محمد مهدی مولایی - پیش از شروع هر سال جدید، کارشناسان حوزه‏های مختلف فناوری به پیش‏بینی روندهای فناوری در سال آینده می‏پردازند. این پیش‏بینی‏ها گاهی کمی و مبتنی بر اعداد و ارقام است و از پژوهش‏های آماری بدست آمده و گاه کیفی و برآمده از تجربیات و قدرت تحلیل و پیش‏بینی کارشناسان است. روندهای رسانه‏های اجتماعی به‏عنوان یکی از مهم‏ترین حوزه‏های فناوری اطلاعات در عصر حاضر موضوع پیش‏بینی تعدادی از کارشناسان و رسانه‏نگاران فناوری بوده است. ده‏ها مقاله درباره پیش‏بینی‏ روندهای رسانه‏های اجتماعی در سال 2013 منتشر شده که شباهت‏ها و تفاوت‏های آنها نشان از دیدگاه‏های مختلف نویسندگان‏شان است. در ادامه به‏برخی از مهم‏ترین پیش‏بینی‏هایی که درباره روندهای سال 2013 صورت پذیرفته اشاره می‏شود.

افزایش استفاده از رسانه‏های اجتماعی همراه

در سال 2012 حدود 54 درصد از کاربران فیس‏بوک از طریق ابزارهای همراه به این شبکه اجتماعی متصل شده‏اند. جالب توجه است که برای 33 درصد آنها، دستگاه‏های همراه تنها راه اتصال بوده و هیچ‏گاه از سایر شیوه‏های دسترسی استفاده نکرده‏اند. آمارهای مربوط به سایر رسانه‏های اجتماعی نسبت به سال‏های پیش نیز نشان از افزایش استفاده از ابزارهای همراه برای دسترسی دارند. روند رو به رشد استفاده از اینترنت از طریق تلفن‏های همراه، تلفن‏های هوشمند، تبلِت‏ها، نِت‏بوک‏ها، نوت‏بوک‏ها و سایر ابزارهای دیجیتالی همراه در سال‏های اخیر، سال 2013 نیز ادامه خواهد داشت. افزایش کاربران رسانه‏های اجتماعی از طریق ابزارهای همراه، توسعه نرم‏افزارها و اپلیکیشن‏های مرتبط را به همراه دارد که قابلیت‏های جدیدی برای کاربران و فرصت‏های بیشتری برای شرکت‏ها فراهم می‏کند.

رشد و تکامل تبلیغات اجتماعی

گسترش دسترس به رسانه‌های آنلاین روی ابزارهای همراه، تحولات اقتصادی نیز به دنبال خواهد داشت. مدل‌های جدید تبلیغات اجتماعی برای ارائه آگهی روی نسخۀ همراه رسانه‌های اجتماعی مناسب‏سازی خواهد شد. روز به روز سهم شیوه‌های سنتی تبلیغات آنلاین مانند نمایش بَنِرها کاهش خواهد یافت و شیوه‌های جدیدی مانند توییت‌های تبلیغاتی جایگزین آنها خواهند شد. این تبلیغات جدید از شیوه‏های قبلی متمایز هستند و شباهتی به آنها ندارند، مثلا ممکن است بخشی از یک متن باشند و از این‏روی در فضای رسانه‏های اجتماعی چندان متمایز و تفکیک‏شده از سایر بخش‏ها نخواهند بود. این گونه‏های جدید نمایش تبلیغاتی واکنش منفی برخی از کاربران را به‏همراه خواهد داشت که نگران کم‏رنگ شدن مرز فعالیت‏های انسانی و تبلیغات بازرگانی هستند.

