خبرگزاری ایسنا - نشست بررسی نقش رسانهها در قبال بحرانهای بشر دوستانه در مناطق اسلامی از سوی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد.
امین عرفانیان دانشور، مشاور کاهش ریسک بحران دفتر ملل متحد برای هماهنگی امور انساندوستانه (اوچا) در این نشست با اشاره به کار اوچا تصریح کرد: رویکرد ما این است که در بحرانهای مختلف، مسائل انساندوستانه را به صورت مسالهای که درجه اول اهمیت را دارد، مطرح کنیم، سپس با طرح موضوع در شورای امنیت و برقراری لابی، کریدورهایی برای رساندن کمکهای بشر دوستانه ایجاد کنیم.
وی افزود: در این رابطه برای جلوگیری از بحرانهای فراموش شده، وبسایتهایی داریم که اخبار روزمره بحرانهای مختلف را به اطلاع عموم میرسانند. سازمان ملل و اوچا از امر اطلاع رسانی به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک استفاده میکنند؛ چرا که بر اساس یک فرمول، هر قدر آگاهی و ظرفیت جامعه در رابطه با یک بحران و ابعاد آن افزایش یابد، میزان ریسک حادثه و آسیب پذیری اشخاص کاهش مییابد.
مشاور کاهش ریسک بحران اوچا، یکی از اهداف این دفتر را اطلاع رسانی صحیح در رابطه با ابعاد فاجعه برای ارسال هدفمند کمکهای بشر دوستانه عنوان کرد و ادامه داد: هشدار سریع میتواند تا حد زیادی از ابعاد انسانی فاجعه بکاهد. در این زمینه میتوان به کاهش ابعاد انسانی زلزله لرستان اشاره کرد که با توجه به تجربه بم، مردم توانستند از وارد آمدن تلفات جانی پیشگیری کنند. بر همین اساس باید یکی از ارزشهای کار رسانه را نجات جان انسانها دانست.
دانشور خاطر نشان کرد: ما در بحرانهای گوناگون موضع بیطرفانهای داریم و تنها بر اساس نیاز افراد، کمکهای بشر دوستانه را ارایه میکنیم. در همین رابطه بسیاری از همکاران ما حتی کشته و زخمی میشوند.
وی گفت: اوچا به صورت روزانه اطلاعات لازم را در مورد کمکهای مورد نیاز با توجه به شرایط منطقه بحران زده جمع آوری و آن را به سازمان ملل اعلام میکند و به این وسیله از ابزار اطلاع رسانی برای تامین نیازهای مردم آسیب دیده بهره میگیرد.
وی یکی از ابزارهای اطلاع رسانی اوچا را وبسایت اوچا آنلاین معرفی کرد و افزود: در این وبسایت چالشهای مربوط به مسائل منطقه به صورت صحیح اطلاع رسانی میشود و به این وسیله ضمن بیان حقایق به موانع پیش روی ارسال کمکهای بشر دوستانه نیز اشاره میکنیم. در این راستا هر رسانهای هم بنا به هدف خود تمایل به همکاری با دفتر هماهنگ کننده کمکهای بشردوستانه دارد.
دانشور اظهار کرد: اوچا و سایر سازمانهای بینالمللی امدادرسان زمانی وارد عمل میشوند که از سوی دولت مقیم، درخواست کمک صورت گیرد. در غیر این صورت ما نمیتوانیم راسا اقدام به ارسال و ارایه کمک کنیم. ضمن این که ما اطلاعات خود را از طریق رسانهها به دست نمیآوریم بلکه تیمهایی حرفهای پس از وقوع یک حادثه به مناطق آسیب دیده اعزام میکنیم و اطلاعات موثق را از طریق این تیمها کسب میکنیم. بنابراین مسائل مطرح در رسانههای مختلف در نوع ارزیابی تیمهای حرفهای سازمان ملل نمیتواند تاثیر زیادی داشته باشد.
وی در پایان تاکید کرد: یکی از مهمترین مسائلی که اوچا به آن توجه دارد، رعایت کرامت انسانی در همه ابعاد آن در ارائه کمکهای بشردوستانه است، یعنی باید به نحوی این کمکها به همه افراد تعلق گیرد که نیازمندان به هیچ وجه تحقیر نشوند.
