روزنامه‌ دنیای اقتصاد، م.ر.بهنام رئوف - یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها تا همین چند سال پیش کنترل رفت و آمد بچه‌هایشان به مدرسه و جاهای مختلف بود. شاید یکی از اولین آموزه‌های هر کودکی در زندگی، آشنایی با پلیس مهربان و یادگیری آدرس خانه باشد که اگر زمانی و به هر دلیلی در خیابان گم شود، بتواند سریع خانواده خود را پیدا کند.

حتما خاطرتان هست که زمانی در اکثر میادین شهر دست فروشانی بودند که تنها کارشان فروش نقشه‌های شهرهای مختلف بود. کمی‌بعد از آن توسط شهرداری در برخی از مناطق کیوسک‌های اطلاع‌رسانی‌ای ایجاد شد با عنوان «از من بپرسید» که آنها هم به دنبال راهنمایی افرادی بودند که یا در شهر گم شده بودند و یا به دنبال مکانی خاص بودند که از آدرس آن اطلاعی نداشتند. به تدریج با فراگیر شدن تلفن همراه و استفاده آن توسط تمامی‌اعضای خانواده و فراگیری آن توسط نوجوانان و حتی کودکان این مساله تا حدی حل شد و افراد می‌توانستند با یک مکالمه ساده از موقعیت مکانی فرد مورد نظرشان مطلع شوند. اما تکنولوژی به همین جا ختم نشد.گذشت زمان و روی کار آمدن فناوری GPS از یک سو و فراگیری استفاده از این وسیله از سوی دیگر، باعث شد تا تولیدکنندگان تلفن همراه هم به فکر استفاده از این تکنولوژی بیفتند و بازار جدیدی را پیش روی خود ایجاد کنند. جی‌پی‌اس‌ها هم همانند سایر فناوری‌ها رشد کردند و روزانه امکانات جدیدی را برای کاربرانشان فراهم آوردند. دستگاه‌های جی‌پی‌اس این روزها تنها به عنوان یک نقشه ساده و ارائه دهنده موقعیت شما کاربرد ندارند، بلکه این دستگاه‌ها با تجهیز به فناوری راهیاب با همان Navigator به راحتی می‌توانند بهترین و کوتاه‌ترین مسیر را به کاربرانشان نشان دهند. حتی با استفاده از فایل‌های صوتی و به شکل هوشمند می‌توانند سرعت کاربرانشان را در هنگام رانندگی تشخیص داده و با دادن اخطار کاهش سرعت، آن‌ها را به مسیر اصلی هدایت کنند.

جی‌پی‌اس‌ها این روزها علاوه بر خدمات راهیابی خدمات اطلاع‌رسانی هم انجام می‌دهند. به عنوان مثال شما را از وضعیت آب و هوای مکان مورد نظرتان مطلع کرده و حتی در طول مسیر و در صورت نیاز از موقعیت رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و مراکز فرهنگی آگاه می‌کنند. در پله بعدی حتی کاربران را از برنامه‌های مراکز فرهنگی پیش‌رو یا محصولات مراکز خرید به همراه قیمت‌های آن‌ها نیز آگاه می‌کنند.

GPS چیست؟

GPS که مخففGlobal Positioning System است، یک سیستم موقعیت‌یاب ماهواره‌ای است که از یک شبکه 24 ماهواره‌ای در مدار زمین تشکیل شده است و اطلاعات مکانی و زمانی را در هر لحظه به زمین ارسال می‌کند. این اطلاعات از طریق گیرنده‌های دستی دریافت، پردازش و در نهایت روی صفحه نمایشگر مشاهده می‌شوند.جالب است بدانید فاصله بین این ماهواره‌ها و سرعت آنها به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ‌گاه تداخلی در عملکرد ماهواره‌ها ایجاد نمی‌شود و تمام زمین را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. این ماهواره‌ها به طور دائم امواج رادیویی را به تمام سطوح زمین ارسال می‌کنند و امواج رادیویی دائما فاصله بین ماهواره‌ها را گزارش می‌دهند. به این ترتیب اگر یک گیرنده GPS روی زمین اطلاعات را دریافت کند، از طریق آن می‌توان موقعیت خود را شناسایی کرد.امواج رادیویی در GPS به روی دو فرکانس MHZ1228 و MHZ1575 ارسال می‌شوند.

