روزنامه‌ی دنیای اقتصاد، محمدحسین حمصیان اتفاق - دنیای مجازی جهانی است که با ظهور وب و شبکه اینترنت شکل جدیدی به خود گرفت و به صورت جدی به رقابت با دنیای فیزیکی پرداخت.

در ابتدا وب 1، دنیای اطلاعات را متحول ساخت (2000-1990) و با ایجاد دسترسی همگانی به اطلاعات مختلف بدون محدودیت‌های زمانی و مکانی در دنیای فیزیکی، انقلابی شگرف در زمینه دسترسی به اطلاعات و پیشرفت علم ایجاد نمود.
سپس وب 2 و وب‌سایت‌های دوسویه و شبکه‌های اجتماعی مجازی مطرح شد (2010-2000) و دنیای ارتباطات را متحول ساخت. دیگر کاربران صرفا دریافت‌کننده اطلاعات نبودند و خود آنها خوراک سایت‌ها را فراهم می‌کردند.

این ارتباطات دو طرفه و Interactive و جذابیت ناشی از مشارکت در محصول موجب ایجاد سایت‌های بزرگی همچون Facebook (سومین جامعه بزرگ دنیا)، Amazone (بزرگ‌ترین کتابفروشی دنیا)، Wikipedia (بزرگ‌ترین دایره‌المعارف دنیا)، Ebay (بزرگ‌ترین سوپرمارکت دنیا) و بسیاری سایت‌های وب‌ دویی دیگر در تمام زمینه‌های زندگی بشر نمود و کلیه روابط اجتماعی ما را تحت‌تاثیر خود قرار داد.

اما هنوز بشر خواسته‌های بیشتری از وب‌ داشته و هر روز نیازمندی خود را به آن محسوس‌تر می‌بیند و جنبه‌های بیشتری از زندگی خود را به آن می‌سپارد و به آن وابسته‌تر می‌شود؛ مثلا Meas از دانشگاه MIT در حال کار بر روی آیینه‌هایی است که در حمام به اینترنت متصل می‌شوند و اگر هنگام مسواک زدن به این آیینه‌ها نگاه کنید از آخرین اخبار مطلع می‌شوید و از این رو سرعت و کیفیت بهره‌گیری از این دنیای مجازی روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود و همین نیاز است که فردای وب را خواهد ساخت.

اما آینده وب را تحت عنوان «وب 3» معرفی می‌کنند. این نوع جدید از وب که در حال ورود به دنیای مجازی است، وب هوشمند یا وب مفهومی نیز خوانده می‌شود.

اولین بار این موضوع که کامپیوترها بتوانند سایت‌ها را بخوانند، بفهمند و پردازش کنند در سال 2001 در قالب مقاله‌ای در نشریه Scientific American مطرح شد.

برای همه ما بارها و بارها اتفاق افتاده که کلمه یا عبارتی را از طریق یکی از سایت‌های جست‌و‌جو شامل Google، Search کرده؛ اما نتایج مطابق خواست و منظور ما طبقه‌بندی نشده‌اند و در نتیجه در مقابل حجم انبوهی از اطلاعات درهم که بسیاری از آنها کمکی به ما نمی‌کنند سر در گم شده‌ایم. مثلا موتورهای جست‌و‌جوی کنونی تفاوت بین Paris Hilton و Hilton in Paris یا Apple به معنی میوه سیب و Apple به معنی شرکت غول کامپیوتری را درک نمی‌کنند؛ سایپا نادلا (نایب‌رییس جست‌و‌جو، پورتال و تبلیغات مایکروسافت) در این باره می‌گوید: «یک سوم جست‌و‌جوهای امروزی، جواب موردنظر کاربران را در نخستین جست‌و‌جو ارائه نمی‌کنند» و این یکی از جنبه‌هایی است که «وب مفهومی»، «وب 3» یا همان «وب در حال ظهور» به آن پرداخته‌ است.

در واقع پس از آن که وب به ابزاری برای ایجاد ارتباط دوسویه به کاربران خود تبدیل شد (وب 2)، حال در وب 3 تعامل دو سویه بین کاربران و خود وب مورد توجه قرار گرفته است و از وب هوشمند انتظار می‌رود که منظور و مقصود کاربر را درک کرده و او را در راه رسیدن به هدف خود همراهی کند.

