روزنامهی شرق، سعید ارکانزاده یزدی - یکی از روشهای جدید انتشار مجلات در ایران، روش پیمانکاری است. پیمانکار که اغلب یک روزنامهنگار یا حتی غیر روزنامهنگار است، بر اساس یک قرارداد پیمانکاری، برای کارفرما که غالبا غیرمطبوعاتی است، مجلهای منتشر میکند و به ازای هر صفحه مبلغی از کارفرما میگیرد. در این روش، تمام مخارج تحریریه، تصحیح، حروفچینی، عکس، کاریکاتور، صفحهآرایی و حتی خرج نظارت و ممیزی بر عهده پیمانکار گذاشته میشود و کارفرما درگیر مسایل اجرایی نمیشود.
پیمانکار تمام هزینههای مجله را از همین مبلغی که به ازای هر صفحه میگیرد، تامین میکند. فرض کنیم که پیمانکار به ازای هر صفحه مجلهای 120 صفحهای، 85 هزار تومان میگیرد یعنی او برای هر شماره، 10 میلیون و 200 هزار تومان از کارفرما میگیرد. اما خرج نیروهای اجرایی و مدیریتی از جمله سردبیر و مدیر تحریریه و نیز حروفچینی و تصحیح و صفحهآرایی و عکس و غیره و همچنین سود خودش را که از کل مجله کم میکند، میبیند که به ازای هر صفحه میتواند 35 هزار تومان حقالتحریر به نگارش مطالب اختصاص دهد.
معمولا پیمانکاران (که گاهی سردبیر مجله هم هستند) برای این که کار خود را راحتتر کنند، هر چند صفحه را به یک نفر میسپارند تا با شش، هفت نفر که مدیریت حوزههای متخلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ... را انجام میدهند، همه صفحات مجله پر شود. به این ترتیب، آنها در هر شماره با نفرات معدودی سر و کار دارند و کار اجرایی کمتری انجام میدهند.
پیمانکار به مسئولان بخشهای مختلف مجله میگوید که به ازای هر صفحه 35 هزار تومان میگیرند و اگر کسی غیر از آنها برای مجله مطلب نوشت، مخیرند که هر چقدر میخواهند به او بدهند. به این ترتیب، مسئولان صفحات تبدیل میشوند به پیمانکاران جزء. آنها مثلا 20 صفحه مجله را به 5 نفر دیگر میسپارند و میگویند که برای هر صفحه 25 هزار تومان حقالتحریر خواهند داد. معمول شده است که مسئولان هر بخش مجله، به ازای هر صفحه مبلغی را برای خود نگه میدارند که به آن «حق دبیری» میگویند. مسئول هر بخش، حق دبیری را از روی مبلغی که از پیمانکار میگیرد بر میدارد و نهایتا به کسی که واقعا مطلب را نوشته و برای آن زحمت کشیده است، 25 هزار تومان حقالتحریر میرسد. با این نوع پیمانکاری، کار مطبوعاتی مثل کشاورزی میماند؛ نویسنده اصلی، مانند کشاورز ایرانی، کمترین بهره را از محصول میبرد و بیشترین زحمت را هم میکشد و واسطهها با نام دهن-پرکن «دبیر گروه»، مثل دلالان میوه، بیشترین سود را میبرند و زحمت زیادی هم برای صفحات نمیکشند.