علی اسلامی - اوایل دیماه 1391 مجید تهرانیان درگذشت. برخی از شخصیتها به واسطه افکار و اندیشههایی که دارند معروف میشوند. افکار اغلب برای اصلاح و ارائه راهکار شکل میگیرند و جالب آنجا است که اندیشههای تولید شده توسط تهرانیان در ایران به شدت مغفول مانده است در حالی که او بر روی یکی از اصلیترین مشکلات و نقاط ضعف ایرانیان در تاریخ معاصر تمرکز کرد و حتی راهحلهای مناسبی برای ایران و کشورهایی مثل ایران صادر نمود.
تهرانیان در مشهد به سال 1316 به دنیا آمد. تحصیلات خود را در زمینه اقتصاد سیاسی و ارتباطات در دانشگاه هاروارد به پایان رساند. در طول عمر خود به پژوهشگری مشغول بود و در معتبرترین دانشگاههای جهان مثل آکسفورد، هاروارد و هاوایی تدریس کرد. سازمانها و مراکز بینالمللی مثل یونسکو او را خوب میشناسند. تهرانیان در جهان بیش از ایران مطرح است و میزان رفرنس به کتابها و مقالههای او در حدی است که میتوان مجید تهرانیان را به عنوان یکی از نظریهپردازان ارتباطات بینالملل توسعه معرفی کرد.
عمده تمرکز تهرانیان بر ارتباطات، توسعه، جهانی شدن، صلح، عصر اطلاعات و امکانات آن، گفتوگوی تمدنها و... بوده است.
او به شدت با رویکردهای واقعگرا و فایده محوری که با عقلانیت حظی دنیا را برنامهریزی میکنند مشکل داشت و به دنبال راههای بدیل توسعه با کمک گرفتن از امکانات ارتباطات به خصوص پتانسیلهای عصر اطلاعات بود. آموزش و بهداشت بینالملل و توجه به توسعه کشورهای عقبمانده یکی از دغدغههای تهرانیان بود. پژوهشهای بسیاری بر صلح و نقد جنگ انجام داد و قصد داشت تمدنهای شرقی و اسلام را دارای پتانسیل توسعه در عصر جدید معرفی کند.
علوم انسانی در ایران با مشکلات و موانع ساختاری و سازهای زیادی همراه است و اغلب پیوند نادرست رشتههای علوم انسانی با قدرت حاشیهنشینی و مهاجرت نظریهپردازان و سرشناسان اقتصاد، علوم سیاسی، روابط بینالملل، ارتباطات، جامعهشناسی و... را رقم میزند. تهرانیان فرد بسیار عالی و نخبهای سرشناس بود که جهانیان بیش از ایران از فکر و دانش، پژوهش و تجربهاش استفاده کردند. او در ایران بسیار ناشناس ماند.
تنها دانشگاه امام صادق(ع) در یک سال او را به عنوان استاد مهمان پذیرفت در حالی که او و بسیاری از اساتید و نظریهپردازان علوم انسانی در ایران جذب نمیشوند و حتی همکاری آنها نیز مورد توجه قرار نمیگیرد. ارتباطات یکی از رشتههایی است که با توجه به موقعیت و فرهنگ غنی ایران میتواند مسئلهیابی و ارائه راهکارهایی متناسب با عصر جدید را مورد تمرکز قرار دهد.
اینکه ایرانیان به عنوان تمدنی اسلامی ایرانی قصد رسیدن به پیشرفت و توسعه را دارند در بسیاری از رشتههای علوم انسانی که فنون و تکنیکهای سازش با جهان و ارائه راهکارهای عملی را تولید میکنند، مورد تاکید قرار گرفته است. نخبگان به راحتی در مناسبات بینالمللی و سازمانها و کشورهای خارجی جذب میشوند اگر به آنها توجه نشود آن وقت شبیه مجید تهرانیان دنیا آنها را بهتر از ایران خواهد شناخت.
منبع: روزنامه مردم سالاری