خبرگزاری ایسنا - نحوه توزیع و انتقال پیام در کنار اهمیت تولید آن از نگاه کارشناسان ارتباطات رسانه‌یی از جایگاه مهمی برخوردار است و امروزه فن‌آوری‌های تلویزیون دیجیتال در سطح جهان از ضروریات توسعه و یکی از پیشرفت‌های اساسی به شمار می‌رود. هرچند از عمر این فن‌آوری بیش از دو دهه نمی‌گذرد اما بسیاری از کشورهای جهان توانسته‌اند از آن بهره ببرند و این سوال وجود دارد که چرا استفاده از این فن‌آوری با ویژگی‌هایی که دارد تاکنون در ایران کاربردی نشده است؟

سیستم دیجیتال تجربه‌ای جدید در عرصه تماشای تلویزیون بوجود می‌آورد و علاوه بر ایجاد امکان ارائه شبکه‌های تلویزیونی بیشتر، کیفیت صدا و تصویر نیز بهبود می‌یابد و می‌تواند مزیت‌های فراوانی از نظر ارتباطات و اطلاعات برای جامعه‌ای مانند ایران داشته باشد.

تلویزیونی که در حال حاضر مشاهده می‌کنیم، آنالوگ است که در آن شبکه‌های تلویزیونی با فرستنده‌های زمینی آنالوگ به آنتن تلویزیون ما می‌رسد و برای دریافت سیگنال‌ها تنها به آنتن مناسب و استاندارد نیاز دارد؛ در این سیستم تعداد شبکه‌های تلویزیونی محدود و عمده‌ترین سرویس قابل ارائه روی آن تله تکست است اما در تلویزیون دیجیتال، سیگنال‌ها دیجیتالی شده از طریق فرستنده‌های دیجیتال ارسال می‌شوند. با توجه به اینکه تلویزیون‌های ما امکان دریافت سیگنال‌های آنالوگ را دارند، لازمست دستگاه مبدل دیجیتال به آنالوگ در کنار تلویزیون اضافه شود که سیگنال‌های دیجیتال را دریافت کرده و آن‌ها را به دستگاه تلویزیون منتقل کند.

تصاویر در تلویزیون دیجیتال، به شکل بیت‌های داده (صفر و یک مثل رایانه) درآمده و از طریق تجهیزات (فرستنده) دیجیتال ارسال می‌شود. برای اینکه این تصاویر به شکل قابل نمایش روی تلویزیون منازل دربیاید، لازم است یک دستگاه مبدل نظیر رسیور ماهواره در کنار تلویزیون اضافه شود تا سیگنال‌های دیجیتال را دریافت کرده و آن‌ها را به دستگاه تلویزیون منتقل کند. اصطلاحا به این دستگاه، گیرنده سیگنال دیجیتال، مبدل یا ست تاپ باکس (Set Top Box) گفته می‌شود.

افراد می‌توانند با وصل کردن یک مبدل دیجیتال یا ست تاپ باکس به تلویزیون به سادگی از دریافت دیجیتال بهره ببرند؛ به‌عبارتی دیگر درصورتی که آنتن موجود شما مناسب باشد، با اضافه شدن یک مبدل بین آنتن و تلویزیون می‌توان گفت تجهیزات لازم برای دریافت دیجیتال را دارند.

مزیت‌ها و موانع استفاده از تلویزیون دیجیتالی

امکان ارائه تعداد شبکه‌های بیش‌تر، کیفیت صدا و تصویر بالاتر نسبت به آنالوگ، امکان ارائه اطلاعات اضافی کنار تصویر، راهنمای الکترونیکی برنامه‌ها، رادیو همراه با تلویزیون و ارائه خدمات ویژه نابینایان و ناشنوایان از جمله مزایای تلویزیون دیجیتالی است. در بیان موانع استفاده از تلویزیون دیجیتالی هم باید گفت از نظر مخاطبان و آشنایان امر، فراهم نبودن زیرساخت‌های پخش دیجیتال و قیمت دستگاه‌های گیرنده دیجیتال یک مانع اصلی برای گسترش این فن‌آوری دانسته شده است.

ظاهرا نهم آبان‌ماه طبق وعده قائم مقام معاون توسعه و فن‌آوری سازمان صدا و سیما، تلویزیون دیجیتالی در تهران هرچند بدون سروصدای رسانه‌یی افتتاح شده است اما باید دید چه زمان امکانات دریافت تصاویر به‌عنوان تلویزیون دیجیتالی رسما آغاز می‌شود تا بتوان از تکنولوژی‌ که به گفته مسوولان جلوتر از زمان از سوی صدا و سیما انتخاب شده است، در کشور بهره برد.

تغییر و تحولی که در صنعت تلویزیون و به‌خصوص فن‌آوری دیجیتالی به وجود آمده، باعث شده است صاحبان این صنایع با عمل فشرده‌سازی به ظرفیت بالایی در پهنای باند دست پیدا کنند و از این طریق توانایی بیش‌تری برای پخش برنامه‌های دلخواه و فراهم کردن امکانات مورد نیاز مخاطبان داشته باشند.

تاکنون پاسخ شفافی به این سوال که چرا استفاده از این فن‌آوری با ویژگی‌هایی که دارد در ایران کاربردی نشده است؟ داده نشده است.

انتخاب تکنولوژی‌ جلوتر از زمان!

