خبرگزاری مهر - آثار امواج آنتن و گوشیهای موبایل و امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از آنتنهای موبایل و تاثیری که بر سلامت شهروندان می گذارند از مباحثی است که کارشناسان بر روی آن اختلاف نظر دارند به همین دلیل گروه فناوریهای نوین خبرگزاری مهر این موضوع را بررسی کرده است.

محیط الکترومغناطیسی ساخته دست بشر است که بر اساس دو نیاز عمده یعنی بهره برداری و انتقال ارزان انرژی در قالب خطوط توزیع برق و نیاز روحی به برقراری ارتباط با همنوعان در قالب استفاده از سیستمهای ارتباطی همچون رادیو، تلویزیون، ماهواره و ارتباطات بدون سیم می شود شکل گرفته است.

با وجود اینکه نیازهای فوق اختراع، توسعه و استفاده از سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی را تشدید کرده است اما همچنان نیاز به ایجاد معیارهای دقیق فنی برای تعیین حد آستانه خطرناک بودن تشعشعات الکترومغناطیسی به دلیل افزایش نگرانیهای انسان از خطرات این امواج در جوامع مختلف وجود دارد. به همین دلیل سازمانهای استانداردسازی جهانی مانند ICNIRP و IEEE C95.1357 دستورالعمل هایی را در رابطه با استانداردسازی تجهیزات بکار گرفته شده برای آنتنهای موبایل وضع کرده اند که مورد تایید سازمان جهانی بهداشت (WHO ) نیز قرار گرفته است.

در این میان مهمترین فرهنگ سازی ممکن و ارائه آموزشهای همگانی در راستای آشنا ساختن عموم مردم با این دستورالعملها و نتایج اندازه گیریهای منتشر شده توسط سازمانهای استانداردسازی جهانی در دو زمینه نحوه تاثیر بیولوژیکی تابش امواج RF از سایتهای BTS و نحوه تاثیر میدان های نزدیک و دور ناشی از گوشی های موبایل صورت گرفته است.

این امواج اثر تخریبی ندارند

سید حسن سید موسوی مدیرکل دفتر تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح امواج RF و شناخت ویژگیها و حدود آستانه مجاز تابش آنها پرداخت و گفت: در مدل تداخل الکترومغناطیسی، موجودات زنده و بخصوص انسان به عنوان یک پذیرنده بسیار مهم سیگنالهای تداخلی و از جمله امواج RF بطور جداگانه مطرح و مرکز توجه هستند. بنابراین استانداردهای ناظر بر تعامل بی خطر تجهیزات روی انسان به تدریج ایجاد و تکامل یافته است که به عنوان استانداردهای ایمنی و حفاظت انسان شناخته می شود.

وی افزود: امواج ناشی از گوشیهای موبایل و همچنین سایتهای BTS در زمره امواج فرکانسهای رادیویی RF قرار دارند که به هیج وجه اثر تخریبی روی بافتهای زنده نداشته و تنها باعث افزایش دمای ناحیه ای از بدن می شوند که در معرض تابش قرار گرفته است.

سید موسوی از این امواج به عنوان امواج غیر یونیزه کننده نام برد و به مهر گفت: در استانداردهای کمیته بین المللی حفاظت در برابر تشعشع امواج غیر یونیزان (ICNIRP) که مورد تایید سازمان جهانی بهداشت نیز قرار گرفته است، سطوح و محدودیتهای در معرض قرارگیری در برابر تشعشع تعریف شده است. بر این اساس اثرات بیولوژیکی میدانهای الکترومغناطیسی در فرکانسهای کار تلفن همراه با تعریف کمیت SAR (نرخ جذب ویژه) بر حسب وات بر سانتی متر مربع اندازه گیری می شوند.

