خبرگزاری فارس - با گذشت بیش از 15 سال از ورود تلفن همراه به کشور تاکنون مشترکان تلفن همراه طعم خوش داشتن ارتباطی بی عیب و نقص را به واقع نچشیده و هیچگاه آنطور که باید نسبت به هزینه ای که بابت آن می پردازند، از ارتباطات انجام شده خود رضایت قلبی ندارند.

یکدست نبودن شبکه و مشکلات توپولوژیک، ضعف زیرساخت و نیز مشکلات خرید تجهیزات و طولانی شدن زمان ورود آن به کشور شاید در گذشته از جمله مواردی به حساب می آمد که از سوی کارشناسان به عنوان مشکلات فنی توسعه شبکه تلفن همراه مطرح می شد اما امروز دیگر این معضلات مرتفع شده و یا قابل مرتفع شدن است.

اما با این حال برطرف شدن این مشکلات نیز نتوانسته راه حل قطعی برای رفع اختلالات دائمی شبکه تلفن همراه باشد و تنها گوشه ای از معضلات شبکه موبایل با حل این موارد مرتفع شده است.

با گذشت بیش از 15 سال از ورود تلفن همراه به کشور تاکنون مشترکان تلفن همراه طعم خوش داشتن ارتباطی بی عیب و نقص را به واقع نچشیده اند و هیچگاه آنطور که باید نسبت به هزینه ای که بابت آن می پردازند، از ارتباطات انجام شده خود رضایت قلبی ندارند.

تداخل و خط رو خط های مکرر، قطعی حین مکالمه، بوق های اشغالی مداوم، عدم ارسال به موقع پیام کوتاه و خارج شدن از شبکه از جمله مشکلاتی است که همچنان مشترکان موبایل با آن درگیرند و با وجودی که مسئولان و کارشناسان به عناوین مختلف سعی کرده اند به ریشه یابی علمی و عملی مشکلات این شبکه بپردازند، تاکنون موفق نشده اند.

مشاوری برای حل مشکلات

کارشناسان، ضعف بدنه کارشناسی شرکت مخابرات را یکی از ریشه‌های اصلی مشکلات فنی شبکه تلفن همراه ارزیابی می‌کنند و در راستای همین عقیده، بهترین راه را برای رفع مشکلات و نواقص موجود و توسعه شبکه، استفاده از "مشاور " تلقی می کنند.

البته در زمینه استفاده از مشاور ، شرکت مخابرات با توجه به نبود شرکتهای قوی مشاوره در ایران و یا حداقل ناشناخته بودن آنها، مشاور خارجی برگزید و از سال 81، یک شرک مشاور انگلیسی را با مأموریتهای بهینه سازی شبکه تلفن همراه تهران، پیاده سازی نرم افزارهای طراحی شبکه و ارایه آموزش های لازم و نهایتاً طراحی و توسعه شبکه ارتباطات سیار کشور به همکاری گرفت.

این شرکت انگلیسی که "ایرکام " نام داشت مبلغ حدود 17 میلیون دلار از مخابرات ایران دریافت کرد که با شروع به کار این شرکت انتظار می رفت مشکلات شبکه تلفن همراه کشور حل شود و یا به کمترین مقدار برسد؛ اما برغم برنامه ریزی گسترده شرکت مخابرات، این مشکلات بعد از گذشت حدود 7 سال همچنان پابرجا است. به طوریکه به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هنوز پارامترهای کیفیت مکالمه، در حد استانداردهای مطلوب نیستند.

البته برخی کارشناسان، مشکلات اجرایی، مانند عدم هماهنگی بین ارگانهای مختلف (درون و برون سازمانی) و نیز حجم و مدت زمان زیاد مکالمه ها در کشور را نیز در ناکامی شرکت مشاور خارجی، بسیار موثر می‌دانند.

ارتقای میزان بهره وری از منابع

بیش از 18 هزار آنتن BTS در کشور برای پوشش شبکه تلفن همراه نصب شده و طبق اظهار مسوولان شبکه تلفن همراه اول و دوم تمامی شهرهای کشور دارای پوشش کامل هستند اما آنچه مسلم است تاکنون از این منابع استفاده بهینه صورت نگرفته است و به اعتقاد کارشناسان شاید یکی از دلایل مشکلات فعلی شبکه موبایل عدم بهره وری از منابع موجود است.

هوشنگ همتی رییس اسبق هیات مدیره شرکت ارتباطات سیار مسئله اصلی در این شبکه را عدم ارتقای میزان بهره وری از منابع موجود در شبکه می داند و می گوید: حداکثر استفاده از این منابع صورت نمی گیرد که این یکی از معضلات فعلی شبکه موبایل است.