به گزارش ایسنا، علی شاکر، روزنامهنگار نیز در این نشست با تاکید بر وجود دو جریان اطلاعاتی شمال و جنوب تصریح کرد: بسیاری اوقات رخدادی کم اهمیت از آمریکا و اروپا به سرعت تبدیل به خبر میشود اما در خارج از این نقاط، حتما باید فاجعهای رخ بدهد تا بتوان از آن خبر ساخت.
وی هم چنین به مقوله شهروند – خبرنگار اشاره کرد و افزود: شهروند – خبرنگار یک تیغ دولبه است و کارکرد مثبت آن نیازمند آموزشهای زیادی است.
شاکر در ادامه به نظریه روزنامهنگاری صلح اشاره کرد و گفت: رسانههای صلح، پشتیبان گفتمان صلحند. این شیوه روزنامهنگاری دارای 4 مولفه است که اگر این مولفهها مورد توجه قرار گیرد، میتوان با استفاده از آن آتش جنگ را خاموش کرد.
این روزنامهنگار راهحلگرایی، فرآیند مداری، حقیقت گرایی و تاکید بر دردها و رنجها را 4 مولفه اصلی روزنامهنگاری صلح بر شمرد.
وی با اشاره به کنوانسیونها و معاهدات گوناگون بینالمللی در زمینه لزوم روی آوردن رسانهها به گسترش صلح خاطرنشان کرد: از نظر قوانین داخلی و بینالمللی چیزی در این زمینه کم نداریم، بلکه مشکل اصلی در اجراست. اگر رسانهها آموزش صلح ندیده باشند حتی میتوانند مخرب عمل کنند.
این روزنامهنگار در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دو شیوه روزنامهنگاری خشونت – جنگ و صلح – تعارض، به بیان ویژگیهای این دو شیوه پرداخت و اظهار کرد: اگر رسانهها اصول روزنامهنگاری صلح – تعارض را که روشی صلح محور است رعایت کنند، میتوان به شنیدن صدای مخالف و حل و فصل تنازعات از طریق گفتگو امیدوار بود وگرنه وضع به همین منوال ادامه خواهد یافت.
شاکر هم چنین به موضوع خبرنگار همراه در مخاصمات اشاره کرد و ادامه داد: در روزنامهنگاری همراه که در واقع خبرنگاران با سربازان همراه میشوند، دولتها در واقع خواستند روزنامهنگاران را به کنترل خود در آورند که البته این موضوع هم میتوانست خوب باشد و هم مشکلاتی را بوجود آورد.
وی تاکید کرد: روزنامهنگاران باید کاملا خود را با واقعیات مواجه بدانند و داستان ننویسند. البته باید یک اتفاق را به صورت جذاب تعریف کرد اما نباید از واقعیت فاصله گرفت و به سمت تعارضها رفت. گاه میخواهیم جذابیت ایجاد کنیم ولی چون بلد نیستیم سراغ خیالات میرویم.
این روزنامهنگار گفت: روزنامهنگار باید به آثار آشکار و پنهان یک بحران توجه کند و به آن بپردازد.
وی هم چنین بر لزوم آموزشهای بنیادین برای رسیدن به روزنامهنگاری صلح تاکید کرد.
به گزارش ایسنا، ستاره ساعدی عراقی پژوهشگر حقوق بینالملل نیز در این نشست، به نمونههایی از پدیده شهروند – خبرنگار در عراق و غزه اشاره کرد و گفت: دولتها بر اساس تئوری حمایت باید از افراد انسانی حمایت کنند اما این تئوری نیاز به تقویت مسئولیت بینالمللی دولتها دارد.
وی با اشاره به مقوله روزنامهنگاری صلح خاطر نشان کرد: با وجود نوپا بودن این مقوله، تجربیات موفقی از آن در جهان داشتهایم و در برخی از موارد،شاهد برقراری آشتی و ایجاد وفاق ملی توسط این قبیل رسانهها بودهایم. بر همین اساس لازم است چنین الگویی در کشورهای اسلامی برای ایجاد وحدت بیشتر پیاده شود.
این پژوهشگر حقوق بینالملل، روزنامهنگاری در جنگ را برای خبرنگاران همراه و غیر همراه پرخطر بر شمرد و اظهار کرد: در جنگ عراق، خبرنگاران زیادی حضور داشتند اما تصوری که دنیا از این واقعه دید، تصویر حقیقی جنگ نبود.