رضا رحمتی گفت: به نظر میرسد میزان همبستگی ملی در شبکههای اجتماعی مورد خدشه قرار نگرفته بلکه بازتعریفی از آن بر اساس تئوری ناهمبستگی ادراکی صورت گرفته است. بنابراین شبکههای اجتماعی مجازی تغییر زیادی در هویت فارسیزبانان در ایران ایجاد نکردهاند.
به گزارش خبرگزاری مهر، همایش "شبکههای اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" به همت انجمن علمی دانشجویی مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران در روز یکشنبه اول خرداد در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
مصطفی قوانلو قاجار: کارکردهای شبکههای اجتماعی در هر جامعهای متفاوت است
"تحلیل فرهنگی شبکههای اجتماعی مجازی" سومین نشست تخصصی همایش "شبکههای اجتماعی مجازی و زندگی روزمره" بود که کار خود را با سخنرانی مصطفی قوانلو قاجار درباره "کارکردهای شبکههای اجتماعی مجازی برای دانشجویان" آغاز کرد.
وی در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه شبکههای اجتماعی اینترنتی از آخرین دستاوردهای بشر در عرصه فناوری ارتباطی وب 2 هستند، گفت: این شبکهها کارکردهای گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی دارند و به گفته متخصصان ارتباطات، شبکههای اجتماعی بیش از پیش رابطههای چهره به چهره را کاهش می دهند.
قوانلو قاجار افزود: کاربران رسانههای جدید اجتماعی در دوران کنونی نقش پر رنگتری در تولید محتوا دارند. رسانههای اجتماعی به مجموعه سایتها و ابزارهایی گفته میشود که در فضای ایجاد شده توسط رسانههای نوین از قبیل شبکههای ارتباطی، اینترنتی و تلفنهای همراه متولد شده و رشد پیدا کردهاند.
وی ادامه داد: اکنون فیس بوک سرشناسترین شبکه اجتماعی اینترنتی است که با استقبال بسیاری مواجه شده است. این شبکه بیش از پانصد میلیون جمعیت دارد که سومین منطقه پر جمعیت جهان پس از چین و هند به شمار میآید. در هر ثانیه هشت کاربر جدید در این سایت ثبتنام میکنند که در این میان به طور معمول دانشجویان یکی از اصلیترین فعالان در این شبکهها هستند.
این پژوهشگر حوزه رسانه تصریح کرد: شبکههای اجتماعی اینترنتی به عنوان منبعی برای تعیین سطح سرمایه اجتماعی میتوانند مورد سنجش قرار بگیرند. اعتماد به عنوان سنگبنای سرمایه اجتماعی و عامل تعیین کننده سطح سرمایه اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد چرا که امروزه اعتماد به شبکههای اجتماعی اینترنتی میتواند عاملی مهم برای میزان استفاده و نحوه استفاده از این شبکهها باشد.
وی با اشاره به تحقیق خود که بر مبنای روش پیمایش انجام گرفته است، یادآور شد: با ارزیابی کلی پاسخهای مربوط به سرمایه اجتماعی میتوان مشاهده کرد بیش از 57 در صد پاسخدهندگان به شبکه اجتماعی در حد متوسط اعتماد دارند و نزدیک به 48 در صد دانشجویان یک دقیقه تا نیم ساعت از وقت خود را در فیسبوک میگذرانند. بر اساس اعلام سایت فیس بوک پنجاه در صد از کاربران هر روز به این سایت مراجعه میکنند. این در حالی است که این آمار در بین دانشجویان ایرانی که استفاده کنندگان اصلی اینترنت در ایران را تشکیل میدهند، تنها 39 در صد است.
وی در پایان سخنان خود گفت: کارکردهای شبکههای اجتماعی و رسانههای اجتماعی در هر جامعهای متفاوت است. آمار استفاده کنندگان از این شبکهها در ایران پایینتر از آمار جهانی است و بیش از هفتاد در صد از دانشجویان با وجود فیلتر شدنها همچنان در شبکههای اجتماعی فعال هستند. با این همه اما باید به این نکته اشاره کرد که کارکردهای اقتصادی و نیز فعالیتهای خیریه و عامالمنفعه شبکههای اجتماعی مجازی همچنان ناشناخته باقی ماندهاند.