لطف‌الله سیاهکلی - قائم ‌مقام معاون توسعه و فن‌آوری سازمان صدا و سیما - اظهار کرده است: این‌که ما کمی با تانی کار می‌کنیم، مفهومش این نیست که ناتوانیم؛ بلکه تکنولوژی‌ای که انتخاب کرده‌ایم، بسیار پیشرفته و مدرن است. در دنیا رسیورهای این تکنولوژی به صورت نمونه‌ای تولید شده و به تولید انبوه نرسیده ‌است.

این مقوله در عین‌ حال که خدمات و خیرات زیادی برای مردم دارد، اما برای دریافت و انتشارش ظرافت‌های زیادی نیز باید لحاظ شود؛ بنابراین لازم است که سطح آگاهی مردم نسبت به مقوله دیجیتال ارتقاء پیدا کند تا بتوانند از فضای سیال و روانی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، استفاده کنند.

سازمان صدا و سیما هم اینک در حال بررسی رسیورهایی است که قرار است به بازار عرضه شود اما برای دریافت فرکانس‌ها مردم به رسیورهای مطمئنی نیاز دارند که در این زمینه صدا و سیما با سازمان استاندارد مذاکراتی کرده و قرار شد شرکتی به عنوان نماینده سازمان صدا و سیما، استاندارد رسیورها را تأیید کند.

رسیورهایی که مردم خریداری می‌کنند، حتما باید خوب باشند در آن صورت کیفیت تصویر بالاست و تصویر تلویزیون به هیچ وجه نویز و برفک و خرابی ندارد و تصویر را به شکل عالی می‌بینیم.

سیاهکلی گفته است با وجودی ‌که وارد کردن موبایل و ریسیور جزء وظایف ما نیست اما ما با موسسه استاندارد صحبت کردیم و گفتیم، بگذارید ما مسوولیت بپذیریم و تجهیزاتی که وارد می‌شود را تأیید کنیم. در غیر این‌صورت واقعا به مردم خسارت وارد و بودجه کشور خارج می‌شود.

پیش‌بینی‌ می‌شود که ظرف چندماه آینده ریسیورهای دیجتیال رنگی و مطمئن به بازار بیاید و صدا و سیما در حال تست نمونه‌هایی از ریسیورهاست. اما با وجود پیشرفته بودن تلویزیون دیجیتال و احتمال فراگیری آن بعد از قطعی شدن در کشور و در نتیجه نیاز به وجود تعداد زیاد ریسیورهای دیجتیال در داخل آیا این امکان وجود دارد که رسیورهای دیجیتال به صورت انبوه در داخل کشور تولید شوند؟

تایید گیرنده‌های تلویزیون دیجیتال

چند مدل از گیرنده‌های تلویزیون دیجیتال (S.T.B) امتیاز فنی لازم را برای عرضه در بازار کسب کرده‌اند.

شاهرخی - مدیر امور ارزیابی فنی و استانداردهای سازمان صدا و سیما - با بیان این مطلب اظهار کرد: از میان گیرنده‌های تلویزیون دیجیتال (Set Top box) که توسط لابراتور این امور مورد ارزیابی قرار گرفته تاکنون فقط سه مدل از S.T.Bها تأیید لازم را کسب کرده‌اند.

این گیرنده‌های تلویزیون دیجیتال عبارتند از TECH NO SAT، IRTECH و NETA که برای استفاده توسط مردم مناسب تشخیص داده شده‌اند.

شاهرخی درباره نحوه تامین این گیرنده‌ها توسط مردم گفته است: مردم تهران نباید برای خرید این گیرنده‌ها عجله کنند و پس از مطالعه و اخذ گاراتنی و مجوزهای لازم و امتحان گیرنده، نسبت به خرید آن اقدام کنند.

پیش از این در تفاهمی میان سازمان صدا و سیما و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی، لابراتورهای ارزیابی فنی و استانداردها و اداره کل گسترش تلویزیونی صدا و سیما و شرکت تکتا به‌عنوان مرجع و همکار سازمان استاندارد در تایید کیفیت فنی گیرنده‌های تلویزیون دیجیتال (Set Top box) شناخته شده‌اند.

مسؤول واردات ریسیورهای استاندارد کیست؟

اما این پرسش وجود دارد که آیا در حال حاضر ارگانی وجود دارد که مسؤولیت وارد کردن ریسیورهای استاندارد را برعهده بگیرد؟ معاون صدا و سیما در این باره معتقد است این امور به بخش بازرگانی مربوط می‌شود؛ صدا و سیما متولی این امور نیست اما به دلیل اهمیت این موضوع ما وظیفه‌ای برای خودمان اضافه تعریف کرده‌ایم.

با تمام این اوصاف تلویزیون دیجیتالی به گفته کارشناسان از نظر اقتصادی می‌تواند خود را تامین کند زیرا از یک سو گیرندگان برنامه تصویر و صدای با کیفیت عالی دریافت می‌کنند و با تنوع اطلاعات، فراوانی امکانات و گزینش انتخاب، رضایت‌مندی خود را از هزینه‌ای که می‌پردازند، اعلام می‌دارند و از سوی دیگر فرستندگان برنامه‌های تلویزیون دیجیتالی با دسترسی به پهنای باند بیش‌تر می‌توانند برنامه‌های بیش‌تری برای مخاطبان ارسال کنند.