خبرآنلاین، ریچارد فیشر، ترجمه‌ی مجید جویا - غروب سرد یکی از روزهای آخر پاییز است و من بالای یک نردبام متحرک در سالن اجتماعات یک روستا در خارج از لندن نشسته‌ام. بر روی کف اتاق، 16 سگ شکاری طلایی با گیجی به من در بالای نردبان خیره شده‌اند. آنها به صورت چهارگوش، چهار در چهار، آرایش یافته‌اند و من از دریچه دوربین عکاسی، آنها را نظاره می‌کنم؛ فکر می‌کنم که این کار می‌تواند مرا مشهور کند.

علت این کار هم دستور سردبیر مجله است. او دو هفته پیش به من گفته بود: «می‌خواهم درباره ویدیوهای ویروسی بنویسی. برو و علت این را که چرا برخی از فیلم‌ها و تصاویر ویدیویی ویروسی می‌شوند، پیدا کن. چه چیزی سبب می‌شود که مردم آن‌ها را به اشتراک بگذارند؟»

اصطلاح ویدیوی ویروسی برای فایل‌های ویدیویی است که مانند یک ویروس در کل شبکه از کاربری به کاربر دیگر منتشر می‌شوند و صدالبته اثر تخریبی ویروس‌های واقعی کامپیوتری را ندارند. این کار در ابتدا ساده و سرراست به نظر می‌رسید! سردبیر لینکی از ویدیویCharlie Bit My Finger را برای من فرستاد، فیلمی از یک کودک که انگشت نوزاد دیگری را گاز می‌گیرد. این فیلم پربیننده‌ترین فیلم تمام تاریخ یوتیوب است. سردبیر گفت: «چیزی که من از تو می‌خواهم، این است که ویروس خود را بسازی و در اینترنت مشهور شوی. اگر این ویدیو توانسته 135 میلیون بیننده داشته باشد، تو هم می‌توانی چنین کاری انجام دهی!».

بدون این‌که بخواهم پایان داستان را لو بدهم، می‌توانم بگویم که رکورد چارلی برای مدت‌ها شکسته نخواهد شد. با این حال و به رغم تمام ترس و وحشت من، به نظر می‌رسد که ویدیوی من هم به موفقیت ناگهانی رسیده باشد.

وقتی متوسط ویدیوهای ویروسی خانگی را ببینید، برای مثال سگی سوار بر اسکیت‌بورد، خواهید فهمید که بر خلاف تصور اولیه، ویروسی شدن کار راحتی نیست. در حقیقت شانس خیلی کمی برای شما وجود دارد. بر طبق برخی برآوردها، روزانه در حدود یک میلیون ویدیوی جدید بر روی شبکه ارسال می‌شود که بالغ بر نیمی از آنها در یوتیوب است، به‌طوری که ادعا می‌شود که در هر دقیقه، 20 ساعت فیلم بر روی آن ارسال می‌شود.

بر طبق نظر رایلی کرین از انستیتو فناوری ماساچوست، ام.آی.تی که بر روی 5 میلیون از فیلم‌های یو‌تیوب تحقیق کرده، کمتر از 10 درصد آنها رفتار ویروسی را نشان می‌دهد. او می‌گوید که در اغلب موارد، تعداد کسانی که آنها را دیده‌اند برابر است با آن تعداد که شما از خانواده و دوستان انتظار دارید به علاوه یک مشت آدم دیگر که به طور تصادفی آن فیلم‌ها را دیده‌اند.

برای درک بهتر این که چه چیزی مردم را وامی‌دارد تا ویدیوهایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند، من به جودیس دوناس از ام.آی.تی که بر روی شبکه‌های اجتماعی تحقیق می‌کند، مراجعه کردم. او ادعا می‌کند عواملی که مردم را وامی‌دارد تا این چیزها را در اینترنت به اشتراک بگذارند، با دلایلی که میمون‌ها بر اساس آن شپش‌ها را از پوست بدن همدیگر می‌کنند، تفاوتی ندارد: هر دو کار برای بنا نهادن پیوندهای اجتماعی استفاده می‌شود.

به گفته دوناس، دیگر پژوهشگران بر این باورند که در جوامع انسانی، زبان و به خصوص شایعات؛ جای این‌گونه تیمار کردن میمون‌ها را گرفته‌اند و به اشتراک گذاردن ویدیوها در شبکه‌های اجتماعی نیز، پیشرفتی در همین راستا است. او می‌گوید: «اشتراک‌گذاری آنلاین، معادل حرف‌های درگوشی است؛ این فقط کمی اطلاعات است و نشان می‌دهد که من به تو فکر می‌کنم».

اشتراک‌گذاری ویدیو نوعی اظهارنظر نیز محسوب می‌شود. او می‌گوید: «مردم از ویدیوها به عنوان راهی برای نشان دادن موقعیت خود در زیست‌بوم اطلاعات استفاده می‌کنند. یک ویدیو بر کسی که آن را ارسال می‌کند نیز بازتاب خواهد داشت». به عبارت دیگر، اگر افراد احساس کنند که ویدیویی به اصطلاح «باحال» است، آن را منتشر می‌کنند؛ چرا که با این کار خود آنها نیز «باحال» به نظر می‌رسند.

