خبرگزاری فارس، مقداد ذکی‌زاده - رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: دوره سوم استعمار، استعمار مجازی است و این استعماری است که امروز 90 درصد اطلاعات دنیا را در دست گرفته است.

سعید رضا عاملی دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه تهران و عضو وابسته گروه مطالعات آمریکای دانشگاه تهران است. وی در حال حاضر معاون طرح و برنامه دانشگاه تهران و رئیس دانشکده مطالعات جهان -دانشگاه تهران است که دانشکده جدید التأسیس و بسیار موثر و موفق در عرصه تولید علم است.

سید سعید رضا عاملی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ارتباطات در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به تفاوت‌های موجود بین فضای مجازی و فضای واقعی اظهار داشت: تفاوت‌های ذاتی متعددی بین فضای مجازی و فضای واقعی وجود دارد در این راستا باید گفت نفس استفاده از کلمه مجاز ما را گرفتار یک نوع بد فهمی از فضای مجازی می‌کند به خصوص در زبان فارسی که واژه مجاز به فضای دروغین نیز تعبیر می‌شود، البته مجاز در ادبیات عرب به نوع استفاده‌های ثانونی یک کلمه در معانی مشترک نیز گفته می‌شود.

فضای مجازی، فضای دیجیتال در برابر فضای آنالوگ است

وی افزود: به عقیده من فضای مجازی فضای دوم است و این فضا در واقع ادامه فضای ذهن است و همان قابلیت‌هایی که ذهن دارد در فضای مجازی نیز وجود دارد، ذهن محدود به مکان نیست و خیلی سریع پرواز می‌کند و از یک نقطه به نقطه دیگر حرکت می‌نماید و از قدرت تغییر بسیار بالایی برخوردار است، همچنین ذهن از جنس نرم است و منعطف می‌باشد و بر خلاف فضای فیزیکی و فضای سخت که مثلا نمی‌توان یک صندلی را به راحتی تبدیل به یک میز کرد ولی در ذهن می‌توان این کار را انجام داد و در آن واحد 500 میز با هم به وجود آورد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ذهن در واقع قابلیت‌های جهان خیال را دارا است ولی جهان واقع این قابلیت‌ها را ندارد و یکسری محکومیت‌ها و محدودیت‌هایی را دارد که باید بر اساس آن امور را انجام داد.

عاملی با بیان اینکه فضای مجازی فضای دیجیتال در برابر فضای آنالوگ است، گفت: فضای دیجیتال تابع منطق عدد است یعنی همان قابلیت‌های که در اعداد وجود دارد و می‌توان آنها را جمع، ضرب و تقسیم کرد و بی نهایت تغییرات در آنها را اعمال نمود جهان مجازی هم از آنجا که تابع منطق اعداد است از این قابلیت برخوردار است.

وی اظهار داشت: به طور مثال زمانی که از نور آنالوگ استفاده می‌کنیم باید 3 نور را پدید آوریم تا بتوانیم ترکیبی از این 3 را داشته باشیم، ولی در عین حال می‌توانیم از نور دیجیتال استفاده کنیم که همزمان می‌تواند یک میلیون ترکیب رنگ را با هم به کاربر ارائه دهد که این قابلیت در بسیاری دیگر از نظام‌های برنامه‌ای نیز موجود است.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: یکی از تفاوت‌های اساسی فضای مجازی با فضای واقعی در غیر مرکزی بودن و در عین حال مرکزی بودن این فضا است، غیر مرکزی به این معنا که وقتی که کار را در فضای مجازی انجام می‌دهیم یک قابلیت دسترسی جهانی پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه در صنعت آنالوگ و صنعت دیجیتال مفهوم تیراژ با هم متفاوت است ادامه داد: در صنعت مجازی تیراژ همان حجمی است که از یک صفحه بازدید می‌شود و در درجه‌بندی سایت‌ها از تعداد بازدید به عنوان یک معیار برای ارزش‌گذاری و درجه‌بندی سایت استفاده می‌شود.

عاملی گفت: رتبه‌بندی سایت‌ها بر اساس دو عامل تعیین می‌شود که یکی میزان بازدید‌های یک سایت و دیگری میزان آگاهی‌های تبلیغاتی که بر روی صفحه سایت ظاهر می‌شود است و هر دو در واقع به موضوع مصرف باز می گردد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: غیر مرکزی بودن فضای مجازی ظرفیت مهم دیگر است که یک تولید را از انحصار جغرافیا خارج می کند و او را در همه جهان قابل دسترسی می‌کند.

در فضای مجازی با چند کلیک می‌توان کارهای نیک و یا کارهای شر انجام داد

عاملی گفت: اساسا منطق تولید، توزیع و مصرف در فضای مجازی متفاوت است و ما با یک دوره جدید اقتصادی در جهان معاصر مواجه هستیم در فضای مجازی یک تولید به مثابه متمایل به بی نهایت تولید است و یک توزیع به مثابه متمایل به بی نهایت توزیع است و مصرف بگونه‌ای است که یک تولید امکان متمایل به بی نهایت مصرف را فراهم می کند.
عاملی افزود: در فضای مجازی ما یکبار تولید می‌کنیم ولی به لحاظ قابلیت در واقع بی نهایت تولید به وقوع پیوسته است که در پی آن نیز بی نهایت مصرف به وجود خواهد آمد.
این استاد دانشگاه همچنین خاطرنشان کرد: به لحاظ هستی‌ شناسی فضای مجازی وابسته به جهان واقعی است و جهان واقعی هم متعلق به خدا است و استقلال ذاتی ندارد، لذا استفاده از واژه متمایل به بی نهایت یک مفهوم اصیل نیست بلکه کار و تولید است که بشری است و وابستگی‌های زیادی در آن نهفته است.

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: یکی دیگر از نکاتی که در خصوص فضای مجازی وجود دارد مسئله پنجره پنجره بودن این محیط است، در فضای واقعی نمی‌توان از یک پنجره در افغانستان وارد عراق شد و از یک پنجره در عراق وارد برزیل شد و یکسری محدودیت‌ها جغرافیایی و مکانی در فضای فیزیکی موجود است.

