نهاد پژوهشی مجلس شورای اسلامی با انتشار یک گزارش کارشناسی، نسبت به روند تنزلی ایران در زمینه دولت الکترونیک در جهان انتقاد کرد و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت فناوری اطلاعات در ایران در چارچوب برنامه پنجم توسعه ارائه داد.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ضمن بررسی مواد مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات در لایحه برنامه پنجم، پیشنهادهایی برای اصلاح بخش‌هایی از این لایحه مطرح کرد.
به گزارش ایلنا، 3 دفتر مطالعات تخصصی این مرکز (دفاتر مطالعات برنامه و بودجه، ارتباطات و فناوری‌های نوین و اجتماعی) در گزارشی مشترک اعلام کردند: هم‌اکنون کشور در آستانه تصویب قانون برنامه پنجم قرار دارد. یکی از حوزه‌هایی که باید در این برنامه به آن توجه شود حوزه فناوری است که نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور دارد.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، افزود: در برنامه‌های توسعه قبلی به حوزه فناوری تا حدی اشاره شده بود، اما سابقه ورود فناوری به برنامه به‌طور اساسی به برنامه چهارم توسعه و درنظر گرفتن فصلی به نام اقتصاد دانایی‌محور بازمی‌گردد که نشان‌دهنده درک سیاستگذاران کشور از اهمیت و محرک بودن فناوری و دانش در توسعه اقتصادی است.

این گزارش در ادامه با اشاره به موفقیت‌‌های کشور در زمینه دستیابی به بسیاری از شاخص‌ها نظیر تلفن ثابت و همراه و نیز شبکه فیبر نوری که از اهداف برنامه چهارم بوده‌اند، افزود: با این وصف در زمینه آنچه باید در این شبکه عظیم اطلاعاتی جابه‌جا شود و ارزش افزوده ایجاد کند ضعف‌های بسیاری وجود دارد.

نبود زیرساخت اطلاعاتی باعث شده تا در زمینه دولت الکترونیک در بسیاری از شاخص‌های جهانی روند تنزلی را در مقایسه با سایر کشورها داشته باشیم و این در حالی است که هنوز نتوانسته‌ایم از ثروت خدادادی نفت و منابع زیرزمینی طوری بهره‌ بگیریم که درصورت فقدان آنها، زیرساخت‌هایی مهیا برای مواجه شدن با اقتصاد بدون نفت را داشته باشیم.

بسیاری از اقدامات که در این خصوص انجام می‌گیرد به واسطه عدم‌هماهنگی با سایر دستگاه‌های مرتبط مشمول اتلاف زمان و هزینه شده و در ادامه به‌علت عدم‌توفیق در پاسخگویی به نیازهای جاری کشور به‌تدریج مستهلک می‌شوند.

کارت هوشمند سوخت یکی از اقداماتی است که اهمیت و صرفه اقتصادی وجود این پایگاه‌های داده و سامانه‌های کاربردی مبتنی بر آنها را نشان می‌دهد. مروری بر قوانین و مقررات کشوری نشان از اهمیت موضوع پایگاه‌های داده نزد سیاستگذاران دارد ولی این توجه هنگام تخصیص منابع به واسطه قابل لمس نبودن اطلاعات همیشه با بی‌مهری مواجه شده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اجرای موفق یک برنامه را منوط به حمایت ساختاری از برنامه دانست و افزود: لازم است به ساختار اجرایی برنامه توجه ویژه‌ای داشته باشیم. به‌عنوان نمونه در برنامه چهارم فصلی برای اقتصاد مبتنی بر دانایی وجود داشت اما سؤال مهم این است که برای اجرای این احکام چگونه ساختارها مورد بازنگری قرار گرفت و آیا نهادی برای نظارت آن ایجاد شد؟ درحالی‌که بعد از گذشت 5 سال هنوز ساختاری که از برنامه چهارم حمایت کند ایجاد و تثبیت نشده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، سپس مزایای لایحه برنامه پنجم را در مقایسه با برنامه چهارم در این عرصه تشریح کرد و افزود: درحالی‌که نگاه برنامه چهارم به مقولاتی چون امضای الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و سامانه‌های اطلاعاتی صرفا در سطح انتشار فناوری بود، برنامه پنجم به این مقولات ریزبینانه‌تر، همه جانبه‌تر و جامع‌تر نگاه کرده است.

همچنین وجود مواد و بندهایی درباره سامانه‌های الکترونیکی نقل و انتقال املاک، سامانه امن معاملات اسناد و مستغلات، زیرساخت ملی اطلاعات مکانی، سامانه اعتبارسنجی و تکمیل سامانه جامع تبادل اطلاعات مشتریان بانک،

متمرکز‌سازی‌ اطلاعات مشتریان بانک‌ها در بانکداری یکپارچه، به‌کارگیری سامانه‌های هوشمند حمل‌ونقل و تسهیم اطلاعات (به اشتراک‌گذاری اطلاعات) که در برنامه چهارم وجود نداشته از جمله مزایای این برنامه است. از دیگر مزایای برنامه، توجه به شرکت‌های دانش بنیان و تجاری‌سازی‌ دانش است که احکام خوبی بدین‌منظور تدوین شده است.