من دوستان و همکارانی دارم که این‌گونه‌اند، از همین رو از آنها کمک خواستم. یک پیشنهاد، یافتن یک دانشمند دیوانه با یک مغناطیس ابررسانا در اندازه انسان بود که مرا با آن بلند کند. این کاری است که دست کم با قورباغه‌ها انجام شده بود؛ اما در نهایت به یک ایده مناسب رسیدیم که من آن را این‌گونه نام نهادم: «آموزش علوم از حیوانات خانگی: نمایش مفاهیم پیچیده علمی، از فیزیک کوانتوم گرفته تا ساختارهای شیمیایی با کمک بهترین دوست انسان و دیگر همکاران خزدار وی». کار جالبی است و توانایی این را دارد که توسط دیگران کپی شود تا به یک «عرف اینترنتی» تبدیل شود.

سوال بعدی این بود که برای قسمت اول از چه چیزی فیلم گرفته شود. به باور برناردو هوبرمان از آزمایشگاه‌های اچ‌.پی، سازندگان فیلم‌های پرطرفدار باید هر چه در چنته دارند، در همان ابتدا عرضه کنند. هنگامی که او و همکارانش 10 میلیون ویدیوی یوتیوب را بررسی کردند، دریافتند که احتمال موفقیت یک ویدیو، اگر تلاش دوم و یا سوم سازنده‌اش باشد، به شدت کاهش می‌یابد، حتی اگر کیفیت ویدیوی دوم و سوم خیلی بالاتر باشد. او می‌گوید: «اگر در گام اول نتوانید موفق بشوید، احتمالا هیچ‌گاه نمی‌توانید».

برای چیزی که در نظر داشتم، سطحی از نظم سگی لازم بود، از همین رو با یک گروه از تعلیم‌دهندگان سگ تماس گرفتم. در نهایت در ماه گذشته ما توانستیم یک فیلم با استفاده از 16 قلاده از سگ‌های آنها بسازیم تا ساختار یک اتم را نمایش دهیم. برخی از سگ‌ها نقش پروتون و نوترون را داشتند، در حالی که باقی آنها نقش ابر الکترونی را بازی می‌کردند.

سردبیر مرا از تقلب کردن بازداشته بود. راه‌های متعددی برای فریب بینندگان وجود دارد، یکی از آنها قرار دادن یک تصویر گمراه کننده در میانه ویدیو است. تصاویر کوچکی که از هر ویدیو در سایت یوتیوب می‌بینیم، به طور اتوماتیک از نقاط ازپیش تعیین شده‌ای در ویدیو انتخاب می‌شوند، در نتیجه برخی از ویدیوبلاگرها، تصاویر فریبنده‌ای از چهره‌های مشهور را در میانه ویدیوی خود قرار می‌دهند. ولی اگر واقعا بی‌پروا باشید، می‌توانید به سراغ کسانی بروید که در ازای مبلغ 20 دلار، 5000 بازدید از یوتیوب را به شما پیشنهاد می‌کنند؛ ولی در صورت لو رفتن این امر، توسط پلیس یوتیوب اخراج می‌شوید.

چند روز بعد از عرضه و به رغم این‌که به تمامی دوستانم التماس کردم تا ویدیو راببینند، تعداد بینندگان به هزار نفر هم نرسیده بود. روشن بود که نیاز به کمک یک متخصص دارم. از همین رو به سراغ چاد اورزل، وبلاگ‌نویس و استاد فیزیک در یونیون کالج نیویورک رفتم، که در این ماه کتابی به نام «چگونه به سگتان فیزیک بیاموزید» را منتشر خواهد کرد. او و تعدادی از دوستان وبلاگ‌نویسش، لینک این ویدیو را در وبلاگ خود گذاشتند، و آن موقع بود که موج، آرام آرام شروع به حرکت کرد.

ولی هنوز هم باید کارهایی انجام می‌شد. یکی از آنها این بود که ویدیو به بلاگرهایی معرفی شود که می‌توانند به سرعت آن را به تعداد زیادی از افراد نشان دهند. تقریبا هر ویدیوی فراگیری یک کاتالیزور دارد که می‌تواند ان را به مثلا 100 هزار بیننده برساند. برای ویدیوهای خیلی محبوب، این می‌تواند هر چیزی باشد، از تعریف در تلویزیون گرفته تا نوشته‌های یک توییتر محبوب. این امر ویدیو را به سرعت به لیست «محبوب‌ترین ویدیوهای» یوتیوب وارد می‌کند و آن هنگام است که واکنش‌های زنجیره‌ای شروع می‌شود. حتی اگر یکی از هر ده نفری که ویدیو را می‌بیند آن را به اشتراک بگذارد، شما موفق شده‌اید.

هر چند تقریبا یک سوم ویدیوها فقط از راه تبلیغ دهان به دهان منتشر می‌شوند، ولی این عوامل خارجی به عنوان یک تقویت کننده خارجی برای آنها عمل می‌کند.

برای ویدیوی من، این امر هنگامی رخ داد که لینک آن را به روزنامه مجانی متروی لندن فرستادم و نویسندگان روزنامه از آن تعریف کردند. به این ترتیب ناگهان هشت‌هزار نفر در عرض چند ساعت ویدیو را دیدند. در عرض چند روز هافینگتن‌پست هم مطلبی در مورد آن نوشت و شب نرسیده، تعداد بینندگان از 50 هزار نفر گذشت.

هنگام انتشار این مقاله، تعداد بینندگان از 110 هزار نفر گذشت. عددی که نشان می‌دهد که با اندکی زیرکی و چند حیوان اهلی دوست داشتنی، هر کسی می‌تواند یک ویدیوی ویروسی بسازد.