27 اردیبهشتماه (هفدهم ماه مه) یادآور گردهمایی نمایندگان 20 کشور جهان در سال 1865 و تأسیس نخستین اتحادیه بین‌المللی با عنوان اتحادیه تلگراف است و به همین مناسبت این روز به‌نام روز جهانی مخابرات یا ارتباطات نامگذاری شد تا توجه دولت‌ها و مردم جهان به مقوله ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در عصر حاضر جلب شود.
به گزارش ایسنا، این روزها بیش از گذشته شاهد بروز پدیده‌های جدیدی در دستگاه‌های ارتباطی و مخابراتی هستیم. زمانی گفته شد که شاید در این سال‌ها رؤیای دهکده جهانی ارتباطات به وقوع بپیوندد اما با این سیر شگفت‌انگیزی که شبکه‌های ارتباطی مخابراتی دارند، هرچند دهکده جهانی مخابرات هم تعبیر بزرگی به نظر می‌رسد اما پیشرفت سریع ارتباطات مخابراتی باعث شده است انسان در محدوده وسیع‌تری از زمان و مکان فیزیکی که او را احاطه کرده، قرار بگیرد.
صد سال عضویت ایران در اتحادیه تلگرافی بین‌المللی
سابقه عضویت ایران در "اتحادیه تلگرافی بین‌المللی" که اکنون به اتحادیه جهانی مخابرات تغییر نام داده، بیش از یکصد سال است. نهاد مذکور پس از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل، به موجب تصمیم کنفرانس عمومی نمایندگان دولت‌های عضو، این اتحادیه به‌صورت نهاد تخصصی سازمان ملل درآمد و از آن زمان تاکنون، جزو مؤسسات ویژه سازمان ملل متحد بوده است.
هر سال محورها و شعارهایی از سوی این اتحادیه برای اجرای سیاست‌ها و توسعه‌ی اهداف ارتباطی در سطح جهان مطرح می‌شود. در ایران نیز این مناسبت طی چند روز در گرامیداشت ارتباطات در حوزه‌های متفاوتی چون روابط عمومی، مخابرات و جامعه اطلاعاتی برگزار می‌شود که با سخنرانی‌ها و ارائه مقالات متعدد از سوی مسوولان و کارشناسان حوزه همراه است.
تعیین نام روز جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی نیز نخستین بار در سال 2005 در اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی در کشور تونس پیشنهاد و تصویب شد که پس از آن مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در ششم فروردین‌ماه سال 1385 طی مصوبه‌ای، روز 27 اردیبهشتماه (17مه) را به‌عنوان روز جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی اعلام کرد.
اتحادیه بین‌المللی مخابرات مسوول توسعه زیرساخت‌های ICT
اما بر اساس بیانیه‌ی اجلاس سران جامعه اطلاعاتی (WSIS)، اتحادیه بین‌المللی مخابرات، مسوول توسعه زیرساخت‌های ICT و تسهیل کننده عملکردهای تعاملی، اتصال مقابل و اتصال جهانی شبکه‌ها و سرویس‌ها، فراهم آورنده یک محیط توانمند جهت توسعه و اعتمادسازی در استفاده از فن‌آوری‌های اطلاعات و ارتباطات از طریق ارتقای امنیت رایانه‌یی تعیین شده و مسوولیت دارد که امکان استفاده از ICT را برای همه افراد در هر زمان و مکانی گسترش دهند.
سخن از جامعه‌ای مبتنی بر اطلاعات از دهه‌ی 1940 از سوی اندیشمندان این حوزه مطرح شد که با آغاز دهه‌ی 1960 زمینه‌ی ایجاد چنین جامعه‌ای را در جهان فراهم و با شکل‌گیری مدرنیته در دهه‌ی 1980 و به‌کارگیری روزافزون ICT در جهان، از شدت بیش‌تری برخوردار شد.
نتیجه‌ی این امر برگزاری اجلاسی در دو مرحله و با حضور سران کشورها، نمایندگان بخش خصوصی و جامعه‌ی مدنی در ژنو و تونس بود که بر اساس آن، درنهایت چندین سند بین‌المللی با توافق جهانی تدوین شد که امروز الگوی توسعه‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی در تمامی کشورهای جهان محسوب می‌شود.
بر اساس آنچه گفته می‌شود در یک جامعه‌ی اطلاعاتی، امکان استفاده‌ی افراد از اطلاعات افزایش و انحصار دولت‌ها و حکومت‌ها بر آن کاهش یافته و درنتیجه به استفاده از کانال‌های جدید اطلاعاتی، بویژه دموکراتیزه شدن و عادلانه شدن اطلاع‌رسانی کمک می‌کند، چراکه در چنین جامعه‌ای انحصار تولید و توزیع در دست گروهی خاص نبوده و حق دسترسی به اطلاعات برای همگان میسر است، یعنی هرکس به‌طور بالقوه این امکان را پیدا می‌کند که نقش گیرنده و فرستنده را ایفا کند.
