همشهری، جواد افتاده - مخاطب در ایران کسی است که همه سنگ آن را به سینه می‌زنند اما کمتر شخصی یا سازمانی به تمایلات، رفتارها و خواسته‌هایش توجه می‌کند!

از مسئولان مختلف گرفته تا نویسنده یک خبر، ادعای فعالیت برای مخاطب را دارند. اما اصل اساسی که همه باید آن را درک کنند این است که مخاطب‌محوری رویکرد اصلی جریان رسانه‌ای دنیاست نه سازمان، مدیر یا شخص‌مداری! به عبارت بهتر، ما باید برای مخاطبان بنویسیم نه برای مدیران و سازمان‌ها!

مخاطب از منظر تاریخی به مخاطب منفعل، فعال، کاربر و کاربر تولید‌کننده محتوا تقسیم شده و اکنون این مخاطبان به کاربران تحلیل‌کننده محتوا تبدیل شده‌اند و رسانه‌ها نیز در حال گذار از مرحله رسانه‌های جمعی به رسانه‌های اجتماعی هستند.

دیدگاه اساسی در مواجهه رسانه‌های جمعی (رادیو، تلویزیون و مطبوعات) با رسانه‌های اجتماعی (فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب) این است که رسانه‌های اجتماعی در حال دزدیدن مخاطب رسانه‌های جمعی بوده و با تغییر مکان مخاطبان، رسانه‌های جمعیبه مرور از بین می‌روند و رسانه‌های اجتماعی جایگزین آنها می‌شوند، لذا بهتر است زیرساخت‌های تبدیل رسانه‌های جمعی به اجتماعی از هم‌اکنون توسط سازمان‌های رسانه‌ای ایجاد شود. دلیل این جایگزینی نه ساختار رسانه‌ای است نه محتوای رسانه‌ای! بلکه تنها تغییر مکانی مخاطبان است زیرا امروز حیات رسانه‌های جمعی تنها وابسته به مخاطبان است نه متغیر وابسته دیگری! متغیر وابسته در کشورهای در حال توسعه می‌تواند شرکت‌ها، احزاب، گروه‌ها و سازمان‌های دولتی باشد.

آنچه مسلم است اینکه می‌توان از طریق رسانه‌های اجتماعی نوعی مخاطب‌سازی‌ کرد؛ یعنی مخاطبان را جذب، هدایت و حامی کرد، بنابراین می‌توان چند تاکتیک اساسی برای جذب مخاطبان رسانه‌های اجتماعی را مد نظر قرار داد:

1- نکته اساسی این است که مخاطبان رسانه های اجتماعی کاملا آنلاین هستند، دقت کنید انسان هایی که آنلاین هستند لذا باید قابلیت تعامل دائم با آنها را فراهم کنید. اجازه بدهید شخصیت مجازی آنها کاملا شکل بگیرد و منطبق با این شخصیت مجازی درباره موضوعات و مباحث مرتبط با آنها گفت و گو کنید. زیرا آنها باید احساس کنند که به صورت آنلاین می توانند تاثیر گذار باشند؛ حتی اجازه ایجاد گفت و گوهای جدید را به آنها بدهید تا فکر کنند می توانند موج ایجاد کنند.

2 - امروز شیرینگ (به اشتراک‌گذاری) محتوا در رسانه‌های اجتماعی یکی از اصول اساسی آنها به شمار می‌رود. همه کاربران در رسانه‌های اجتماعی لیستی از دوستان دارند. به عبارتی بهتر، افرادی را دنبال(Follow) ‌کرده و محتوا را برای آنها شیر(توزیع) می‌کنند و به‌عنوان یک دنبال‌کننده (Follower) شناخته می‌شوند. بنابراین قاعدتا شما نیز می‌توانید در لیستی وجود داشته باشید و برای آنها محتوایی شیر کنید، لذا بهتر است لیست دوستان شما مرتبط با فعالیت‌ها و کارهای جاری شما باشد تا بتوانید اطلاعات جدید را دریافت یا ارائه کنید. به‌صورت خلاصه می‌توان گفت دنبال کنید تا دنبال شوید.

3 - سعی کنید محتوایی که ایجاد می‌کنید به‌طور منظم انتشار دهید و حتی محتوای جذاب سایر نهادها و کاربران را منتشر کنید و اخبار و لینک‌های جذاب آنها را باز انتشار دهید. شما خیلی راحت می‌توانید از مخاطبتان بپرسید که آیا شما خسته شده‌اید؟ مخاطب باید به شما به‌عنوان یک مشاور نگاه کند، نه به‌عنوان یک رئیس یا یک نهاد!

4 - باز انتشار محتوای جذاب مردم امروز به‌عنوان یک تاکتیک اساسی در رسانه‌های اجتماعی است. اگر شما به‌دنبال ایجاد محتوای غنی درباره خود هستید، حداقل کاری که می‌توانید انجام دهید این است که محتوا و لینک‌های مرتبط با حوزه فعالیت خود را برای سایرین به اشتراک بگذارید.

5 - فضا برای تولید محتوا در رسانه‌های اجتماعی هیچ وقت محدود نیست و شما می‌توانید هرچقدر که میل دارید محتوا ایجاد کنید اما سعی کنید بیش از حد محتوا ایجاد نکنید زیرا قابلیت تبلیغی و ترویجی به‌خود می‌گیرد و هیچ‌کس دوست ندارد فروشنده تهاجمی وارد زندگی واقعی یا آنلاین شخصی‌‌اش شود.

6 - طبقه‌بندی مخاطبان را جدی بگیرید. در رسانه‌های اجتماعی امکانات و ابزارهای تمامی مخاطبان یکی است و هیچ مخاطبی امکانات فوق‌العاده‌ای ندارد! اما نکته اساسی در این بخش این است که در رسانه‌های اجتماعی مانند رسانه‌های جمعی مخاطبان فعال و غیرفعال داریم. سعی کنید اول محتوای افراد را دنبال کنید و بعد افراد فعال در لیست‌تان را مدیریت کنید، به عبارتی به‌دنبال افرادی باشید که به‌عنوان دژی محکم سنگربان شما هستند و محتوای مرتبط با شما تولید یا شیر می‌کنند. افراد غیرفعال مانند علف هرز می‌مانند؛ شما باید آنها را در لیست مخاطبانتان از افراد فعال جدا کرده و مدیریت کنید.

7 - یکی از کاربردهای اصلی رسانه‌های اجتماعی دریافت بازخورد است.بهتر است شما وبلاگ یا سایتی برای بازخوردها راه‌اندازی کنید. در آنجا همچنین می‌توانید بخشی با عنوان پرسش و پاسخ داشته باشید و تمامی درخواست‌های مردم را با میل و رغبت پاسخ دهید و گاهی آنها را لایک (دوست داشتن)، لینک یا شیر (به اشتراک گذاشتن)کنید.