عاملی با بیان اینکه فضای مجازی یک فضای پنجره پنجره است، گفت: در فضای مجازی می‌توان از یک متن به هزاران متن دیگر ورود پیدا کرد و از یک محیط به هزاران محیط دیگر وارد شد و با زدن چند لینک به بهشت رفت یا بر عکس وارد جهنم شد.
وی اظهار داشت: محیط فضای مجازی محیطی است که فاصله حرکت را خیلی کوتاه کرده است که منظور از این مسئله در واقع خیر و نیکی و یا شر و بدی است و با چند کلیک می‌توان کارهای نیک و یا کارهای شر انجام داد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: در فضای واقعی و جهان فیزیکی بالاخره یک نوع تاخیر عمل وجود دارد و اگر کسی بخواهد کاری را انجام دهد باید یک فاصله را طی کند و هنجار اجتماعی در کنار افراد قرار دارد و دیگران فرد را می‌بینند، لذا فرد نمی‌تواند هر رفتاری را از خود بروز دهد.
این محقق و پژوهشگر افزود: در فضای مجازی به دلیل پنهان بودن کاربر که البته این مسئله در واقع تصور افراد است ممکن است افراد به نوع دیگری رفتار کنند ولی اگر کسی بخواهد این مسئله را دنبال کند می‌تواند کاربر مورد نظر را پیدا کند، در کل فضای مجازی محیطی است که حوزه خصوصی آن بالاتر از حوزه خصوصی فضای واقعی است.
عاملی در تشریح یکی دیگر از تفاوت‌های فضای واقعی و فضای مجازی بیان داشت: یکی دیگر از تفاوت‌های این دو محیط مسئله حافظه است، در حافظه مجازی در واقع تراکم و انباشت اطلاعات جمع شده است، به طور مثال اگر من بخواهم اخبار یک سایت را در ذهن خود نگه دارم تنها قادر به نگهداری قسمتی از این اخبار در ذهن خود هستم و در کاوش و جستجوی اخبار تنها می‌توانم به بخشی از آنها دست پیدا کنم، ولی محیط مجازی این قابلیت را دارد که می‌تواند تمام اطلاعات جمع شده را به صورت فعال داشته باشد، به طور مثال در گوگل روزانه یک میلیارد سرچ صورت می‌گیرد و هر روز بر مقدار این رودخانه عظیم اطلاعات افزوده می‌شود و هر روز اطلاعات بیشتری وارد این چرخه می‌شود.

عاملی در بیان یکی دیگر از تفاوت‌های محیط واقعی و فضای مجازی گفت: یکی دیگر از تفاوت‌های دو محیط یاد شده که تقریبا جوهری‌تر از دیگر تفاوت‌ها است بحث زمان می‌باشد.

هنوز با مفهوم زمان در فضای مجازی انس نگرفته‌ایم

وی افزود: در فضای واقعی زمان را با تعریف و مفهوم سازی انیشتن و نیوتن می‌شناسیم که این افراد زمان را به صورت خطی توزیع می‌کنند و اساسا تعریف انیشتن از زمان این است که زمان یک مفهوم است که با 3 متغییر فهم می‌شود که یکی متغییر فاصله و دیگری حرکت و متغییر بعدی سرعت است، لذا انیشتن معتقد است هر مقدار که سرعت بیشتر باشد فاصله‌ها کوتاه‌تر می‌شود و این مسئله در واقع مفهوم قانون نسبیت انیشتن است.

این استاد دانشگاه همچنین گفت: در فضای مجازی مفهوم زمان به کلی عوض می‌شود و ما با یک نوع زمان مجازی روبه رو هستیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر هنوز با مفهوم زمان در فضای مجازی انس نگرفته‌ایم خاطرنشان کرد: ماهیت زمان در فضای مجازی به دلیل اینکه فاصله از آن به طور نسبی حذف می‌شود به طبع آن حرکت و سرعت نیز بی معنا می‌شود، زمان از ماهیت فشرده‌تر و پویاتری برخوردار می شود.

عاملی ادامه داد: در فضای مجازی افراد در یک محیط بدون فاصله و بدون سرعت و بدون حرکت قرار دارند بنابراین زمان در آن از یک قابلیت و پویایی بیشتری برخوردار است، لذا باید گفت که در فضای مجازی زمان یک بعد هندسی پیدا می‌کند و زمان از یک قابلیت همزمانی برخوردار است و چندین زمان با هم حرکت می‌کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه صفحه ساعت فضای مجازی با صفحه ساعت جهان واقعی متفاوت است گفت: در فضای مجازی چندین زمان درون یکدیگر قرار دارند و فضای مجازی، فضای همیشه بیدار است که هفت روز هفته و 24 ساعت در شبانه روز و 365 روز در سال همواره فعال و هوشیار و بیدار است، در فضای مجازی خورشید هرگز غروب نمی‌کند و فضا همیشه روز است.

وی با اشاره به اینکه تفاوت ماهیت زمان در فضای مجازی قابلیت‌های فراوانی را در این محیط ایجاد می‌کند ادامه داد: تفاوت‌هایی که در مقوله‌ زمان میان فضای واقعی و فضای مجازی وجود دارد باعث شده که افراد در آن زمان را احساس نکنند و در واقع در این فضا روز و شب معنا ندارد و افراد متوجه این مسئله نمی‌شوند.

عاملی اظهار داشت: یکی دیگر از تفاوت‌های موجود میان فضای واقعی و فضای مجازی در مقوله کار است در این راستا باید گفت کار مجازی با کار واقعی فرق می‌کند به طور مثال زمانی که می‌خواهند کارنامه سنجش را بدهند تمام افراد باید به یک شعبه مراجعه کنند تا این کارنامه را اخذ نمایند و این یک نوع کار است که خدمات آن به صورت تک‌تک به افراد ارائه می‌شود، اما در فضای مجازی کار را به صورت غیر مرکزی تعریف می‌کنیم و کاربران می‌توانند از نقاط مختلف خدمات دریافت کنند و در این فضا نه خدمات دهنده خسته می‌شود و نه خدمات دهنده به پایان می‌رسد که این مسئله تحول عظیمی را در بحث کار به وجود آورده است.