احسان شاه قاسمی: دوستیهای دگرجنسخواهانه مجازی با جهاننگری وسیعتر ارتباط دارند
احسان شاه قاسمی دیگر سخنران نشست تخصصی "تحلیل فرهنگی شبکههای اجتماعی مجازی" بود که به بحث درباره دوستیابی در شبکههای اجتماعی مجازی پرداخت و گفت: از نگاه پدیدارشناسانه میتوان گفت بودن ما در جهان است که تعیین میکند ما جهان را چگونه میبینیم. نکته دیگر این است که شکل اصیلی از دیدن وجود دارد که باید به آن توجهی ویژه داشت.
وی افزود: بحث عشق سیال یکی از همین مفاهیم پدیدارشناسانه است. زیگموند باومن یکی از اندیشمندان معاصر است که به بحث درباره عشقهای مجازی میپردازد که مبتنی بر مباحث وی میتوان به موضوع دوستیابی در فضای مجازی پرداخت.
شاه قاسمی گفت: تحقیقات من نشان میدهد دوستیهای دگرجنسخواهانه با جهاننگری وسیعتر ارتباط دارند. از سوی دیگر به نظر میرسد کسانی که منزویتر هستند آسیبهای بیشتری از این دوستیها میبینند. همچنین کسانی که بیشتر در پی دوستیهای دگرجنسخواهانهاند، افسردهترند.
رضا رحمتی: همبستگی ملی در شبکههای اجتماعی مورد خدشه قرار نگرفته است
رضا رحمتی آخرین سخنران نشست تخصصی "تحلیل فرهنگی شبکههای اجتماعی مجازی" بود که به بحث درباره "واکاوی میزان همبستگی ملی و همسویگی هویتی در شبکههای اجتماعی" پرداخت و در آغاز سخنان خود گفت: تاریخ روابط بینالملل، همواره تاریخ کنشگران دولتی بوده است. حال آنکه از دهه هفتاد سازمانهای بینالمللی نیز در این عرصه نقش بازی کردهاند و در ادامه از دهه نود، آگاهی فردی نیز در این عرصه ایفای نقش کرده است.
وی افزود: نباید از آگاهی، دانش و توانمندی اطلاعاتی به عنوان کنشگرانی نقشساز در معادلات بینالملل غافل شد. فضای صورتبندی شده توسط این کنشگر مجازی ضمن اینکه تأثیری بیمناقشه بر ساختار میگذارد بر مجموعه مخاطبان خود نیز تأثیرگذار است.
این پژوهشگر روابط بینالملل با اشاره به وجود قومیتهای گوناگون در ایران به طرح این پرسش پرداخت که آیا جهانی شدن و استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی عامل ایجاد همبستگی اجتماعی - ملی شده یا موجب شکاف گردیده است؟
وی ادامه داد: به نظر میرسد شکاف دیجیتال به دلیل عدم توازن در توزیع اطلاعات بین نیروهای مختلف اجتماعی، زمینههای بسیاری برای دگرخواهی هویتی و تأثیر بر زندگی همگونه سیاسی و ملی ایجاد نمیکند. همچنین جهانی شدن عامل بازگشت به هویت مادر یعنی حوزه تمدنی فارسی زبان نیز بوده است.
رحمتی در پایان سخنان خود با اشاره به سه نظریه کاهش منازعات قومی، افزایش تنشهای قومی و نظریهپردازیهای متفاوت فرهنگی و اجتماعی در رابطه با میزان همبستگی ملی و استفاده از شبکههای اجتماعی گفت: به نظر میرسد میزان همبستگی ملی در شبکههای اجتماعی مورد خدشه قرار نگرفته بلکه بازتعریفی از آن بر اساس تئوری ناهمبستگی ادراکی صورت گرفته است. بنابراین شبکههای اجتماعی مجازی تغییر زیادی در هویت فارسیزبانان در ایران ایجاد نکردهاند.