تداوم رشد فیس ‏بوک، تعیین سرنوشت گوگل پلاس

رقابت بین گونه‏های مختلف رسانه‏های اجتماعی در سال آینده نیز دنبال خواهد شد و در این میان رقابت بین شبکه‏های اجتماعی آنلاین همانند سال‏های گذشته جدی‏تر از سایر رسانه‏ها خواهد بود. فیس‏بوک پیشتاز دنیای شبکه‏های اجتماعی در سال‏های اخیر، در سال آینده نیز حرکت خود را ادامه خواهد داد و با توجه به فاصله قابل توجهی که با رقبایش دارد، بعید است صدرنشینی شبکه‏های مجازی را واگذار کند. اما 2013 سالی سرنوشت‏ساز برای برخی رقبای فیس‏بوک، به‏خصوص گوگل‏پلاس خواهد بود. به‏نظر می‏رسد دوره ماه عسل برای شبکۀ اجتماعی گوگل پایان پذیرفته و این سرویس هنوز در جلب نظر بازاریابان برای نمایش تبلیغات توفیقی بدست نیاورده است. سهم گوگل‏پلاس نسبت به فیس‏بوک در بازار تبلیغات اجتماعی همچنان بسیار اندک است و در صورتی که این ابزار گوگل نتواند تغییری در این وضعیت ایجاد کند به لیست تجربه‏های شکست‏خوردۀ گوگل افزوده خواهد شد.

عملیاتی شدن تلویزیون اجتماعی

چندسالی است که در رسانه‏های مختلف مطالبی درباره تلویزیون اجتماعی (Social TV) به‏چشم می‏خورد. تلویزیون اجتماعی اشاره به تلفیق رسانۀ تلویزیون با رسانه‏های اجتماعی دارد. تلویزیون اجتماعی واژۀ عمومی برای فناوری‏ها و بسترهایی است که از ارتباطات و تعامل‏های اجتماعی در بستر تماشای تلویزیون یا محتوای مرتبط با تلویزیون پیشتیبانی می‏کنند. تاکنون تجربه‏های پراکنده و محدودی در این حوزه صورت گرفته است. این تجربه‏ها شامل ایجاد سرویس‏های جدید یا همکاری سرویس‏های مطرح فعلی اجتماعی با شبکه‏های تلویزیونی هستند. به‏نظر می‏رسد در سال 2013 جنبه‏های عملیاتی‏تر از تلویزیون اجتماعی ارائه خواهد شد و کاربران بیشتری از آن‏ها استفاده خواهند کرد.

توجه به رسانه‌ های اجتماعی فراتر از واحدهای بازاریابی

گردش مالی قابل توجه و قدرت‏نمایی اجتماعی-سیاسی رسانه‏های اجتماعی که در دو سال اخیر به اوج خود رسید نشان داد که این رسانه‏ها صرفا ابزارهای سرگرم‏کننده و وسائلی برای اتلاف وقت کاربران نیستند. رسانه‏های اجتماعی در سال‏های اخیر در شرکت‏ها و سازمان‏ها بیشتر مورد توجه واحد‏های بازاریابی و روابط عمومی بوده‏اند. این واحدهای سازمانی، رسانه‏های اجتماعی را به‏عنوان بستری که مشتریان و مخاطبان بالقوه و بالفعل‏شان در آن حضور دارند در نظر می‏گیرند. به‏نظر می‏رسد توجه سایر واحدهای سازمانی در شرکت‏ها نیز به رسانه‏های اجتماعی جلب شده باشد. واحدهای منابع انسانی، تحقیق و توسعه و غیره می‏توانند در فرآیندهای سازمانی از این رسانه‏ها استفاده کنند. کاربرد رسانه‏های اجتماعی در آموزش، تبادل نظرات و اطلاعات، همفکری و تصمیم‏گیری گروهی و غیره مورد توجه سازمان‏ها قرار گرفته و این روند در سال 2013 نمودهای عینی بیشتری خواهد داشت.