پیشرفت جهان الکترونیک نمی‌تواند افراد را از کارهایی مانند رفتن به مسجد باز دارد

وی اظهار داشت: اگر بخواهیم تفاوت‌های فضای مجازی و فضای حقیقی را یک مقدار پررنگ‌تر کنیم باید بگوییم که جهان فیزیکی جهان تعاملات ضروری و حضوری است، در این راستا هر چقدر هم که جهان الکترونیک پیشرفت کند، نیاز به مسجد و عبادت نه‌تنها کم نمی شود بلکه حس عمیق‌تری نسبت به حضور در فضاهای معنوی به وجود می آید، باز هم افراد نیاز دارند که به مسجد بروند و یا در حسینه حضور یابند و به دید و بازدید از خویشاوندان خود بپردازند و در کل باید گفت که یکسری از روابط را نمی‌توان از بشریت سلب نمود چرا که سلب این روابط در واقع به معنای پایان بشریت است.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: یکسری از امور هم وجود دارد که تسلط فکری بشر بر آن موجب می‌شود که خستگی‌های افراد کاهش پیدا کند به طور مثال در شهر تهران حدودا 14 تا 18 میلیون سفر درون شهری انجام می‌شود و 7 درصد از روزهای سال هوای تهران بسیار ناسالم است و این نوع آب و هوا ایجاد بیماری و سرطان می‌کند که این مسئله به دلیل حرکت اتومبیل در شهر است و نیز کارخانه‌های که در اطراف شهر فعالیت می‌کنند در این مسئله دخیل هستند.

وی اظهار داشت: خداوند در واقع یکسری ظرفیت‌های جدیدی را وارد زندگی بشر کرده است که این ظرفیت‌ها متناسب با صنعتی شدن دوباره سلامت طبیعت را تامین کند، در این راستا باید گفت مجازی سازی یک فرآیند بازگشت به طبیعت است.

عاملی خاطرنشان کرد: البته عمل شیطانی همانطوری که در جهان واقعی وجود دارد در فضای مجازی هم وجود دارد و افراد قدرت طلب و شهوت پرست اجازه نمی‌دهند فضای مجازی سالم بماند و همانطور که فضای واقعی را آلوده می‌کنند فضای مجازی را هم آلوده می‌نمایند که این مسئله آسیب‌های بسیار جدی دارد که باید این آسیب‌ها شناخته شود تا جامعه کمتر در معرض این آسیب‌ها قرار گیرد.

این استاد دانشگاه در خصوص اقتضائات فضای مجازی گفت: مارکسیست‌ها به قدری تکنولوژی را برجسته کردند که گفتند جامعه تغییر نمی‌کند مگر در اثر تغییر تکنولوژی و همچنین می‌گفتند که تغییراتی که به وقوع پیوسته است به دلیل تغییر در ابزار تولید بود و به نوعی به بت وارگی تکنولوژی معتقد بودند.

وی اظهار داشت: متاسفانه همین افکار امروز در میان ما مسلمانان نیز وجود دارد و فکر می‌کنیم که تکنولوژی یک بت است که با ما هرگونه بازی را انجام می‌دهد و البته این مسئله بستگی به نظام برنامه‌ریزی ما دارد چرا که این محیط هم قابلیت استفاده خوب و هم قابلیت استفاده بد را دارا است.

استعمار با نوع شهرسازی و ساختمان‌سازی حضور خود را در مستعمرات ادامه داد

عاملی در ادامه به بیان مثالی در این خصوص پرداخت و افزود: در دولت کره از چند سال پیش برنامه ریزی شده بود که در سال 2010 این کشور به نقطه‌ای برسد که مردم یک بار در سال بیشتر مجبور به مراجعه به مراکز دولتی نشوند و خدمات خود را از طریق فضای مجازی دریافت نمایند.

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: اگر به فلسفه دین هم مراجعه کنیم می‌بینیم که یکی از مسائل که در تمام ادیان الهی به خصوص در اسلام وجود دارد بحث "رفع کرب " است که ثواب عظیمی به آن تعلق می گیرد، هر تلاشی برای آسایش و آرامش و رفع نیازهای اساسی مردم، حکم عبادت عظیم الهی را دارد. ما نباید اجازه دهیم که جامعه به دلایل مختلف مثل کارهای بورکراتیک گرفتار یک دور خسته کننده شود.

این استاد ارتباطات دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: نمی‌توان گفت فضای مجازی سرشار از خوبی‌ها است بلکه این فضا بدی‌ها‌ی متعددی هم دارد.

عاملی اظهار داشت: استعمار یک بار در استعمار کهنه به صورت حضوری با ایجاد جنگهای جهانی در دنیا حضور پیدا کرد و انگلیسی‌ها بر دو سوم دنیا احاطه پیدا کردند و در دوره استعمارنو نیز استعمارگران تصمیم گرفتند از حوزه جغرافیای کشورهای مستعمره خود خارج شوند و با استعمارنو فرهنگ جهانی را به تسخیر خود درآوردند.

این محقق و پژوهشگر گفت: امروز حتی معماری ما نیز گرفتار غرب است و شهر سازی ما از غرب الگو گرفته و جوانان ما در پوشیدن لباس هم الگوی غربی را برگزیدند و هر جا را که نگاه می‌کنیم نشانی از حضور غرب را می‌بینیم.

وی افزود: زمانی که ایتالیایی‌ها از الجزایر خارج می‌شدند یک عده از آنها پرسیدند که آیا از الجزایر خارج می‌شوید و آنها در پاسخ گفتند که ما هستیم و خارج شدن ما تنها فیزیکی است و شهرسازی و ساختمان‌های ما در اینجا باقی می‌ماند که این نوع حضور بسیار موثرتر از حضور فیزیکی است، خوشبختانه نگاه فاخر تمدنی و فرهنگی در اندیشه های مقام معظم رهبری وجود دارد که می تواند ذخیره و مشوقی برای سیاست گذاری جدی برای بدنه سازی تمدنی در نظام شهرسازی دوره جدید جمهوری اسلامی ایران ایجاد نمود.

عاملی خاطرنشان کرد: به طور مثال زمانی که مردم به مکه و مدینه می‌روند و از آنجا برمی‌گردند مدت کمی را در خصوص حج و اعمال آن سخن می‌گویند، ولی مدت‌ها در خصوص ساختمان‌های عربستان صحبت می‌نمایند در این راستا باید گفت که این میراث محسوس در چشم مردم است و لازم نیست که افراد در فضای وب وارد فضای غرب شوند.