مدیرکل دفتر تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار با بیان اینکه طبق استاندارد ICNIRP کمیت SAR متوسط گیری شده روی 10 گرم بافت بدن نباید از دو وات بر کیلوگرم تجاوز کند و حد در معرض تابش قرار گرفتن انسان در باند 900 مگاهرتز به وسیله استاندارد حفاظت رادیویی نیز مقدار 450 میکرو وات بر سانتی مترمربع توصیه شده است گفت: حد در معرض تشعشع قرارگیری بافت زنده در باند 900 و 1800 مگاهرتز به ترتیب نیم و یک میلی وات در استاندارد ICNIRP توصیه شده است.

تحقیقات جهانی در زمینه آثار بیولوژیکی تابش آنتنهای BTS

سید موسوی تاکید کرد که بر اساس اندازه گیریهای انجام گرفته روی مقدار تابش ناشی از سایتهای BTS رابطه بین شدت چگالی توان تشعشعی رادیویی با فاصله در معرض قرارگیری از محل آنتن، حتی ماکزیمم توان اندازه گیری شده در بدترین و نادرترین شرایط تنها در حدود چند درصد حد قابل قبول استاندارد قرار داشته که برای عموم مردم بی خطر است.

وی افزود: توان جذب شده در بدن ناشی از تابش سایت با دور شدن شخص از فاصله سایت تا فاصله حدود 10 متری آن افزایش و پس از آن شروع به کاهش می کند. همچنین مقایسه نتایج اندازه گیریهای به عمل آمده در اروپا از میدان تابشی سایتهای BTS با میدانهای نزدیک و دور در مجاور ترمینالهای همراه (گوشیها) از یک نسبت یک به 10 به توان 4 حکایت دارد.

سید موسوی به مهر گفت: با افزایش فاصله از سایتهای منفرد به دلیل افزایش سیستماتیک توان گوشی برای جلوگیری از کاهش کیفیت گیرندگی، تابش ناشی از گوشی به مراتب بیشتر خواهد شد. اگرچه تابش ناشی از سایت کمتر می شود. بنابراین خطر ناشی از تابش گوشیهای همراه که در مجاورت سر و بدن انسان قرار دارند به مراتب بیشتر از تابش ناشی از سایتهای BTS است.

مدیرکل دفتر تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار به مهر گفت: میزان SAR عموم گوشیهای همراه موجود در بازار بین 14/0 وات بر کیلوگرم در بهترین حالت و 6/1 وات بر کیلوگرم در بدترین حالت ممکن قرار دارد که بین 15 تا 80 درصد حد استاندارد است. این میزان با بکارگیری هندزفری استاندارد به صفر مجازی می رسد.

اندازه گیری پارامترهای الکترومغناطیسی با درخواست شهروندان

سید موسوی در مورد اقدامات انجام شده همراه اول برای اندازه گیری انرژی تشعشعی ناشی از سایتهای BTS به مهر گفت: مطالعات مقادیر اندازه گیری شده با حدود استاندارد باید در بدترین شرایط از نظر فاصله از سایتها و ارتفاع قرارگیری و شرایط آب وهوایی صورت گیرد. بر این اساس مراکز قانونگذاری در کشورهای گوناگون اروپایی و آمریکا این مهم را انجام داده و نتایج حاصله را در قالب گزارشهای گوناگون منتشر کرده اند.

وی افزود: همراه اول نیز هم اکنون با در اختیار داشتن دستگاههای متعدد اندازه گیری، پارامترهای الکترومغناطیسی شبکه و مقایسه آنها با حدود استاندارد ICNIRP را انجام می دهد. این اپراتور اقدامات لازم را برای انجام اندازه گیریهای اختصاصی شبکه تحت پوشش خود انجام داده و حسب درخواست شهروندان آماده انجام اندازه گیری در مکانهای مورد نظر است.

مدیرکل دفتر تحقیقات و مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار با اشاره به نتایج این اندازه گیریها خاطرنشان کرد: ماکزیمم توان اندازه گیری شده تابشی ناشی از سایتهای BTS همراه اول تنها در حدود یک دهم درصد حد قابل قبول استاندارد قرار داشته که به هیچ عنوان خطرناک نیست.