تبدیل تهدیدها به فرصت در جامعه اطلاعاتی دانایی‌محور
در مجموع باید گفت که در روند جهانی شدن باید از فرصت‌های بدست آمده نهایت استفاده را کرد و با فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم راه را برای دستیابی به یک جامعه اطلاعاتی دانایی محور که در آن تهدیدها تبدیل به فرصت شوند، هموار کرد.
درجه پیشرفت نظام ارتباطی هر کشور، یکی از شاخص‌های مهم توسعه به شمار می‌آید. بسیاری از کشورها به قصد دست یافتن به تخصص فنی لازم، منابع عظیمی را در راه تأسیس نظام‌های ارتباطی صرف کرده‌اند. حتی برخی از کشورهای رو به رشد هم دست به کار تأسیس نظام‌های ارتباطی مجهز به آخرین رسانه‌های الکترونیکی، ماهواره‌یی مخابراتی و دستگاه‌های کامپیوتری شده‌اند.
به سبب همین دگرگونی حیرت‌انگیز فنی در زمینه ارتباطات است که در برابر انبوهی از اطلاعات قرار گرفته‌ایم. اطلاعات به اشکال مختلف از گوشه و کنار جهان به ما می‌رسد. انفجار اطلاعات، کشورهای صنعتی را به جست‌وجوی راه‌های فنی‌تری برای نگاه داری، بازیابی و اشاعه اطلاعات مورد نیاز متخصصان وا داشته است.
17 ماه مه و چند پیام
هر ساله در این روز مسوولان بین‌المللی و داخلی در حوزه ارتباطات در پیام‌هایی جداگانه به انتشار پیام‌هایی مبادرت می‌ورزند تا تاکیدی باشد بر نقش مهم ارتباطات در هزاره سوم.
دبیر کل اتحادیه جهانی مخابرات - ITU - امسال به مناسبت روز جهانی مخابرات با تاکید بر استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای ساختن " شهر بهتر و زندگی بهتر" در پیام خود آورده است:
"در فضای زندگی امروزی تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی به طور فزاینده‌ای در حال شکل‌دهی الگوهای جدید زندگی فردی و رفتاری و کمک به رشد تجارت، بهبود روش‌های حکومت، ارتقاء خدمات شهری و تنوع سرگرمی‌ها همراه با توسعه سریع و غیرقابل تصور ارتباطات از طریق دو شکل ثابت و سیار هستند.
به همین دلیل شورای سیاستگذاری ITU با توجه به چنین واقعیت‌هایی بر آن شد تا نام سال جاری روز جهانی مخابرات را"شهر بهتر، زندگی بهتر با تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی " انتخاب نماید.
تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی به‌عنوان ابزار سودمند و راه‌حل‌های نهایی برای برخورد و مدیریت بسیاری از مشکلات پیش روی زندگی امروز شهری که از زمانی شروع به جذب مهاجران فراوان کرده‌اند؛ بسیار مفید واقع شده است."
در ایران نیز وزیر ارتباطات به عنوان متصدی وزارتخانه‌ای که متولی امور ارتباطات است، امسال در آستانه روز جهانی ارتباطات پیامی داده و در بخشی از آن تاکید کرد که "شاهد پیشرفت‌های چشمگیر و قابل تقدیر در بخش‌های مختلف ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کشور در حوزه‌های مخابرات، فن‌آوری اطلاعات و فن‌آوری‌های نوین فضایی می‌باشیم، به گونه‌ای که در نتیجه زحمات و تلاش‌های فعالان این حوزه، واگذاری به روز تلفن ثابت در سراسر کشور، واگذاری میلیون‌ها خط تلفن همراه، برقراری ارتباطات میلیون‌ها کاربر خطوط داده و اینترنت، توسعه شبکه زیرساخت، توسعه امنیت فضای تبادل اطلاعات، افزایش پهنای باند کشور و خدمات بی‌شمار دیگر، محقق گردیده است".
واضح است که با تحقق هرچه سریع‌تر برنامه‌ها به مدد فن‌آوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، توفیق خواهیم یافت تا شهر بهتر و زندگی سالم‌تری برای شهروندان میهن اسلامی فراهم کرد و تنها می‌توان به تحقق چنین افق ترسیم شده‌ای توسط مسوولان امر امیدوار بود و امیدوار بود که ارتباطاتی که از ترسیم اشکال بر دیواره غارها آغاز شد و تا رسیدن به این روزهای ما راهی چندین هزار ساله را طی کرده است، از بودن خسته نشده و جایگاه مهم و نقش پررنگ خود که روزگاری آن را از چربی سوخته حیوانات وامدار بود، به پیامک‌ها و ارتباطات محدود غیرحضوری ندهد.