وی با بیان اینکه شرکت ارتباطات سیار باید میزان بهره وری از منابع را به شکل بهینه ارتقاء دهد، معتقد است ارتقای سرویس های موردنیاز نیز می تواند در این وهله موثر واقع شود.

همتی با تاکید بر اینکه شبکه تلفن همراه به شکل گسترده ای از نظر تعداد منابع و مشترک رشد داشته است، می افزاید: در زمان حاضر با کمبود منابع مواجه نیستیم اما مشکل بسیاری در بحث بهره وری داریم.

به اعتقاد رییس اسبق هیات مدیره شرکت ارتباطات سیار، شبکه فعلی تلفن همراه کشور با منابع تخصصی محدودی روبرو است و کارشناسان تخصصی بسیار کمی نسبت به حجم زیاد این شبکه دارد.

استفاده از بخش خصوصی توانمند

کارشناسان معتقدند که عدم استفاده از توان بخش خصوصی در پروژه های ملی از جمله مواردی است که باعث می شود بخش دولتی آنچنان که باید نتواند از منابع موجود بهره کامل ببرد و به نوعی اثر بخشی بسیاری از پروژه ها با مشکلات متعددی روبرو است.

همتی با تاکید بر اینکه مسوولان شرکت ارتباطات سیار باید برای حل معضلات این شبکه بخش خصوصی را به کار گیرند، می گوید: همراه اول باید به بخش مدیریتی روی بیاورد و بخش اجرایی را به عهده بخش خصوصی بگذارد.

وی با بیان اینکه شبکه ارتباطات سیار در استان های کشور در دست شرکت های مخابرات استانی قرار دارد و اینکه مدیریت این شبکه یکپارچه نیست، می افزاید: نسبت به منابعی که در شبکه ارتباطات سیار خرج می شود، بهره وری صورت نمی گیرد.چرا که لایه های اجرایی در دست مدیریت دولتی است.

این کارشناس مخابرات با تاکید بر اینکه در شبکه ارتباطات سیار کشور با سیر نزولی رشد بخش خصوصی مواجه هستیم، خاطرنشان می کند: تجربه GC ها یکی از تجربه های ارزنده در شبکه سیار کشور بود که متاسفانه تداوم نیافت و سیاست رشد بخش خصوصی آنچنان که باید ترغیب نشد.

وی پیشنهاد کرد که بهینه سازی شبکه ارتباطات سیار در قالب چندین منطقه به شرکت های فعال بخش خصوصی سپرده شود . شرکت ها حتی حاضر هستند از محل افزایش درآمدهای شرکت ارتباطات سیار توسعه و بهینه سازی این شبکه را انجام دهند.

مشکلات داخلی شبکه موبایل کشور

اگرچه مسوولان شرکت ارتباطات سیار معتقدند که برخی از نواقص و مشکلات تلفن همراه کشور به شبکه ارتباطات سیار و ویژگی های خاص آن برمی‌گردد و برخی نیز مشکلات ساختاری شهرهای بزرگ از جمله تهران را دلیلی بر بروز اختلالات می دانند، اما احمد رضایی کارشناس مخابرات می گوید: اینکه شهر تهران به دلیل ویژگی های جغرافیایی از نظر انتشار با مشکل مواجه است، درست است اما برای این مشکلات راه حل وجود دارد و در بسیاری از کشورها نیز این مشکلات حل شده است.

وی در مورد استفاده بهینه از تجهیزات شبکه ارتباطات سیار نیز می افزاید: امروزه نسل GSM در همه جای دنیا کار می کند و تابع استانداردهای روز دنیا است اما در کشور ما به دلیل عدم استفاده درست از این منابع با مشکلات متعددی روبرو هستیم.

رضایی با تاکید بر اینکه دانش استفاده از نسل دوم و 5/2 موبایل در کشور وجود دارد می گوید: با پیاده سازی برنامه های راهبردی توسط بخش خصوصی می توان بسیاری از مشکلات و نواقص شبکه موبایل را رفع کرد.

این کارشناس در مورد استفاده مشترکان در ساعات پیک ترافیک از تلفن همراه، نیز معتقد است در برخی ساعات روز میزان کارکرد مشترکان از تلفن همراه بیشتر است اما در طراحی همه شبکه ها این ساعات پیک مدنظر قرار می گیرد. اگر طراحی به صورت مناسب و متناسب با رفتار مشترکان انجام شده باشد و ظرفیت‌سازی نیز به طور صحیح صورت بگیرد، این مشکل به وجود نمی‌آید.

