خبرگزاری ایسنا - در دنیای امروز می‌توان با پیامک هرچند در جملات کوتاه، اطلاع‌رسانی کرد و اینترنت نیز نسبت به گذشته وسیع‌تر شده است، نگاهی به تاریخ نشان می‌دهد وقتی وسایل ارتباط جمعی جدید پا به عرصه ارتباطات می‌گذارد این تصور ایجاد می‌شود که جایگزین وسایل گذشته خواهد شد اما تجربه ثابت کرده است وسایل جدید و قدیم مکمل یکدیگر خواهند بود. به طور مثال مطبوعات مکتوب بعد از ورود رادیو و تلویزیون به هیچ وجه محدود نشدند و حتی توسعه یافته، تحلیلی‌تر کار کردند. بسیاری از کارشناسان معتقدند ورود ابزار جدید اطلاع‌رسانی همانند تلفن همراه در این حوزه نه تنها باعث از بین رفتن وسایل اطلاع‌رسانی پیشین از جمله مطبوعات نمی‌شود بلکه به تغییرات آنها در جهت تکاملشان کمک شایانی می‌کند.
از زمان چاپ نخستین کتاب به عنوان یک ابزار آگاهی‌رسانی توسط گوتنبرگ تاکنون بیش از شش قرن می‌گذرد و پس از آن روزنامه، رادیو و تلویزیون به عنوان دیگر ابزار اطلاع‌رسانی وارد دنیای انسان‌های پرسشگر و جویای اطلاعات شدند. اما در دنیای پیشرفته کنونی ابزاری چون تلفن همراه با سرویس پیامک که دیگر ساده و پیش پا افتاده به نظر می‌رسد سرخط مهم‌ترین اخبار خواسته و ناخواسته به اطلاع همه مشترکان می‌رساند.
سوال این است که آیا با ورود وسیله‌ای این چنین همراه و کوچک که می‌توان با کم‌ترین هزینه جدیدترین اطلاعات را از طریق آن کسب کرد می‌تواند باعث کم تمایلی بیش از پیش مردم کشور ما به خرید روزنامه شود یا پروسه پیشرفت در دنیای اطلاعات و رسانه به گونه‌ای جز این رقم می خورد؟!
تکمیل رسانه‌های سنتی با ابعاد دیجیتالی
اعظم راودراد ـ عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران - در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه ایسنا، با بیان اینکه تمام رسانه‌های به اصطلاح سنتی امروز مثل مطبوعات چاپی و رسانه‌های آنالوگ در آینده با ابعاد دیجیتالی تکمیل می‌شوند، گفت: اما با وجود ورود وسایل ارتباطی همچون موبایل و توسعه اینترنت معتقد به از بین رفتن مطبوعات سنتی نیستیم.
وی با تاکید بر اینکه با ورود وسایل ارتباطی دیجیتال و قابل حمل و دسترسی، ماهیت مطبوعات تغییر خواهد کرد، افزود: در روزنامه‌های امروزی مطالب در حجم بالا منتشر می‌شوند و چندین صفحه را در برمی‌گیرند. زمانی که یک مخاطب روزنامه را در دست می‌گیرد می‌تواند با ورق زدن سریع و نگاه سطحی به تیترها و عکس‌ها مطلب مورد علاقه خود را یافته و آن را مطالعه کند در حالیکه در تلفن همراه به علت کوچک بودن صفحه دسترسی به مطلب مورد نظر زمان بر است.
به گفته او استفاده از روزنامه‌ها و دیگر مطبوعات تنها به اینکه فرد توانایی خواندن داشته باشد، بستگی دارد اما بهره‌مندی از اطلاع‌رسانی در تلفن‌های همراه علاوه بر سواد نیازمند توانایی کاربری و اتصال به اینترنت نیز هست و شاید همین امر در حال حاضر از تعداد مخاطبان این تکنولوژی برای دریافت اطلاعات می‌کاهد.
راودراد معتقد است که در نهایت اطلاع‌رسانی و ارائه اخبار روی تلفن همراه نهادینه خواهد شد، برای رسیدن به آن نقطه که بتوان اخبار را به سهولت از طریق تلفن همراه اطلاع‌رسانی کرد باید ماهیت رسانه‌ها تغییر کند. در حال حاضر یک روزنامه با صفحات مختلف حوزه‌های متعددی چون، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، هنری و ... را پوشش می‌دهد که برای رفتن روی صفحات کوچک موبایل باید تخصصی شده و تنها به یک حوزه بپردازند تا مخاطب با حق انتخاب بیشتر برای مطالعه آن ترغیب شود.