استعمار مجازی 90 درصد اطلاعات دنیا را در دست گرفته است

عاملی در ادامه اظهار داشت: دوره سوم استعمار، استعمار مجازی است و این استعماری است که امروز 90 درصد اطلاعات دنیا را در دست گرفته و این مسئله ماست چرا که آنها قصد دارند فرهنگ ما را تاراج کنند. اگر در عرصه جهان مجازی فعال نباشیم و در این سهم خواهی‌های فضای دوم جهان فعال نباشیم؛ در عرصه بازنده میدان خواهیم شد، ما باید هم در تولید زیرساخت و هم درزیرساخت های برنامه‌ای و هم در تولید محتوا متناسب به قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران تلاش جدی و فراگیر کنیم. به نظر بنده اگر کسی اهمیت این موضوع را درست متوجه شود، بخش عظیم از منابع مالی ملی را به فضای دوم جمهوری اسلامی ایران اختصاص خواهد داد.

وی اظهار داشت: سهم کل منطقه خاورمیانه از میزبانی اطلاعات 26 صدم یک درصد است و این مسئله جای نگرانی دارد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: قطعا ما باید برای این مسئله برنامه ریزی کنیم، چرا که این فضا فضای دوم کشور محسوب می‌شود که بخشی عظیمی از خدمات ملی در این فضا می‌تواند طراحی شود.

این محقق و پژوهشگر گفت: واژه‌ای در زبان انگلیسی وجود دارد که از آن تعبیر به Detection می‌شود و معنای آن در واقع درک کردن موجودیت یک چیز است مانند سیگنال‌هایی که برای دریافت یک موج دریافت می‌شود، در این راستا ما هم باید سینگال، کانال جمهوری اسلامی را دریافت کنیم و آن را با تمام مشخصه‌های اسلام و مشخصه‌هایی که برای آن انقلاب کردیم انطباق دهیم.

عاملی با بیان اینکه قطعا اینترنت یکی از ابزارهای استعمار فرهنگی است افزود: امام خمینی (ره) در همان اوایل انقلاب فرمودند که ما با تلویزیون مخالف نیستیم بلکه با تلویزیون حرام مخالف هستیم، در حال حاضر هم این فرمایش امام(ره) در خصوص مسئله اینترنت مصداق دارد در این راستا باید گفت که ما با ذات اینترنت مخالف نیستیم چرا که اینترنت هم می‌تواند ابزار آسایش انسان‌ها و ابزار تولید فرهنگ خیر و هم ابزار تولیدات شر باشد.

گوگل، فیس بوک، یاهو، ام اس ان و ویکی‌پدیا ادامه قدرت کاخ سفید هستند

این استاد ارتباطات دانشگاه تهران اظهار داشت: قطعا گوگل، فیس بوک، یاهو، ام اس ان، ویکی پدیا از یک خانواده هستند و در واقع این سایت‌ها ادامه قدرت کاخ سفید هستند و در این مسئله تردیدی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه گوگل تنها یک موتور جستجو‌گر نیست یادآور شد: اخیرا ناسا برای نظام توزیع اطلاعات با گوگل قرارداد بسته و تنها در یکی از پرداخت‌های خود قرار شده تا برای گوگل 100 هزار متر مربع ساختمان بسازد.

عاملی خاطرنشان کرد: گوگل امروز دستگاهی نیست که تنها خدمات جستجو ارائه دهد بلکه به دنبال یک قدرت مجازی جهانی است.

آمریکا خود را حکمران جهان مجازی می‌داند

این استاد دانشگاه ادامه داد: تردیدی نیست که جهان قدرت و به خصوص آمریکا خود را مالک جهان مجازی می‌داند و به تعبیر دیگر باید گفت که در مذاکراتی که طی دوره‌های قبل در نشست‌های جهانی جامعه اطلاعاتی صورت گرفت، جمهوری اسلامی ایران همواره طرفدار بحث جدی پیرامون حکمرانی اینترنت بود و همیشه آمریکایی‌ها از بحث حکمرانی اینترنت فرار کرده‌اند، چرا که خود را در این زمینه حکمران قطعی می‌دانند.

این محقق و پژوهشگر گفت: باید توجه کرد همان مقدار که جمهوری اسلامی دارای قدرت و استقلال است به همان میزان نیز در فضای مجازی سهم دارد ولی دیگران حتی حاضر نیستند به این بحث ورود پیدا کنند.

وی اظهار داشت: تمام صنایع ارتباطی که امروز ما از آنها استفاده می‌کنیم از دل صنعت ارتش آمریکا به وجود آمده در این راستا باید گفت ابزاری مانند رادیو و تلویزیون، مخابرات برای اولین بار در ارتش آمریکا به وجود آمد و سپس وارد چرخه مصرف عمومی شد، لذا کسی که این صنایع را به وجود آورده طبیعتا از دیگران برای بهره برداری جلوتر است.
عاملی بیان داشت: با این حال ما سعی نکردیم که رادیو و تلویزیون را تعطیل کنیم بلکه سعی نمودیم این مسائل را با فرهنگ انقلاب خودمان باز تعریف نماییم تا بتوانیم از آنها استفاده مثبت داشته باشیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر نقد‌های فراوانی به صدا و سیما وجود دارد ادامه داد: با وجود تمام نقد‌ها به نظر من تلویزیون ما با تلویزیون دیگر نقاط دنیا قابل مقایسه نیست به طور مثال زمانی که یک مسلمان از آمریکا به کشور ما می‌آید و تلویزیون را روشن می‌کند احساس آرامش می‌نماید چرا که فرزند او در معرض یک سری از خطرات تصویری وجود ندارد.

23 مفسده اینترنتی را مشخص کرده‌ایم

این محقق و پژوهشگر گفت: اخیرا تحقیقی انجام داده‌ایم که طی آن 23 مفسده فضای مجازی را بررسی نمودیم و در این تحقیق راهکارهای مبارزه با این مفسده‌ها را بررسی نموده‌ایم به صورت مثال یکی از این مفسده‌ها مسئله هک کردن سایت‌ها و یا هرزه نگاری در فضای مجازی و یا دزدی هویت می‌باشد.

عاملی خاطرنشان کرد: البته امروز مصرف هرزه‌نگاری در فضای مجازی نسبت به قبل کمتر شده و دلیل این مسئله در واقع گسترش استفاده از خدمات این فضا و ورود فضای مجازی به عرصه های جدی اداری، آموزشی و پژوهشی می‌باشد به طور مثال امروز استفاده‌‌هایی مانند تجارت و خرید و فروش از اینترنت بیشتر از گذشته شده است.
وی اظهار داشت: فضای مجازی به موازات فضای واقعی در حال تغییر است یعنی اگر در گذشته بانک داشتیم امروز بانک الکترونیک داریم و هر چیزی که در فضای واقعی اضافه می‌شود به نوعی به فضای مجازی هم انتقال پیدا می‌کند.