عوامل خارج از شبکه

کارشناسان معتقدند که مشکلات ناشی از تحریم برای خرید تجهیزات از جمله مشکلاتی است که می تواند در بحث عوامل خارج این شبکه جای گیرد که اگرچه به ظاهر کوچک هستند، ولی در عمل، پیاده‌سازی فرآیندها را دچار مشکل می‌کند. همچنین ممانعت های مردمی در نصب آنتن ها و همکاری نکردن برخی ارگان ها از مواردی است که باعث شده برخی مناطق با کمبود و یا حتی عدم پوشش دهی مناسب روبرو شود.

البته همراه اول از اسفند ماه سال 87 طرح بهینه سازی شبکه خود را در شهر تهران اعلام کرد و برای افت کیفیت شبکه در برخی مواقع هشدار داد. قرار بود بهینه سازی شبکه تلفن همراه تا اردیبهشت 88 به اتمام برسد و پس از آن مشترکان طعم خوش صحبت کردن بدون قطع و وصلی با تلفن همراه را بچشند.

اما این اتفاق به وقوع نپیوست و بهینه سازی این شبکه تا شهریور ماه 88 به طول انجامید. پس از آن نیز مسئولان همراه اول از اجرای فاز دوم بهینه سازی برای حل اختلالات در بزرگراهها خبر دادند و اعلام کردند این طرح تا اسفند ماه امسال به طول می انجامد که تاکنون خبری مبنی بر اتمام طرح بهینه سازی شبکه همراه اول از سوی مسئولان اعلام نشده است.

به روز نبودن تجهیزات دلیل دیگری برای اختلالات

برخی کارشناسان به روز نبودن تجهیزات در شبکه تلفن همراه را دلیل این مشکلات عنوان می کنند و برخی دیگر نیز معتقدند تجهیزاتی که با کیفیت پایین از برخی کشورها نظیر چین وارد می شود باعث شده ارتقای این شبکه با جایگزینی فناوری های بدون کیفیت صورت بگیرد.

مسعود شفیعی معاون اسبق وزارت ارتباطات با تایید بروز اختلالات در شبکه تلفن همراه معتقد است : به عنوان یک مشترک در استفاده از تلفن همراه خود با وقایع عجیب و غریبی مواجه می شوم. بوق های اشغال که تاکنون نظیر آن در شبکه شنیده نمی شد، پیام های بی ارتباط از اپراتورهای مختلف، خط رو خط و اشکال در برقراری تماس موفقیت از جمله این وقایع است.

وی با بیان اینکه اظهارنظر در مورد کیفیت شبکه تلفن همراه کار دشواری نیست و تمامی مشترکانی که روزانه با این وسیله در ارتباط هستند می توانند در این مورد اظهارنظر کنند، می افزاید: تماس با تلفن همراه یکی از کارهای ضروری روزانه مشترکان است و بروز مشکل در این ارتباط گیری می تواند ضررهای بسیاری را برای مشترکان به همراه داشته باشد.

این عضو هیئت علمی دانشکده برق دانشگاه امیرکبیر می گوید: آنچه که باید بیشتر به آن توجه شود تجهیزات استفاده شده و خریداری شده در این شبکه است. تجهیزات مخابراتی از کشور چین به کشور ما وارد می شود و باید دید که این انتقال فناوری در چه سطحی انجام می گیرد.

شفیعی می گوید: تجهیزات مخابراتی در کشور چین دارای رتبه بندی است و باید مسئولان برای استفاده از تجهیزات مناسب این شبکه آموزش لازم را ببینند تا بتوانند انتخاب درستی در این مورد داشته باشند. به نظر می رسد اکثر تجهیزات که در شبکه استفاده می شود دارای نقص است و باید تولیدکنندگان در مورد مشکلات این تجهیزات پاسخگو باشند.

وی معتقد است مطابق با رشد فناوری باید ابزارهای پیشرفته در شبکه تلفن همراه استفاده شود اما این نکته نیز نباید نادیده گرفته شود که تجهیزات تولید شده استاندارد خاص خود را در بازار جهانی دارند و دارای رتبه بندی هستند که باید مسئولان از سطح بالای این تجهیزات تولید شده استفاده کنند.

تجهیزات شبکه تلفن همراه استاندارد است

اما داوود زارعیان مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران در مورد وجود تجهیزات نامرغوب و بدون کیفیت چینی در شبکه تلفن همراه کشور نظر دیگری دارد و معتقد است یکی از نکاتی که در حوزه تجهیزات مخابراتی وجود دارد بحث استاندارد است. به نحوی که معمولاً در شبکه ها از تجهیزات دارای استاندارد استفاده می شود و تجهیزات بدون استاندارد از سوی هیچ کشوری خریداری نمی شود.