این سیستم ارسال و دریافت امواج رادیویی شباهت زیادی به رادیوهای معمولی و سایر وسایل گیرنده امواج رادیویی دارد. در حقیقت کاربران GPS می‌توانند رادیوهای خانگی را یک گیرنده GPS فرض کنند و 24 ماهواره موجود در فضا را نیز فرستنده‌های‌ صدا و سیما بپندارند. اگرچه این دستگاه در سال 1978 تولید و در سال 1994 به بهره‌برداری کامل با 24ماهواره رسید، اما طی همین مدت کوتاه بسیار مورد توجه قرار گرفته است.به طوری که شاهد افزایش میزان کاربران این دستگاه در تمام نقاط دنیا هستیم. کارشناسان بازار با نگاهی به آمار خرید دستگاه‌های جهت‌یاب ماهواره‌ای (GPS) متوجه بالارفتن میزان کاربران این دستگاه در سراسر دنیا شده‌اند. این دستگاه که با پیشرفت روزافزون علم از حجم کمتری نسبت به مدل‌های اولیه برخوردار است، به سادگی حتی در جیب لباس نیز جا می‌شود و بهترین وسیله برای پیدا کردن مسیر است.

مارک‌های مطرح

در‌ حال‌ حاضر مارک‌های معروفی مانند T،TomTom، Garmin Vista و مگافورس به تولید این کالا می‌پردازند و افزایش تولید را در راس اهداف خود قرار داده‌اند. Vista،Garmin و مگافورس سه مارک معروف از این کالا در بازار ایران هستند که در بازه قیمتی متفاوتی قرار دارند. به طور کلی دستگاه‌های جی‌پی‌اس حرفه‌ای مابین 150 تا 650هزار تومان قیمت دارند که بسته به کارکرد، قدرت دریافت امواج ماهواره‌ای و مدل، قیمت این دستگاه‌ها متفاوت است.

در این بین اما مارک مگافورس به دلیل نقشه بسیار دقیقش که با سایر نقشه‌ها (که عمدتا هم یک نقشه یک بعدی است) متفاوت است، از اقبال بیشتری نسبت به سایر برندها در بازار ایران برخوردار است.

نقشه پاشنه آشیل GPS

جدا از بحث فرهنگ استفاده از GPS در ایران که هنوز حتی به حد ابتدایی مشابه‌های جهانی‌اش نیز نرسیده است، تکنولوژی مسیریاب‌ها در ایران یک مشکل اساسی دارند. نبود نقشه‌های صحیح از مناطق شهری در ایران از یک سو و تصمیم‌گیری‌های بدون کارشناسی و اعلام قبلی راهنمایی و رانندگی در بخش عبور و مرور خیابان‌ها و کوچه‌ها از مهمترین سنگ‌های پیش پای جی‌پی‌اس در ایران است. از طرفی دیگر آدرس‌های پستی در ایران نیز به دلیل دیجیتالی نبودن این نقشه‌ها به آسانی مشخص نمی‌شوند. در این بین اما برخی از شرکت‌ها با اسکن نقشه شهر تهران و برخی دیگر از شهرها و دیجیتالی کردن آن توانستند نرم‌افزارهایی را برای تلفن‌های همراه بسازند که نه تنها هیچ شباهتی با نمونه‌های جهانی آن ندارند، بلکه دارای نواقص فاحشی هم هستند. در این بین می‌توان به نقشه «جابین» اشاره کرد که به‌رغم تبلیغات گسترده آن در زمان نمایشگاه‌های رسانه‌های دیجیتالی، عملا نتواست حداقل‌های نیاز کاربران تلفن همراه را در کشور برطرف کند.