در فضای مجازی هر کس بیشتر حضور داشته باشد موفق‌تر است

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه حوزه فضای مجازی فضای کار است افزود: هر کس که در این حوزه کار نکند پیشرفت نخواهد کرد و نمی‌تواند فرهنگ متناسب با خود را تولید نماید در این راستا باید گفت فضای مجازی فضایی است که هر کسی که بیشتر در آن حضور داشته باشد بیشتر سهم پیدا می‌کند.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: طبق جستجو‌هایی که انجام شده امروز اسلام پرمراجعه ترین دین در فضای مجازی است که در این راستا باید گفت این فضا مانند قلب است و همانطوری که در قلب زمانی که تاریکی وارد می‌شود نور از بین می‌رود در این فضا هم چنین است.

عاملی گفت: یک زمان اگر در اینترنت کلمه داستان را به فارسی جستجو می‌کردیم نتایج آن داستان‌های مستهجن بود ولی بعد از اینکه داستان راستان شهید مطهری و یک سری داستان‌های اسلامی دیگر را وارد این فضا کردیم با جستجوی کلمه داستان نتیجه متفاوتی به دست می‌آید اگر چه من معتقدم که گوگل در رتبه‌بندی اطلاعات خود کلک‌های را به کار می‌برد و لزوما آن چیزی را که مراجعه بیشتری دارند به مخاطب ارائه نمی‌کند، گوگل از اولویت‌های خاصی درالگوریتم جستجو برخوردار است، به همین دلیل است که مثلا در جستجو کلمات مختلف فارسی، فضای ایران وحشت و یا ایران بازنمایی شده توسط مخالفین جمهوری اسلامی ایران پر رنگ‌تر است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: این امکان برای ما وجود ندارد که در فضای مجازی یک فلیترینگ گسترده به وجود آوریم و این فضا را ببیندیم.

این استاد دانشگاه در خصوص کلک‌ها گوگل برای رتبه بندی اطلاعات گفت: قطعا هیچ کس رسما اعلام نمی‌کند که گوگل در رتبه بندی اطلاعات از حقه استفاده می‌کند ولی زمانی که یک مفهوم را در گوگل جستجو می‌کنیم اگر آن مفهوم در ویکی پدیا وجود داشته باشد فورا بالا می‌آید اگر چه ممکن است آن مفهوم در محیط‌های دیگر هم به طور گسترده موجود باشد و این مسئله لزوما به این معنا نیست که مصرف ویکی پدیا بالا است. بلکه به این خاطر است که تمام اینها فرزندان کالیفرنیا هستند و یک ارتباط داخلی با هم دارند.

این محقق و پژوهشگر اظهار داشت: اخیرا گوگل فیس بوک را خریداری کرده لذا باید گفت که تعامل شبکه‌ای بین برخی وب سایت‌ها وجود دارد و به نوعی شکلی از هالیوود در فضای مجازی هم شکل گرفته است.

امروز فضای مجازی بجای هالیوود به مرکز تولید قدرت آمریکا تبدیل شده است

عاملی افزود: یک زمان هالیوود مرکز تولید قدرت آمریکا بود ولی امروز فضای مجازی مرکز تولید قدرت آمریکا است.

این استاد دانشگاه همچنین بیان داشت: ما به عنوان نسلی که در اقیانوس انقلاب زندگی کرده‌ایم نمی‌دانیم که زندگی در این اقیانوس چه ارزشی دارد و امام کاری را که در انقلاب انجام داد در واقعه جهانی شدن معکوس بود.

وی ادامه داد: اساسا منطق قدرت، منطق تکثیر است، یعنی اگر امروز شما یک نوع لباس بر تن کردید و فردا 50 نفر دیگر آن لباس را پوشیدند به همان میزان شما دارای قدرت هستید بر این اساس باید گفت که قدرت یعنی توانایی نفوذ در دیگران و کپی شدن نگاه و نگرش افراد در میان اشخاص و جهان مجازی در واقع جهان تکثیر است.

عاملی همچنین اظهار داشت: تکثیر از همان ابتدا در جهان‌های متکثر قرار می‌گیرد لذا مدرنیته استانداردهای خود را وارد جهان کرده است و این مسئله به طرق گوناگون انجام شده است.

نباید فضای مجازی را برای حریف خالی کنیم

هر جا که لازم باشد مدرنیته به صورت نرم حرکت می‌کند و بزرگترین خطای جهان غرب هم این بود که حرکت نرم خود را تبدیل به حرکت سخت کرد و اگر این قدرت نرم تبدیل به قدرت سخت نمی‌شد خطر آن برای مردم جهان آشکار نمی‌شد.

این استاد دانشگاه با اشاره به نظر یکی از متفکران غربی گفت: این فرد در تعریف قدرت نرم می‌گوید آن چیزی را که تو می‌خواهی باید خواست مشتری شود و این مسئله انتهای قدرت نرم است.

ابن محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: از آنجایی که وارد فضای مجازی نمی‌شویم تا در آن فعالیت‌های اسلامی انجام دهیم زمینه برای حریف باز است و ما با برخورد دفاعی باعث می‌شویم که میدان عمل برای حریف بیشتری باز شود.

عاملی گفت: ما باید از این فضا استفاده کنیم و فرهنگ و تاریخ خیر ایران را در این فضا باز تولید نماییم و تولیدات اخیر جمهوری اسلامی را نیز به جهانیان عرضه نماییم در این راستا باید گفت که می‌توان جامعه آرمانی را در فضای آرمانی باز تولید نمود چرا که این فضا فضایی است که می‌توان در آن عمل را برنامه‌ریزی کرد.

وی ادامه داد: همانطور که می‌توان شر و بدی را برنامه ریزی نمود خیر و عمل خوب را هم می‌توان با برنامه پیشبرد بر این اساس باید گفت برنامه‌ریزی خیر به این معنا است که سیستمی ایجاد کنیم که افراد نتوانند کاری به جز کار خیر انجام دهند به طور مثال در یک سیستم اگر 10 واسطه وجود داشته باشد در واقع زمینه 10 رشته وجود دارد. ولی زمانی که در سیستم عمل را تنظیم می‌کنیم چنین اتفاقی نمی‌افتد.

