هفته‌نامه‌ی پنجره، محمدمهدی مولائی - خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) از جمله قدیمی ترین سازمان های خبری ایرانی است که در فضای مجازی حضور پیدا کرد. وب سایت ایرنا قدمتی بیشتر از یک دهه دارد و پیش از آنکه خبرگزاری ها و وب سایت های خبری نسل جدید متولد شوند، این ایرنا بود که شیوه انتشار اخبارش را از تلکس به اینترنت ارتقاء بخشید تا دایره مخاطبانش گسترده تر شود. اما این پیشگامی در فضای خبری مجازی تداومی نداشت و با تولد پایگاههای اطلاع رسانی جدید در قالب های مختلف، ایرنا به تدریج جایگاه برتر خود را از دست داد. همراه نبودن با تحولات فضای مجازی، باعث شده این خبرگزاری از رقابت در عرصه خبری وب عقب بماند.
مشخصات
خبرگزاری ایرنا از نرم افزار مدیریت محتوای، تولیدی شرکت «هایپرمدیا» استفاده می کند که چند خبرگزاری مطرح دیگر را نیز راه اندازی و پشتیبانی کرده است. چندزبانه بودن از جمله قابلیت های این خبرگزاری است و علاوه بر تولید حجم انبوهی از اخبار به زبان فارسی، در ایرنا بخش هایی به شش زبان دیگر نیز فعالیت می کنند. زبان های انگلیسی و عربی بخش های پراهمیت تر خبرگزاری ایرنا هستند و بخش های ترکی، فرانسوی، چینی و اسپانیولی در اولویت بعدی قرار دارند. سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، علمی - فرهنگی، ورزشی و خارجی، سرویس های خبری اصلی ایرنا محسوب می شوند که برای هرکدام چندین زیرسرویس تعریف شده است. وب سایت های استانی نیز از جمله دیگر بخش های جانبی خبرگزاری هستند. درکنار وب سایت سراسری، به ازای هر دفتر استانی ایرنا، یک صفحه در خبرگزاری تعریف شده تا اخبار هر استان به طور جداگانه پوشش داده شود. بیشترین بازدیدکنندگان ایرنا به ترتیب از کشورهای ایران، آذربایجان، ایالات متحده امریکا، سوئد و در ایران از شهرهای تهران، اصفهان، اراک و یزد هستند.
جایگاه
علی رغم تمام امکانات فنی و غیرفنی که خبرگزاری ایرنا از آن بهره می برد، مقایسه جایگاه ایرنا در میان پایگاههای خبری فارسیزبان نشان می دهد این وب سایت وضعیت مطلوبی ندارد. برای مقایسه وب سایت ها می توان از آمار شرکت اطلاعات وب «الکسا» استفاده کرد. الکسا وب سایت ها را با تخمین تعداد بازدیدکنندگان آنها ردهبندی می کند. مرور لیست وب سایت های برتر ایران در الکسا نشان می دهد که ایرنا نه تنها در میان خبرگزاری های رسمی در جایگاه مناسبی نیست، بلکه چندین وب سایت خبری نیز از ایرنا موقعیت بهتری دارند. براساس آمار الکسا خبرگزاری های فارس، مهر و ایسنا و وب سایت های خبری تابناک، خبرآنلاین، عصرایران، جهان نیوز، رجانیوز، فردانیوز و الف بالاتر از ایرنا قرار گرفته اند. اما در عینحال ایرنا توانسته تنها از چند خبرگزاری تخصصی از جمله رسا، ایلنا، میراث فرهنگی و غیره وضعیت مناسب تری داشته باشد. رتبه الکسای ایرنا در بین وب سایت های ایرانی ۷۲ و در بین وب سایت های دنیا ۴۰۷۷ است.
امکانات
ایرنا اغلب امکانات فنی مرسوم در وب سایت های خبری ایرانی را به کار گرفته است. امکانات ابتدایی از قبیل آرشیو و جست وجوی پیشرفته و آر.اس.اس برای اخبار وجود دارد، هرچند امکان دریافت و انتشار نظرات کاربران برای اخبار ایرنا فعال نیست. از جمله بخش های قابل توجه در وب سایت، «ایرنا چندرسانه ای» است که به گزارش های ویدئویی اختصاص دارد. در این بخش اخبار به روایت تصویر در دسترس مخاطبان قرار گرفته و مجموعه فایل های تصویری گردآوری و تولید شده در بخش های «فیلم های خارجی»، «فیلم های داخلی»، «فیلم های دفاتر» و غیره منتشر می شود.
وب ۲
همچون اغلب خبرگزاری ها و وب سایت های خبری ایرانی، ایرنا در سال های اخیر همگام با تحولات تعاملی دنیای اینترنت پیش نرفته و از امکانات ایجاد شده در فضای «وب ۲» بی بهره است. ایرنا در هیچ کدام از رسانه‌های اجتماعی حضور ندارد و امکان ارسال مطالب به وب سایت های خبری اجتماعی نیز فراهم نیست. در خبرگزاری ایرنا بخشی با عنوان «هر شهروند، یک خبرنگار» به چشم می خورد. شعاری که تداعی کننده فرآیند روزنامه نگاری شهروندی است. اما امکان فنی برای دریافت مطالب یا فایل های صوتی و تصویری شهروندان و بخشی برای نمایش آنها در وب سایت دیده نمی شود. مخاطبان در این بخش تنها می توانند با ارسال نام، نام خانوادگی و شماره تلفن شان به ایرنا به عنوان علاقهمند به تولید خبر ثبت نام کنند. ایرنا در به کارگیری امکانات جدید اینترنتی چندان با تحولات روز همراه نبوده و این عقب افتادن در عدم موفقیت آن در جذب مخاطبان تأثیرگذار بوده است.
