خبرگزاری ایسنا - بخشهای خبری تلویزیون چهارم اسفند ماه، صحنههایی فجیع از جنایات سرکرده یکی از گروهکهای تروریستی را به نمایش گذاشتند که خشونت این صحنهها، حتی بخشهای خبری سیما را به توصیه درخصوص عدم تماشای این تصاویر واداشت.
خبر دستگیری عبدالمالک ریگی که دل هر ایرانی عاشق وطن را شاد میکرد، با پخش تصاویر فجیع متعددی از جنایات این تروریست همراه شده بود که به اعتقاد روانشناسان میتواند تاثیرات مخرب روانی بسیاری بر بینندگان تلویزیون و خصوصا کودکان داشته باشد.
هرچند توصیه گوینده خبر در خصوص عدم تماشای این تصاویر از سوی کودکان میتوانست تا حدودی راهگشا باشد؛ اما این خط قرمز در بسیاری از تلویزیونهای جهان به عنوان رسانهای که گاه به طور مقطعی و گذرا از سوی مخاطب مورد توجه قرار میگیرد، وجود دارد که برخی از تصاویر تقریبا در هیچ شرایطی روی آنتن نمیرود.
ضمن این که انتشار عام چنین تصاویری برای مخاطبی که شاید در زمان بیان هشدار از سوی گوینده، اصلا بیننده تلویزیون نبودهاست نه تنها بر کودکان، بلکه میتواند بر دیگر افراد خانواده، ناخواسته تاثیرات مخرب جبرانناپذیر داشته باشد.
در همین ارتباط یک روانشناس با این اعتقاد که «پخش این تصاویر در یک صحن دادگاه شاید توجیهپذیر باشد، ولی در افکار عمومی تلویزیون همواره تصویرش غافلگیرکننده است» میگوید: معلوم نیست ما در چه ساعاتی تلویزیون را روشن میکنیم و از چند دقیقه قبل شروع به دیدن تصاویر میکنیم.
این روانشناس در عین حال مثال میزند: دقیقا فرزند خردسال خودم در صحنهای که سربریدن را نشان میداد و سریع هم شطرنجی شد، به یکباره از اتاق بیرون آمد و اتوماتیک به تلویزیون نگاه کرد؛ این تصاویر شاید برای او تفسیری نداشته باشد، ولی چون در ناخودآگاه حک میشود، میتواند درجایی اتفاق بیافتد.
او خاطرنشان میکند: رسانه برای اینکه بتواند افکار عمومی را همراه کند یا درجریان قرار بدهد یا مساله را برایشان واضحتر روشن کند، خودبهخود شاید مجبور است که از صحنههایی با فضای عاطفی وسیعتری، استفاده کند تا اثر بیشتری روی مخاطب بگذارد و همراهسازی بیشتر مخاطب را همراه داشته باشد. صحنههایی که از جنایات ریگی نشان داده شد، با این هدف بود که برای مردم حجم خشونتهایی که وی داشتهاست باز شود. ضمن این که از آن جا که این آدم در جاهایی پوزیشن روشنفکری و آزادیخواهی هم گرفتهاست، مخابره چنین تصاویری از جنایاتهای وی باعث میشود که تصویر او مخدوش شده و چهرهی واقعیتری از او نمایش داده شود.
به اعتقاد این روانشناس «کسانی که تمایل به شرارت دارند یا از قبل در این مسیر هستند یا سابقه دارند، از طریق این تصاویر خشنتر میشوند و میخواهند از ریگی یک پله بالاتر بروند؛ چون بالاخره همانطور که در نیکی سبقتگرفتن را داریم، در شرارت هم سبقتگرفتن داریم و برخی افراد میخواهند اثرات شرورانهتری از خود بهجای بگذارند.»
وی در پایان تاکید میکند: صحنههای خشن از تیراندازی و کشتن افراد حتما تنفر نسبت به ریگی را افزایش میدهد، ولی اثرات ناخودآگاهی هم خواهد داشت. این تصاویر شاید باعث شود که در ذهن کسانی که به لحاظ عاطفی حساستر و آسیبپذیرتر هستند، تصاویری خلق شود که شاید شبهای زیادی نتوانند بخوابند. ضمن اینکه میتواند احساس ناامنی اجتماعی را هم ایجاد کند که و برخی افراد احساس کنند که میتوانند در معرض این آسیبها باشند.