خبرگزاری مهر - ارتباطات، اشتراک گذاری و جامعه جهانی روی شبکه در دهه اخیر موفق شده اند به مفهوم جدیدی از رسانه ها دست یابند که اطلاعاتی که بر روی این رسانه ها عرضه می شوند به جای یک خط عمودی، مسیری افقی را طی می کنند و به سوی "همگرایی" و ایجاد "بزرگترین انقلاب ارتباطات" پیش می روند.

رادیو 38 سال صرف کرد که به رقم بیش از 50 میلیون شنونده دست یابد و تلویزیون برای رسیدن به رقمی مشابه به 63 سال زمان نیاز داشت. درحالی که اینترنت رقم 50 میلیون کاربر را تنها در مدت چهار سال به دست آورد و "آی- پاد" تنها در مدت کمتر از سه ماه به چنین عددی رسید. از این روند تاریخی می توان نتیجه گرفت که خواسته یا ناخواسته بزرگترین انقلابی که تاکنون هرگز در عرصه ارتباطات وجود نداشت اتفاق افتاده است.

این انقلاب بزرگ نه تنها به خاطر سرعت مراحل تغییر به طوری که چندین سال زمان تنها به چند ماه، چندین ماه به چند روز و چندین روز به چند ساعت تقلیل یافته است بلکه برای تغییرات ریشه ای در عملکرد دنیای رسانه رخ داده است.

این جهش "همگرایی" نامیده می شود. "همگرایی" به این معنی است که آینده ارتباطات فرایندی است که حتی بهتر از تئوریهای قدیمی پیش می رود. براساس این تئوریها در یک جامعه، ساختار ذهنی افراد و فرهنگ از ابزارهای ارتباطی همزمان تاثیر می پذیرد.

در این میان می توان به شعار معروف "مک لوهان" اشاره کرد که می گفت: "رسانه یک پیام است." "همگرایی" صدایی چندگانه است. در بخش ارتباطات، تغییرات پایه ای باید بتواند از گونه های مختلف خدمات (رادیو، تلویزیون، شبکه های اجتماعی، کتابهای الکترونیک و دیگر اشکال ارتباطی) دفاع کنند و تنها به یک نوع از رسانه محدود نشوند.

رسانه ها محیطهای اجتماعی جدیدی را می سازند و در این میان نباید فراموش کرد که گریستن برای پایان دلخراش روزنامه های چاپی و بحران تلویزیونهای آنالوگ یا خطرات موجود در روی وب موضوعات مهمی هستند که با طراحی نقشه های مختلف و با در نظر گرفتن موقعیتهای جغرافیایی و جمعیت شناسی جوامع می توان فهمید که چگونه افراد خود را با این چارچوبهای جدید محیطی سازگار می کنند.

ریتم سریع و مداومی که رسانه های مدرن دارند به سرعت ذهن ما را به انباری از تازه ها و اخبار متعدد و ناشناخته از اقصی نقاط دنیا تبدیل می کنند.

نسل گوتنبرگ دیگر گذشته است و امروز نسل جدیدی در حال شکل گیری است که "اهالی دیجیتال" نام دارند. اما این "اهالی دیجیتال" چه کسانی هستند؟ این افراد همان جوانانی هستند که با فناوریهای دیجیتال (رایانه ها، تلفنهای همراه هوشمند، آی- پاد، و ...) بزرگ شده اند و نزدیکی خود را با کتابها و روزنامه ها از دست داده اند. این افراد حتی زمانی که با اطلاعات ارتباط برقرار می کنند نیز در واقع اهمیتی برای این داده ها قائل نیستند و درحالی که به فعالیتهای دیگری مشغولند اخبار را می خوانند که به این عادت بسیار معروف آنها "چندعملکردی" (Multitasking) گفته می شود.

این افراد حتی اگر به مدت تنها یک ساعت به جمع آوری اطلاعات از روی اینترنت مشغول شوند کیفیت این اطلاعات می تواند معادل چندین ساعت نسبت به آن چیزی باشد که کمتر از 16 سال پیش و در عصری که اطلاعات تنها از طریق روزنامه ها و اخبار تلویزیونی در جریان بود، جمع آوری می شد. به همین علت به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، طول یک شبانه روز ارتباطی در دنیای امروز بیش از 24 سال و حتی نزدیک به 32 ساعت است.

اینترنت تغییری فرهنگی ایجاد کرده است که از دیدگاه تاریخی بسیار حائز اهمیت است. برای تسهیل در دستیابی به تعداد نامحدودی از منابع، شبکه حضور فعال خود را نشان می دهد. انسانهای یک نسل قبل با مفهوم انتقال دانسته های از نوع عمودی آشنا شده اند به طوری که برای کسب اطلاعات باید مراحل را یکی پس از دیگری و از پایه به طرف بالا طی کنند. این درحالی است که وب مفهوم انتقال اطلاعات را در جهتی افقی عرضه می کند و بنابراین در روی شبکه می توان به طور همزمان از یک عقیده به عقیده ای دیگر رسید و یا اطلاعات مختلفی را به طور همزمان دریافت کرد.

به هر حال نباید از یاد برد که انقلاب ارتباطات در شبکه مشکلاتی را برای مولفان و روزنامه نگاران ایجاد کرده است و امروزه پس از سالها که ایدئولوژی اطلاعات آزاد روی وب و بدون کپی رایت اجرا می شود، به تازگی کشف شده است که روزنامه ها و کتابهای کاغذی در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند و موتورهای جستجوی از نوع "گوگل" مسئولیت کتابها و روزنامه های چاپی را از آنها سلب کرده اند.

باوجود این، روزنامه نگاری امروز باید مفاهیم خود را از نو اختراع کرده و درک کند که این "همگرایی" در شبکه می تواند در استفاده بهتر از تعداد بیشتری از رسانه های نوشتاری و غیرنوشتاری مفید باشد.