben Elowitz) در سال 2005 شرکت Wetpaint را راه میانداخت، قصدش این بود که به هر کسی امکان بدهد یک وبسایت رایگان برای خود ایجاد کند.
سرمایهگذاران خطرپذیری که الوویتز با آنها صحبت کرد، اعلام کردند که Wetpaint باید آنقدر مخاطب جلب کند که مبلغان اینترنتی، با تعداد زیادی بازدیدکننده روبهرو شوند.
الوویتز میگوید: Wetpaint، فضایی از وبسایتهایی را در اختیار آگهیدهندگان قرار میداد که صدها هزار مخاطب داشت. اما در پاییز گذشته، بسیاری از این آگهیدهندگان، توقع خود را بالا برده و اعلام کردند که به دنبال آگهی در سایتهایی هستند که مخاطبان آنها بیش از 5 میلیون نفر باشد. از این رو نرخ قیمت فضای تبلیغات از یک دلار به 25 سنت تنزل کرد.
این بود که مساله به هیات مدیره و تصمیمگیری دسته جمعی کشیده شد. وی میافزاید: با توجه به اینکه به آخر سال نزدیک بودیم، تصمیم گرفتیم که درآمدمان را از حالت تک بعدی در بیاوریم و با وجودی که قبلا تبلیغات آنلاین، بزرگترین ستاره در آسمان درآمدزایی کسبوکارهای وبی به شمار میآمد ولی به نظر میرسد که این ستاره کم کم دارد رو به خاموشی میگراید.
هم اکنون Wetpaint، از شرکتهای مشتری بزرگی نظیر HBO و Fox در ازای ارایه سرویسهای فوقالعادهای همچون تبلیغات سایت و مدیریت انجمنهای آنلاین بازدیدکننده، درآمدزایی میکند.Wetpaint، قصد دارد این سرویسهای قابل پرداخت را افزایش دهد. به طور مثال ظرفیت ذخیرهسازی را برای فایلهای بزرگتر بالا ببرد، نام دامنههای شخصی شده ارایه کند و یا کالاهای مجازی در سایتهای خود به فروش برساند.
مشاوران بازار eMarketer اعلام کردهاند با وجودیکه نرخ رشد تبلیغات آنلاین از 20 درصد به 30 درصد افزایش یافته، اما این میزان رشد در سال گذشته 6/10 درصد بوده و آنطور که پیشبینی میشود امسال تنها 5/4 درصد رشد خواهد کرد و از طرف دیگر با کاهش تبلیغات نمایشی، ردهبندی و تبلیغات ایمیلی، تبلیغات مبتنی بر جستوجوی اینترنتی و ویدیویی افزایش خواهد یافت.
اما برخی سرمایهگذاران حوزه فناوری معتقدند که دلیلی برای ترس وجود ندارد. چنانچه دیوید ژه(David Sze)، یکی از سرمایهگذاران سایتهای حامی تبلیغات آنلاین نظیر Facebook و Digg میگوید: قبل از ماه سپتامبر، بیشتر خطمشیهای کسبوکارها مبتنی بر مدلهای تبلیغاتی بود، ولی یکباره تمامی آنها به سمت مدلهای اشتراکگیری و یا فروش کالاهای واقعی و مجازی گرویدند. به همین دلیل صنعت تبلیغات عقب کشید ولی من معتقدم که رشد این صنعت در اینترنت ادامه خواهد یافت.
به هر حال شرکتهای نوپا به زودی درمییابند که جذب میلیونها بازدیدکننده –آنچه که Facebook و Digg از آن برخوردارند- کار طاقتفرسایی است و بدون آنها نیز نمیتوانند نظر آگهیدهندگان را جلب کنند.