وی اضافه کرد: همراه اول با توجه به رعایت تمامی استانداردهای ایمنی تجهیزات و آنتنهای به کار گرفته شده در شبکه در تاریخ 24 شهریورماه سال 88 موفق به اخذ پروانه اشتغال به کار در مراکز رادیویی و مایکروویو از سازمان انرژی اتمی ایران شده است.

مقایسه تطبیقی بین آنتن‌های BTS با سایر آنتن‌ها

در تحقیقات به عمل آمده از سوی تیم مطالعات راهبردی شرکت ارتباطات سیار، میانگین سطح انرژی الکترومغناطیسی با چگالی توان SAR تشعشعی برای سیستم GSM مورد استفاده در شبکه همراه اول از یک طرف و سیستمهای پخش محلی گوناگون اعم از رادیو و تلویزیون و پیجو از طرف دیگر اندازه گیری و مقایسه شده اند.

سید موسوی به مهر گفت: نتایج اندازه گیری از سطح انرژی الکترومغناطیسی ناشی از سابتهای BTS تنها 4/1 درصد امواج ناشی از فرستننده های رادیویی AM و 28 درصد امواج ناشی از فرستنده های رادیویی FM است. بنابراین با توجه به اثبات بی خطر بودن فرستنده های رادیویی با قدمت یکصد ساله، بی خطر بودن تابش ناشی از سایتهای BTS کاملا محرز است.

هر چه تعداد سایتهای موبایل بیشتر باشد خطر تشعشات آن برای مشترک کمتر خواهد بود

مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار نیز در گفتگو با مهر در مورد تشعشات ناشی از آنتنهای تلفن همراه با بیان اینکه توان تعریف شده برای دکلهای مخابراتی در شهرها 20 وات و در جاده‌ها 40 وات است خاطرنشان کرد: هر چه تعداد سایتهای موبایل بیشتر باشد خطر تشعشات آن برای مشترک کمتر خواهد بود.

صدوقی گفت: مخابرات مجوز بهره برداری از واحد حفاظت انرژی اتمی را برای نصب دکلهای مخابراتی کسب کرده و این آنتن‌ها مطابق با استانداردهای اروپایی هستند.

مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار با بیان اینکه در سال 87 حدود 10 سایت موبایل به دلیل تشویش اذهان عمومی و تقاضای مالک جمع‌آوری شده است، ادامه داد: در سال 87 ، 29 سایت به تقاضای مالک جمع‌آوری شد و در حال حاضر نیز 17 سایت به دلیل دغدغه مالک از امواج زیان آور این سایت‌های در حال جمع‌آوری است.
صدوقی با تاکید بر اینکه قطع هر دکل بی تی اس حدود سه تا چهار ماه هر منطقه‌ای را با مشکل مواجه می‌کند خاطرنشان کرد: تماس مشترکان در نقطه‌ای که آنتن‌های مخابراتی ضعیف است به مراتب بیشتر از نقاطی خواهد بود که این آنتن‌ها قوی بوده و تعداد بیشتری دارد.

مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار با بیان اینکه فاصله مشترکان با دکلهای دی تی اس کمتر از 500 متر است، تصریح کرد:‌ کمترین میزان تشعشع از آنتن‌های موبایل در خود ساختمان است و تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر مضر بودن این امواج ارائه نشده است.

به گفته وی کمیسیون بهداشت مجلس گزارشی مبنی بر تشعشات زیان آور هسته‌ای منتشر کرده‌ و این ارتباطی با تشعشات الکترومغناطیسی آنتن‌های موبایل نخواهد داشت.

وی اضافه کرد: خاموشی ناخواسته سایت‌های موبایل شبکه را دچار اختلالات زیادی می‌کند.

با وجود اینکه مسئولان ارتباطات سیار در کشور معتقدند این تشعشعات کمترین تاثیر را بر سلامتی انسانها دارند اما کارشناسانی در کشور با این امر مخالف هستند تا جایی که شورای شهر تهران نیز این موضوع را در دست بررسی دارد.