تاکنون میلیون‌ها دلار برای بهینه‌سازی شیوه‌های جست‌و‌جو هزینه شده و اکنون Metadataهای لازم همراه با Resourse Descriptionها و Web Ontology Languageها آماده شده و به ابزار اینترنتی نیز راه پیدا کرده‌اند. مثلا Food Site شرکت یاهو ارتباطی مفهومی بین وب‌سایت‌های مختلف تغذیه ایجاد نموده یا مرورگر Blue Organizer شرکت Adaptive Blue تحت شرایطی هنگامی که یک صفحه وب را باز می‌کنید موضوع سایت را می‌فهمد و به طور خودکار اطلاعات پیرامون آن موضوع را از سایت‌های دیگر می‌گیرد. برای نمونه اگر یک وبلاگ مربوط به یک فیلم را باز کنید، بی‌درنگ سایت‌هایی که می‌توانید این فیلم را بخرید یا بیشتر درباره آن بخوانید را دریافت خواهید کرد.

در آینده برای جست‌و‌جو به دنبال فایل‌های رسانه‌ای نیازی به واژه‌ها نخواهد بود. برای پیدا کردن یک عکس کافی است عکس دیگری به کامپیوتر بدهید و برای پیدا کردن یک فایل صوتی، یک فایل صوتی به کامپیوتر معرفی می‌کنید. Like.com نخستین گام برای به‌کارگیری این ایده را برداشته است.

به این ترتیب کامپیوترها به دوستان و همکارانی برای ما تبدیل خواهند شد که می‌توانند در فضای اینترنت به راه افتاده و اطلاعات و مطالب مورد نظر ما را پیدا کنند، اما برای این منظور باید به اطلاعات قابل‌فهم برای کامپیوتر و نزدیک به شیوه خواندن انسانی برسیم. یعنی مثلا اگر در یک صفحه وب بنویسیم که «من محمدحسین حمصیان هستم و این عکس همسر من است». کامپیوتر بفهمد که من یک انسان هستم، نام و نام خانوادگی من را تشخیص دهد و دریابد که من همسری دارم که عکس او را هم در اختیار دارد!
ایجاد ارتباط میان این اطلاعات در وب هوشمند امکان‌پذیر است و در اصل وب 3 به واژه‌ها معنی داده و سپس معانی آنها را با هم مرتبط می‌سازد و این همان انقلاب سوم یعنی دگرگونی ارتباطات اطلاعاتی و یکپارچگی اطلاعات در وب است و این یعنی دمیدن جان در دنیای مجازی.

بسیاری دنیای ظاهری وب را نیز در وب 3 دستخوش تغییر می‌بینند و وب سه بعدی را حاصل این تغییر پیش‌بینی می‌کنند، اما گروهی دیگر این گونه دگرگونی ظاهری را انقلاب چهارم دانسته و نام وب 4 را بر آن نهاده‌اند، اما به هر ترتیب آن را هر چه بگذاریم مهم آن است که وب سه بعدی نیز در راه است و این همان فضای وب است که می‌توانید درون آن قدم بزنید که بسیاری آن را ادامه ایده دنیاهای مجازی (Virtual World) می‌دانند.

این گروه معتقدند که وب در آینده یک نمونه کاملا شبیه‌سازی شده از دنیا و زندگی واقعی خواهد بود.

Google earth نمونه‌ای ابتدایی از این دنیای سه بعدی مجازی است که می‌توانید به کمک آن به مناطق مختلف دنیا سفر کنید،‌ در خیابان‌های آن قدم بزنید و فضای واقعی را احساس کنید.

به مرور و با پیدایش و پیشرفت مانیتورهای سه بعدی این دنیا قدرتمند‌تر شده و واقعیت را برای ما تداعی خواهد نمود.

شرکت بزرگ SAP نرم‌افزاری تولید کرده که به کمک آن شما می‌توانید با ظاهری مجازی درون فروشگاه قدم بزنید، چرخ‌دستی خود را هل بدهید، اجناس را نظاره کنید،‌ بردارید و در سبد خرید خود قرار دهید و به این ترتیب لذت خرید واقعی را در دنیای مجازی تجربه کرده و مایحتاج خود را فراهم نمایید. محیط کار مجازی (Virtual Office)، گردشگری مجازی،‌ ورزش مجازی، گفت‌و‌گوی مجازی و ... نمونه‌هایی دیگر از دنیای پیش روی ما خواهند بود و این نکته است که بسیاری از روانشناسان و جامعه‌شناسان را نگران ساخته است.