عاملی گفت: همچنین در مسئله عدالت در مواجه با مشتری به این صورت است که افراد یک چهره را می‌بییند و از آن خوششان می‌آید و یک چهره را می‌بییند و از آن بدشان می‌آید. در این راستا رفتار افراد با کسی که از آن خوششان می‌آید نسبت به کسی که از آن بدشان می‌آید متفاوت است و به همین دلیل نیز بدن خسته می‌شود و در انتهای روز کاری نمی‌تواند پاسخگویی افراد باشد ولی در سیستم اتوماتیک مجازی، ماشین هرگز خسته نمی شود و پاسخگوی نسبتا عادل است. البته نقد منطق ماشین در جای خود وجود دارد ولی ما فعلا باید به ظرفیت‌ها بپردازیم.

اورکات تنها یکی از شوخی‌های گوگل بود که جمعیت عظیمی از نسل جوان ایران را به خود مشغول کرد

عاملی بیان داشت: جهان قدرت از فضای مجازی نهایت استفاده را می‌برد به طول مثال می‌بینیم که گوگل تا 150 متری زمین نزدیک شده است و وقایع را مشاهده می‌کند و گوگل یک میلیون سرور دارد و 20 هزار پرسنل پژوهشگر دارد و دائما این عده بر روی نرم‌افزارهای جدید کار می‌کنند.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: اورکات یکی از شوخی‌های گوگل بود که جمعیت عظیمی از نسل جوان ایران را به خود مشغول کرد، گوگل گفته بود که افراد اوقات فراغت خود را در صورت تمایل می‌توانند روی پروژه‌هایی کار کنند و این مسئله خارج از چارچوب وظایف حرفه‌ای آنها بود، فلذا جمع کوچک در اوقات فراغت خود اورکات را برنامه ریزی کردند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما هم می‌توانیم یک اورکات اسلامی ایجاد نماییم ادامه داد: ما باید به این سمت پیش برویم که در صورت دست یابی به فضای مجازی چه کارهای باید انجام دهیم که این فضا آلوده نشود.

فیلترینگ را یک امر ضروری می‌دانم ولی باید بصورت حرفه ای صورت بگیرد

عاملی با بیان اینکه فلیترینگ برای فضای مجازی در حال حاضر امری ضروری است خاطرنشان کرد: ما نمی‌توانیم فرزندان خود را در معرض گناه قرار دهیم در این راستا مسائلی که جامعه را در معرض گناه قرار می‌دهد باید فلیتر کرد، ولی فیلترینگ باید بصورت حرفه ای صورت بگیرد تا فقط موارد شرارت آفرین را فیلتر کند نه مثلا منابع علمی و تخصص‌‌های مورد نیاز جامعه و یا حتی سرگرمی های سالم اجتماعی.

وی ادامه داد: کسی که می‌خواهد از فلیتر شکن استفاده کند می‌تواند این کار را انجام دهد ولی این مسئله هم قواعد خواص خود را دارد و می‌توان به آن فرد هم مسلط شد.
این استاد دانشگاه گفت: هم اکنون رباط‌های ساخته‌اند که وظیفه‌اشان تشخیص هویت است و متناسب با شخصیت افراد به آنها پاسخ می‌دهند، در این راستا باید گفت صنعت رباتیک که انسان را شبیه سازی می‌کند بسیار پیشرفت کرده است.

عاملی با بیان اینکه دامنه علم رباتیک بسیار گسترده است افزود: اگر ما به این حوزه ورود پیدا کنیم با توجه به هوش زیادی که در جامعه ایرانی وجود دارد می‌توانیم به سمتی پیش رویم که این محیط را به محیطی سالمی تبدیل نماییم.

وی با بیان اینکه نقدهایی به فلیترینگ وجود دارد،‌اظهار داشت: یکی از نقد‌های که به فلیترینگ وجود دارد این است که نمی‌توان دقت لازم را در این زمینه داشت به طور مثال هر کلمه‌ای که واژه زن در آن وجود دارد فلیتر می‌شود و زمانی که یک پژوهشگر قصد می‌کند پژوهشی در خصوص مسائل فیزیولوژیکی زنان انجام دهد به مشکل بر می‌خورد در این راستا باید فلیترینگ را به سمت تخصصی شدن پیش برد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: متاسفانه فیلترینگ جزئی نیست و فلیترینگ در خصوص یک سری واژه‌ها صورت می‌گیرد که طی آن هر جا که از آن واژه استفاده شده باشد فلیتر می‌شود در این راستا اگر بتوان فلیترینگ را جزئی‌تر نمود که البته این مسئله کار مشکلی هم هست بسیار مثمر ثمر‌تر خواهد بود.

عاملی با بیان اینکه به نظر من فلیترینگ ناقص بهتر از عدم فیلترینگ است گفت: به هر حال ما نسبت به مردم مسئولیت اجتماعی داریم و فلیترینگ هم در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد و حتی در بسیاری از نقاط دنیا جرائم و محکومیت های که در خصوص فضای مجازی وجود دارد از جرائم و محکومیت های موجود در جمهوری اسلامی بسیار بیشتری است.

فیلترینگ در همه کشورهای دنیا وجود دارد

وی ادامه داد: به طور مثال استفاده از تصاویر هرزنگار کودکان در تمام دنیا جرم تلقی می‌شود.

این استاد دانشگاه در خصوص جرم کلاهبرداری در فضای مجازی اظهار داشت: در بلغارستان یک تا دو سال حبس و جریمه نقدی 6 هزار یورو‌ای برای این مسئله در نظر گرفته شده و در کرواسی نیز 3 تا 5 سال و در قبرس نیز حداکثر 5 سال حبس، در لیتوانی 3 سال، در اتریش 6 ماه، در مجارستان حداکثر تا 2 سال و در آمریکا حداکثر 5 سال حبس و در مواردی تا 10 سال حبس و در جمهوری اسلامی ایران یک تا 5 سال حبس به همراه جریمه نقدی 20 میلیون ریال تا 100 میلیون ریال برای این مورد خاص در نظر گرفته شده است.

وی همچنین با اشاره به بحث کپی رایت و لزوم کارکردن در این زمینه اظهار داشت: واقعا ما باید به بحث کپی رایت مقید شویم چرا که تمام داده‌های ما در معرض تاراج قرار دارد چرا که ما کپی رایت را محترم نمی‌دانیم و در این راستا هر کسی می‌تواند اسناد را به نام خود استفاده می‌کند.