وی با بیان اینکه ممکن است برخی تجهیزات در شبکه قدیمی باشند اما این به معنای غیر استاندارد بودن آن نیست می گوید: اینکه بگوییم کالاهای مخابراتی که از کشور چین وارد کشور ما می شوند نامرغوب و غیر استاندارد هستند، اصلا درست نیست.

محصولات مخابراتی چین در بخش تلفن همراه، ثابت و دیتا در بیش از 120 کشور جهان استفاده می شود و تولیدکنندگان این کشور در بسیاری از کشورها نمایندگی دارند.

زارعیان اضافه می کند: شرکتهای چینی در سال 2009 حدود 40 میلیارد دلار صادرات تجهیزات مخابراتی داشته اند که یک دهم این مقدار نیز مربوط به کشور ما نبوده است پس نمی توان گفت تجهیزات چینی مشکل اختلالات شبکه تلفن همراه کشور است.

مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران در مورد استفاده از تجهیزات تولید داخل در شبکه تلفن همراه نیز معتقد است این تجهیزات با رعایت نکات لازم در مورد استانداردسازی در شبکه استفاده خواهند شد.

زارعیان توسعه شبکه، وجود بار ترافیکی در برخی از مناطق و وضعیت جغرافیایی شهر تهران را از جمله دلایل اختلالات این شبکه عنوان می کند و می گوید: مخابرات در صدد حل این مشکلات است.

تعلل نیروی انسانی

اما احمد رضایی کارشناس مخابرات، تعلل نیروی انسانی را نیز عامل اختلالات شبکه تلفن همراه عنوان می کند و معتقد است: بیش از 99 درصد اختلالاتی که در مکالمه مشترکان در شبکه تلفن همراه و ثابت بروز می کند مربوط به خطای نیروی انسانی است.

وی می گوید: اینکه گفته می شود مشکل عمده در اختلالات شبکه تلفن همراه مربوط به تجهیزات نامرغوب از کشور چین است نمی تواند دلیل درستی باشد.

این کارشناس با اشاره به بروز اختلالاتی همچون برگشت صدا حین مکالمه، دریافت سکوت و یا صداهای دیگر از کانال های مختلف در زمان برقراری ارتباط می گوید: بی دقتی کارکنان مجموعه و عوامل نیروی انسانی باعث بروز این اشتباهات می شود. نیروی انسانی جابجایی کانالهای ارتباطی را درست تعریف نمی کند و این باعث می شود که ارتباطات به اشتباه برقرار شود و یا معضلاتی چون خط رو خط پیش آید.

وی اضافه می کند: شرکت مخابرات ایران به جای تجهیز شبکه به سیستمهای جدید باید نسبت به تجهیز نیروی انسانی در این شبکه مبادرت ورزد تا خطای این بخش کمتر شده و بسیاری از مشکلات این شبکه رفع شود و سرویس دهی بهتری صورت گیرد.

سخن آخر

از آنجایی که تلفن همراه جزئی جدایی ناپذیر زندگی اقشار مختلف جامعه ما شده، توسعه آن نیز باید از سوی مسوولان بیشتر مورد پیگیری قرار گیرد. اگرچه مهمترین وعده‌هایی که از شروع دولت نهم در مخابرات مطرح شد، توسعه تلفن همراه، افزایش ظرفیت آن و از بین بردن بازار سیاه بود اما علیرغم تلاشی که برای رسیدن به این اهداف صورت گرفت، تمامی این وعده‌ها محقق نشد و شاید بتوان گفت تلاش و سعی مسئولان به ازبین بردن بازار سیاه این کالای ارتباطی ختم شد.

اما صرفنظر از تمامی این مباحث آنچه که حق مسلم مشترکان تلفن همراه است برقراری ارتباطی با کیفیت و به دور از هر گونه اختلالات و مشکل است و ارائه آمار و ارقام در بهبود این شبکه دردی را از مشترکان تلفن همراه که هر روز با این معضل روبرو هستند، دوا نمی کند. مشترکان تنها زمانی آمار و ارقام توسعه و بهبود شبکه را خواهند پذیرفت که موبایلی که در دست دارند بدون هیچ دغدغه ای یک مکالمه بدون خط رو خط و بدون قطعی و وصلی های مداوم را برای آنها به همراه داشته باشد.