روزنامه سرمایه، کریم ارغندهپور - معاون محترم مطبوعاتی وزارت ارشاد اخیرا از رتبه بندی خبرنگاران در سال 88 خبر داده است. این رتبه بندی را دولت انجام خواهد داد و سپس بر طبق آن، امتیازات مادی و غیرمادی را توزیع خواهد کرد.
این اقدام طبعا خبر خوشایندی برای روزنامه نگاری مستقل نیست. روزنامه نگاری غیروابسته به دولت کارش کشف حقیقت است و در این راه بدون هیچ مسامحه ای به نقد قدرت می پردازد و زوایای پنهان اخبار را آشکار می سازد. قهرا چنین روشی مطلوب هیچ دولتی نیست. در کشورهای دموکراتیک که مطبوعات رکن چهارم هستند برای کارآمد کردن مطبوعات، قدرت آنها را حتی المقدور از گزند خوشایند یا ناخوشایند دولت ها مصون نگاه می دارند. برای این منظور یا قانون های تضمین شده نوشته می شود و یا ساختاری تعبیه می شود که عملا روزنامه نگاری امکان بروز و ظهورداشته باشند. بنابراین هرگونه وابسته کردن مطبوعات به قدرت مستقر، در حکم کاستن از توان و کارآمدی آنهاست و جامعه و حتی دولت از آن متضرر خواهند شد. رسانه های دولتی یا وابسته به آن هرگز نمی توانند در نقش یک رسانه کامل ظاهر شوند. وظیفه اصلی آنها تبلیغ مثبت یکسویه هست و این تبلیغ نیز لزوما در تغییر نگرش مخاطب حقیقت جو موثر نیست.
در کشور ما روزنامه نگاری در مقایسه با سایر تجربه های دموکراتیک اگرچه سابقه نسبتا خوبی دارد ولی متاسفانه واجد ساختاری نهادینه نیست و در نتیجه دولت ها هر یک تلاش کرده اند مطبوعات را با مشی مورد پسند خود سازگار سازند. روزی که استقلال کامل مطبوعات از دولت اعلام شود و این تصمیم متکی به زیرساخت های پایدار باشد آن روز مهمترین اتفاق در این حوزه رخ داده و آن هنگام می توان گفت ظهور کار اصلی مطبوعات آغاز گردیده است.
بر این مبنا هرگونه وابسته کردن نهاد مطبوعات و یا روزنامه نگاران به دولت، مانع تحقق استقلال روزنامه نگاری است. دولتی که در این جهت گام برمی دارد نقطه مثبتی را در کارنامه عملکرد خود ثبت نمی کند. به همان نسبتی که دولت به قوت خود باور دارد باید اجازه دهد که روزنامه نگاری مستقل سهل تر و روان تر شکل بگیرد و کار کند. متاسفانه از این منظر وضعیت فعلی ما نه تنها مناسب نیست بلکه در نقطه هشدار قرار گرفته است. رتبه بندی خبرنگاران نیز در همین راستا قابل ارزیابی هست. اگر نیازی به رتبه بندی خبرنگاران باشد مرجع صالح برای این امر دولت نیست بلکه صنف مربوطه است. در درون صنف اگر رتبه بندی صورت پذیرد می توان امیدوار بود که این کار صرفا بر مبنای اصول حرفه ای و صنفی صورت پذیرد ولی اگر دولت این کار را انجام دهد طبعا مولفه های غیر صنفی نیز داخل می شود که کار را تحت تاثیر قرار می دهد و در این صورت دیگر نمی توان نام آن را رتبه بندی حرفه ای خبرنگاران نهاد بلکه نامش رتبه بندی خبرنگاران بر مبنای نزدیکی یا دوری به اصول تعیین شده در دولت هست که از نظر بیرونی ارزش چندانی ندارد.
رتبه بندی خبرنگاران توسط دولت در حکم دولتی تر کردن حرفه روزنامه نگاری است که این تلاش توسط هر دولتی امر ممدوحی نیست و به معنای ناهموارتر شدن مسیر برای روزنامه نگاری مستقل است. چنین مباد!