عاملی بیان داشت: شاید اگر قانون کپی رایت را بپذیریم باعث حفظ میراث خود شویم اگر چه این مسئله هزینه‌های نیز در بر دارد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مسئله کپی رایت یک مبانی فقهی هم دارد و فقهای ما باید در خصوص آن اظهار نظر نمایند.

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: قطعا امام (ره) هم نمی‌فرمود مطلبی را که به نام یک مولف است، فرد دیگر می تواند به نام خود چاپ نماید. بلکه منظور ایشان این است که مزد گرفتن برای تالیف جایز نیست و پرداخت مزد برای حق تالیف هم جایز نیست و در انحصار قرار دادن تالیف هم جایز نیست.

وی افزود: کپی رایت به این معنا است که هزینه مطالب را پرداخت نمایید و سپس از آن استفاده کنیم و در واقع مطالب در انحصار صاحب اصلی آن قرار خواهد داشت.

عاملی در ادامه با اشاره به اینکه فرزندان کالیفرنیا در واقع 10 سایت اول دنیا هستند به بیان اسامی آنها پرداخت و گفت: این سایت‌ها شامل گوگل، یاهو، ام اس ان، فیس بوک، ویکی پدیا و چند سایت دیگر است که همه آنها در کالیفرنیا فعالیت دارند و ادامه قدرت کاخ سفید محسوب می‌شوند که اتفاقا لینک این سایت‌ها در سایت کاخ سفید وجود دارد.
این استاد دانشگاه همچنین به بیان جرم هرزه‌نگاری در کشورهای مختلف دنیا پرداخت و اظهار داشت: هرزه‌نگاری به این معنا است یعنی اگر کسی تصاویر مستهجن در فضای مجازی تولید کند مشمول مجازات‌هایی می‌شود که این مجازات در آمریکا 5 تا 10 سال در فرانسه جریمه نقدی تا 45 هزار یورو و حبس تا 3 سال، ارمنستان 400 تا 800 هزار یورو و بازداشت از 2 ماه و حبس تا 3 سال، رومانی حبس از 3 تا 12 سال، کرواسی حبس تا 3 سال، لیتوانی حبس تا 2 سال، عربستان جریمه نقدی تا 6 میلیون ریال و حبس تا 5 سال، آفریقای جنوبی حبس تا 5 سال، جمهوری اسلامی ایران جریمه نقدی 500 هزار تومان تا 4 میلیون تومان و حبس از 91 روز تا 2 سال را برای این موضوع قرار داده است.

وی با تاکید بر اینکه حساسیت‌ها در خصوص فضای مجازی در تمام دنیا وجود دارد ادامه داد: به نظر می‌آید در بسیاری از کشورها این موارد اعمال نمی‌شود به طور مثال هم اکنون در بسیاری از کشورهای اسلامی فیلترینگ اعمال نمی‌شود و یکسری کشورهای فلیترینگ خود را به سمت جهات دیگر پیش می‌برند، به طور مثال در چین کلمه مطالعات دینی فلیتر شده است و اگر بخواهیم در چین دین را بررسی کنیم به مشکل بر خواهیم خورد.

عاملی گفت: هیچ جا وجود ندارد که از فیلترینگ مستثنی باشد ولی اولویت‌ها و موضوعات فلیترینگ در نقاط مختلف متفاوت است.

باید یک فضای متعالی و الهی را در عرصه مجازی ایجاد نمود و به انتخاب برتر و کیفیت توجه محوری داشت

این محقق و پژوهشگر با اشاره به اینکه جهان کنونی جهان کیفیت است اظهار داشت: در فضای مجازی و اینترنت به دلیل ماهیت غیر مرکزی بودن یک بار که مطلبی تولید می‌شود خود به خود تکثیر رخ می‌دهد و اگر کسی فکرش این باشد که مطالب متنوع تری را وارد این فضا کند به طور مثال نهضت وبلاگی منجر به این شود که وبلاگ‌های متعدد در موضوعات مختلف به وجود بیاید بسیار خوب است، ولی اینکه بخواهیم در این خصوص از منطق جهان آنالوگ استفاده کنیم درست نیست و یک مطلب زمانی که یک بار وارد فضای وب شد نیاز دوباره انتشار آن احساس نمی‌شود.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: با توسعه و گسترش قدرت انتخاب، انتخاب برتر برنده خواهد شد، ما در جهانی زندگی می‌کنیم که با توسعه انتخاب مواجه شده‌ایم یعنی جوانی که تا دیروز انتخابش این بود که در کوچه فوتبال بازی کند امروز در فضای مجازی یک توسعه انتخاب انفجاری پیدا کرده است.

وی افزود: به هر حال باید یک محیط و فضای متعالی و الهی را در عرصه مجازی ایجاد نمود تا فرد بتواند به آن مراجعه کند، در این محیط اگر بتوانیم از هنر ایرانی و اسلامی استفاده نماییم بسیار موثر خواهد بود، ولی در تمام سایت‌ها ما از الگوهای غربی استفاده می‌شود.

عاملی گفت: قدرت غرب کاری کرده است که حتی کسی که قصد می‌کند ارزش دینی را بیان نماید وارد فضای غربی می‌شود و در زمین غربی‌ها ابراز وجود می‌کند.

این استاده دانشگاه بیان داشت: بعد از انقلاب ساختمان‌های زیادی در کشور ایجاد شد و تمام وزارتخانه‌های ما ساختمان خود را عوض نمودند و مدارس زیادی هم در کشور ایجاد کردیم و ایستگاه‌های قطار درست کردیم که اینها در واقع بناهای جمهوری اسلامی ایران بود در این راستا می‌توانستیم این بنا‌ها را به عنوان میراث معماری ایرانی اسلامی ایجاد کنیم که این مسئله تغییر زیادی در فضای زندگی مردم ایجاد می‌کرد.

وی ادامه داد: ما باید این مسئله را حتی در تقسیم بندی مکان‌ها نیز رعایت می کردیم به طول مثال در تقسیم بندی برخی مکان‌ها ما از کلمه سرا استفاده کردیم و الفاظی مانند سرای کودک یا سرای کتاب را ایجاد نمودیم.