گسترش ابزارهای اندازه‏ گیری، پایش و تحلیل رسانه‏ های اجتماعی

در سال‏های اخیر، همزمان با روند گسترش استفاده کاربران از رسانه‏های اجتماعی، تلاش برای اندازه‏گیری، پایش و تحلیل محتوای فعالیت‏های کاربران در رسانه‏های اجتماعی روند رو به رشد دیگری بوده است. ابزارها و نرم‏افزارهای زیادی برای اندازه‏گیری، پایش و تحلیل محتوای رسانه‏های اجتماعی ساخته شده که از خروجی‏های آنها در حوزه‏های مختلفی استفاده می‏شود. مهم‏ترین مشتریان این ابزارها، بخش‏های بازاریابی سازمان‏ها و شرکت‏های تجاری هستند. این ابزارها، گزارش‏هایی درباره فعالیت‏های کاربران شبکه‏های اجتماعی ارائه می‏کنند که می‏تواند برای اطلاع از دیدگاه‏ها و خواسته‏های کابران و شناسایی وضعیت بازار، بهینه‏سازی ارتباط با مشتریان و موارد دیگر به‏کار برده شود. این ابزارها در انواع پژوهش‏های رفتاری، اجتماعی، سیاسی، امنیتی و غیره نیز مورد استفاده قرار می‏گیرند. سال 2013 شاهد پیشرفت‏های قابل توجهی در این زمینه خواهیم بود.

اجتماعی ‏شدن همۀ فعالیت‏ های آنلاین

اگر سرویس‏های اجتماعی تا ده سال پیش کم‏شمار بودند و از طریق وب‏سایت‏های محدودی ارائه می‏شوند، در چند سال اخیر تعداد قابل توجهی از وب‏سایت‏ها و سرویس‏های کلاسیک اینترنتی، متحول شده‏اند و به سمت اجتماعی شدن پیش رفته‌اند. کاربران فقط در شبکه‏های اجتماعی آنلاین نیست که امکان عضویت، تبادل نظر و شبکه‏سازی دارند، بلکه گونه‏های دیگری از وب‏سایت‏ها نیز بستری شبکه‏گونه برای فعالیت کاربران‏شان فراهم کرده‏اند. برخی وب‏سایت‌های خبری، خبرگزاری‏ها و مجلات اینترنتی که از طریق افزودن بخش کامنت‏ها به سوی تعامل با مخاطبان قدم برداشتند، اکنون زیرساختی اجتماعی برای کاربران‏شان فراهم کرده‏اند و امکانات متفاوت رسانه‏های اجتماعی را در اختیار آنها قرار می‏دهند. تعدادی از فروشگاه‏های اینترنتی نیز علاوه بر امکان خرید آنلاین، امکان عضویت کاربران، تبادل نظر میان آنها، شبکه‏سازی از مشتریان و علایق آنها و افزودن محتوای چندرسانه‏ای را فراهم می‏آورند. این روند که در دو-سه سال اخیر آغاز شده، در سال 2013 با جدیت بیشتری دنبال خواهد شد و ممکن است تا چند سال بعد شاهد اجتماعی‏شدن همه فعالیت‏های آنلاین باشیم.

منابع و مطالب مرتبط:

- Bhargava, Rohit (2012) "How To Spot A Trend: 7 Social Media Trends That Matter In 2013", URL: http://socialmediatoday.com/rohitbhargava/1038626/how-spot-trend-7-social-media-trends-matter-2013

- Brooker, Ike (2012) "6 Social Media Trends to Watch in 2013", URL: http://www.likeable.com/blog/2012/11/6-social-media-trends-to-watch-in-2013/

- Holmes, Ryan (2012) "The Can't-Miss Social Media Trends For 2013", URL: http://www.fastcompany.com/3003473/cant-miss-social-media-trends-2013

- HootSuite (2012) "5 Biggest Social Media Trends for 2013 – Ryan Holmes in Fast Company", URL: http://blog.hootsuite.com/fast-company-5-biggest-social-media-trends/

- Roberts, Mike (2012) "7 'Small Business' Social Media Trends for 2013 with Mike Roberts", http://www.meetup.com/SEM-San-Diego/events/84908212/

- Rosemont, Jonny (2012) "Seven Social Media Trends for 2013", URL: http://wallblog.co.uk/2012/11/13/seven-social-media-trends-for-2013/

- Whelan, Beatrice (2012) "Social Media Trends for 2013", http://www.sage.ie/blog/index.php/social-media-trends-2013-part-1/

 

منبع: ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات، شماره ۱۲۰، دی‌ماه ۱۳۹۱