همراه‌های GPS دار در بین شرکت‌های تلفن همراه شاید بتوان گفت که پرشین تله‌کام نماینده رسمی ‌گوشی‌های HTC در ایران اولین شرکتی بود که نقشه‌ای خاص را برای سیستم GPS گوشی‌هایش به کار گرفت. هر چند که در نرم‌افزار این شرکت تنها مسیر طی شده توسط کاربر روی نقشه نمایش داده می‌شد و محیط گرافیکی نقشه نیز همان نقشه یک بعدی عادی بود، اما به هر حال این شرکت توانست با به‌کارگیری نقشه در گوشی‌های GPS دارش فروش نسبتا خوبی را برای خود رقم بزند. در این بین اما شاید بتوان نوکیا را به عنوان پیشرو در بخش GPS تلفن همراه به حساب آورد. این شرکت از سال‌ها پیش و با به کار گرفتن نقشه‌های بیشتر کشورها و شهرهای جهان توانست گوشی‌های بسیاری را در اروپا و برخی از کشورهای خاورمیانه به فروش برساند. نوکیا اما بعد از انتقادات بی‌شماری که طی دو سال گذشته از سوی کاربران ایرانی مواجه شده بود، به تازگی نقشه تهران را برای گوشی‌هایش معرفی کرده است. تفاوت نقشه نوکیا با سایر نقشه‌ها چند بعدی بودن آن و استاندارد بودن آن با سایر نقشه‌های جهانی است.

نقشه نوکیا برای تهران به همراه مسیریاب و همچنین دو گوشی‌های جدید
6710 NAVIGATOR و N97 MINI به طور رسمی‌دو روز پیش و طی مراسمی‌ در برج میلاد رونمایی شد. قرار است به زودی نقشه تهران نوکیا که استفاده از آن رایگان است، روی سایت جهانی این شرکت قرار بگیرد، اما سیستم مسیریاب نوکیا چند ماه دیگر برای استفاده کاربران ایرانی ارائه می‌شود که از قضا استفاده از آن رایگان نیست. نقشه نوکیا علاوه بر مشخص کردن موقعیت کنونی روی نقشه می‌تواند امکان جست‌وجوی مکان‌های مختلف را از طریق جست‌وجو به همراه ذخیره کردن راه‌ها و مکان‌ها نیز فراهم آورد. در هنگام رانندگی نیز کاربر به راحتی می‌تواند با این سرویس به صورت دیداری و شنیداری به سمت مقصد مورد نظر هدایت شود.

وحید کاظمی‌نجف‌آبادی، مدیر بازاریابی نوکیا در ایران در این باره می‌گوید: نقشه و مسیریاب نوکیا شامل نقشه رایگان نوکیا برای تهران به همراه مسیر یاب است که با خریداری برگه فعال‌سازی کاربران می‌توانند از نقطه‌ای به نقطه ای دیگر مسیریابی نمایند.
او می‌گوید: راه دیگر دسترسی به نقشه از طریق دانلود از سایتmaps.ovi.com است که از نیمه اول آذر ماه در دسترس خواهد بود، ضمن آنکه به زودی نقشه نوکیا برای تهران از طریق فروشگاه‌های مشخصی در مراکز خرید موبایل به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار خواهد داشت. وی تصریح کرد: این مراکز در کنار دادن اطلاعات آموزشی در زمینه سیستم مسیریاب نوکیا به کاربران خرید برگه فعال‌سازی مسیر یاب را نیز برای آنها مهیا خواهند نمود.هر چند که هزینه استفاده از سیستم راهیابی نوکیا برای استفاده در سی روز، ده هزار تومان قیمت‌گذاری شده که به نظر می‌رسد نسبت به دستگاه‌های جی‌پی‌اس موجود در بازار گران تر باشد، اما به هر حال و با توجه به سهم این برند در بازار ایران به نظر می‌رسد که بازار جدیدی برای مسیریاب‌ها در آینده‌ای نزدیک در کشور ایجاد می‌شود. به خصوص آنکه به تازگی شنیده می‌شود که شهرداری تهران نیز در نظر دارد سیستم راهیابی و نقشه ای منحصر به فرد برای دستگاه‌های جی‌پی‌اس‌دار را به صورت رایگان روی سایت خود قرار دهد.