اما تخصصی شدن روزنامه‌ها به طور قطع موجب کم شدن مخاطبان آنها می‌شود زیرا شخصی که تنها برای صفحه‌ی ورزشی یک روزنامه را می‌خرید به طور تخصصی به مطالب ورزشی نگاه خواهد کرد و نیازی به مطالب حوزه‌های دیگر ندارد.
عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در این باره می‌گوید با همه‌گیر شدن اطلاع‌رسانی از طریق تلفن همراه رابطه بین مخاطب و رسانه تغییر کرده و نوع دیگری از تعامل بین این دو گروه ایجاد می‌شود زیرا مخاطبان می‌توانند از طریق تلفن همراه، اخبار را دریافت و به همین وسیله نظرات خود را ابزار کنند.
به گفته او در نهایت در آینده‌ای شاید نه چندان نزدیک، روزنامه‌ها تنها از لحاظ مکتوب بودن به شکل امروزی باشند و از نظر ماهیت استفاده و نوع صفحه بندی و حوزه انتشار دستخوش تغییرات گسترده می‌شوند.
مخاطبان آینده رسانه‌ها مخاطبان ذره‌ای و تخصصی هستند و نه عام، به همین شکل رسانه‌ها نیز ذره‌ای و تخصصی می‌شوند که از نظر ماهیت با رسانه‌های عام و سنتی امروزی متفاوت هستند.
ورود به عرصه رسانه‌های اجتماعی
بیژن نفیسی ـ مدرس دانشگاه ـ می‌گوید: اعتقاد بر این است که بعد از دوران وسایل ارتباط جمعی وارد عرصه رسانه‌های اجتماعی شده‌ایم که اینترنت و تلفن همراه از آن دسته اند.
به عقیده او نکته‌ای که در مورد رسانه‌های نوشتاری وجود دارد اینکه به دلیل ماندگاری، همیشه در دسترس هستند و در صورت استفاده می‌توان به آن مراجعه کرد. تلفن همراه محدودیت صفحه دارد و بیشتر برای اطلاع‌رسانی کوتاه استفاده
می‌شود و توانایی ارسال تحلیل مسائل پیچیده‌تر را دارند. اینترنت نیز به عنوان رسانه اجتماعی محدودیت‌های دسترسی دارد که ممکن است با پیشرفت‌های اجتماعی برطرف شود.
او خاطرنشان کرد: در دنیای امروز صفحات وب به نوعی به رسانه‌های نوشتاری کمک می‌کنند تا مطالب خود را از آن استخراج کنند؛ کاری که در حال حاضر در تعامل مطبوعات مکتوب و خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری انجام می‌شود. در آینده نه تنها باعث حذف یکی دیگر نمی‌شوند بلکه این همکاری گسترده‌تر خواهد شد.
تحلیلگران بر این عقیده‌اند که پیشرفت‌های تکنیکی در ابعاد بین‌المللی در حوزه اطلاعات که کشور ما نیز از آن تاثیر می‌گیرد جهش‌های بزرگی را نشان می‌دهد، رسیدن به استفاده از موبایل در عرصه‌ی خبررسانی، بستگی به زمان، چگونگی و میزان استفاده کشور ما از تکنولوژی‌های سطح جهان دارد.
مسوولان حوزه مطبوعات باید بدانند رفتن روی تلفن همراه برای اطلاع‌رسانی باعث جذب مخاطب می‌شود و انگیزه بیشتری را برای خبررسانی سریع ایجاد می‌کند تا مردم برای داشتن تحلیل‌های خبری به رسانه‌های مکتوب مراجعه کنند.
آینده روزنامه‌های مکتوب متعلق به خود آنان
امیدعلی مسعودی - استاد ارتباطات - هم با اشاره به سیر تحولاتی که در عرصه اطلاع‌رسانی اتفاق افتاده است، گفت: وسایل ارتباط جمعی و ابزار اطلاع‌رسانی در زمان ظهور نه تنها باعث از بین رفتن ابزار پیشین نشده، بلکه به عنوان مکمل آنها شناخته و موجب شده است آن ابزار برای حفظ بقا تغییراتی متناسب با زمان را در خود ایجاد کنند.
به عقیده او آینده روزنامه‌های مکتوب متعلق به خود آنان است و بسته به نوع و میزان استفاده از وسایل جدید می‌توانند بقای خود و نیز حفظ مخاطبان خویش را تضمین کنند.