عاملی افزود: اگر کسی بخواهد با ذوق ادبی از فارسی ایرانی ما استفاده کند و از آن بهره ببرد، می‌تواند این اتفاق را به خوبی محقق کند.

این استاد دانشگاه در خصوص اقداماتی که باید در مورد فضای مجازی در کشور انجام شود اظهار داشت: به اعتقاد من اولین اقدام در سطح ملی تشکیل دولت الکترونیک است و زمامدار محوری ملی کشور به لحاظ فضای مجازی دولت است و دیگران زیر مجموعه دولت محسوب می‌شوند.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: سایت اول کشور متعلق به رئیس جمهور است و بعد از آن وزارتخانه‌ها به عنوان زیر مجموعه آن فعالیت می‌کنند و سپس بقیه دولت نیز به زیر مجموعه آن اضافه می‌شود که این مسئله باید به صورت جدی انجام شود.

عاملی گفت: در حال حاضر وزارتخانه‌های ما جزایر جدا افتاده‌‌ای هستند و جزایری نیستند که در فضای مجازی مانند فضای واقعی زیر مجموعه دولت محسوب شوند که این عدم تمرکز مسائل بسیار جدی را برای بهره برداری شهروندان ایرانی به وجود می‌آورد.

وی با اشاره به بحث انتقال پایتخت گفت: به نظر من با تشکیل دولت الکترونیک بحث انتقال پایتخت می‌تواند منتفی شود چرا که بسیاری از خدمات در قالب فضای وب به افراد عرضه می‌شود و کار سیستمی و سپردن امور به سامانه‌ها باعث می‌شود که کار دولت کم شود و نیاز به حضور در پایتخت برای کارگزاران استان ها، شهرستان ها، شهر‌ها و روستاها به صفر برسد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: به اعتقاد من ایران نیازمند ساختن‌های اولیه است و ما هنوز زیر ساخت‌هایی را در کشور نیاز داریم که باید هزینه‌‌ها را به آن سمت ببریم و به جای بحث‌هایی مانند بحث انتقال پایتخت می‌توان به سمت دولت الکترونیک پیش رفت.

کلان‌شهرهای ایران باید در اولویت اول شهرهای مجازی قرار گیرند

عاملی با بیان اینکه کلان‌شهرهای ایران باید در اولویت اول شهرهای مجازی قرار گیرند ادامه داد: کلانشهرها موضوع کار حجیم تری هستند و از آن طرف هم موضوع تخریب صوتی و تنفسی قرار دارند.

این محقق و پژوهشگر افزود: به طور مثال برای شهر مجازی تهران هزار و 700 خدمات پیش بینی شده است که اگر این خدمات اجرا شود پیش بینی می‌شود 7 میلیون سفر بین شهری در شهر تهران کاهش پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر یک شهر کودک داشته باشیم که همه اطلاعات مورد نیاز کودکان در آن وجود داشته باشد افراد می‌توانند به آن مراجعه کنند و از دیدگاه های مختلف اسلامی ایرانی و روانشناسی بهره ببرند.

عاملی گفت: اگر ما یک انتخاب برتر در کشور ایجاد کنیم جوان و کاربر و شهروند ایرانی در همه انتخاب‌ها ما را انتخاب می‌کند چرا که در حال حاضر یکی از مسائل اصلی در خانواده ایرانی مسئله سلامت خانواده است و همچنین آموزش اولویت بعدی خانواده ایرانی محسوب می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یک ایرانی حاضر است از نان شب خود بزند ولی برای تحصیل فرزند خود هزینه کند همچنین تمام ایرانی‌ها به سلامت توجه ویژه‌ای دارند لذا می‌بینیم که بسیاری از مسائل مربوط به غذای سالم در ایران خیلی زود مورد توجه قرار می‌گیرد.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: در آمریکا 68 قوم وجود دارد که در میان این 68 قوم ایرانی‌ها به لحاظ متوسط تحصیلات رتبه اول را دارند و این امری نیست که ما آن را بخواهیم به خاطر روحیات ملی گرایی مطرح کنیم بلکه این مسئله یک واقعیت است که نشان از ذکاوت، هوش و توان ایرانی دارد.

عاملی گفت: باید با ایجاد دولت الکترونیک لایه‌هایی ایجاد کنیم که من نام هر یک از این لایحه‌ها را یک شهر می‌گذارم به طور مثال لایه کتاب در واقع همان شهر کتاب است و لایه کهنسالان در واقع شهر کهنسالان است.

این استاد دانشگاه نگاه سن‌گرایی را مورد نقد قرار داد و گفت: سن گرایی برخواسته از یک نگاه اسلامی نیست ادامه داد و ما نمی‌توانیم میان یک کودک و یک فرد کهنسال فرق بگذاریم و طبق نگاه اسلامی هم یک پیرمرد و هم یک کودک از حقوقی برخوردار است در این راستا باید در فضای مجازی هم فکر تمام افراد و گروه سنی را مورد توجه قرار دهیم و با مثلا جوان گرایی از پیر گرایی و یا کودک گرایی غافل نشویم.

وی افزود: فضای مجازی قابلیتی دارد که می‌تواند حتی کاربرانی را که دچار آسیب‌های جسمی هستند و یا روشندلان و یا کم شنوایان را مورد توجه خاص قرار دهد و قابلیت‌های ویژه برای آنها ایجاد کند.

این محقق‌گر و پژوهشگر تاکید کرد: حوزه خدمات مجازی می‌تواند خدمات را به دست ضعیف ترین اقشار جامعه برساند و در این راستا باید توجه ویژه ای به این مقوله صورت گیرد.

عاملی با بیان اینکه ساختمان سازی باید برای محل زندگی افراد شکل بگیرد افزود: نیازهای ضروری مردم باید در ساختمان‌ها انجام شود و کار اداری نباید در ساختمان‌ها انجام شود، در این راستا باید خدمات را به سمت فضای مجازی حرکت داد و اگر به این اتفاق با رویکرد دینی دیده شود بسیار موفق عمل خواهیم کرد.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان کرد: زمانی که به فلسفه و نگاه بلند مدت دین نگاه می کنیم می بینیم مسئله اصلی دین:1) توسعه سلامت اجتماعی، 2) تعالی ارزش‌های انسانی الهی و3) کاهش درد است. اگر دغدغه دینی داریم باید ببینیم آیا فعالیت های ما در این مسیر هست یا خیر.