نشست هم‌اندیشی «آسیب‌پذیری چهره‌پردازی شخصیت‌های دینی در رسانه‌ها» با محوریت تحلیل«سریال یوسف پیامبر(ع)»، 14 اردیبهشت ماه در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

به گزارش ایسنا، این نشست با حضور حجت‌الاسلام نجفی مسؤول نمایندگی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در تهران، احمد نوریان رییس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، دکتر فیاض مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه، فرج‌الله سلحشور نویسنده و کارگردان، شهریار بحرانی نویسنده و کارگردان و جواد شمقدری مشاور هنری رییس‌جمهور و نویسنده و کارگردان برگزار شد.

***

دکتر فیاض در پاسخ به این پرسش امیرحسین مدرس (مجری برنامه) که تصویر کردن چهره‌های نامی تاریخ اسلام و تاریخ پیش از اسلام چه تاثیری بر مخاطبان دارد، گفت: اگر گفته شود که دین بدون تصویر مطلوب است این سخن همان بنیادگرایی است که با هر تصویری مخالف است و به استدلالی بودن نزدیک می‌شود. اما اگر به تصویر صرف توجه و دین را رها کنیم، اوج سکولاریزه شدن دین است. بسیاری معتقدند دین را نباید تصویری کرد که طرفداران این دیدگاه حتی در قم نیز هستند. آن ها سینما را برای تصویر کردن دین قبول ندارند، چون چنین رسانه‌ای بر اساس تکرار و تولید انبوه استوار است که باعث می‌شود دین به کالای تصویری تبدیل شود.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: عده‌ای به بنیادگرایی رسانه‌ای معتقدند، چون با سکوت همراه است؛ چرا که در این صورت دین می‌تواند رازآلود باشد و آن ها از بین رسانه‌ها کتاب را انتخاب می‌کنند، چون سکوت در آن زیاد است. فرد در سکوت کتاب را می‌خواند و در ذهن خود محتوای آن را تحلیل می‌کند.

او در ادامه گفت: تلویزیون تقدس شکن است. درباره سریال‌های تاریخی مانند امام علی (ع) و حضرت یوسف(ع) نیز این مورد را مطرح می‌کردند، چون این شخصیت‌های مقدس با به تصویر کشیده شدن به شخصیت‌های عرفی تبدیل می‌شوند و رازآلودگی خود را از دست می‌دهند.

فیاض با اشاره به یکی از مباحث ماکس وبر اظهار کرد: ‌او معتقد است که دین با هنر مخالف است. چون دین به حقیقت و هنر به مجاز می‌پردازد. هر گاه تصویر در دین بیاید آن را سکولاریزه می‌کند. چرا که مجاز به باطل نزدیک می‌شود در این شرایط دین سازمانی و به صنفی شدن نزدیک می‌شود.

***

در ادامه این نشست، جواد شمقدری در پاسخ به این پرسش که چگونه به شخصیت‌های دینی بپردازیم، گفت: با گذشت سی سال از انقلاب اسلامی تجربه‌های تصویری زیادی کسب کرده‌ایم و اکنون حرام بودن طرح چنین بحث‌هایی دیگر مطرح نیست.

او با اشاره به قرآن کریم اظهار کرد: در قرآن کریم به نفس دیدن تاکید شده است، چرا که دیدن ابزاری برای رسیدن به حقیقت است. در دوران پیامبران تنها تصویر جلوی مقابل انسان‌ها هستی بوده است. اما با پیشرفت بشر امکاناتی مانند سینما و تلویزیون در اختیار بشر قرار گرفت که می‌تواند این تصاویر را در مقابل دیدگان قرار دهد. اگر ما کار تصویرسازی و سریال‌سازی را مانند دیدن به همان معنایی که در قرآن کریم مدنظر است بپردازیم قطعا به شیوه صحیحی عمل کردیم.

مشاور هنری رییس‌جمهور با اشاره به سخنانی از شهید آوینی اظهار کرد: پس از پایان جنگ تحمیلی، ‌شهید آوینی این بحث را مطرح کرد که اکنون در این شرایط دوربین خود را در خدمت چه هدفی قرار دهد و پس از مدتی راه خود را پیدا کرد.

این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: برخی پیش‌بینی نمی‌کنند که در عصر ظهور به ابزاری مانند تلویزیون و سینما نیاز باشد این مباحث به نگاه تاریخی و روند طی شده این رسانه‌ها بازمی‌گردد. سینما در غرب متولد شد و با نگاه مادی گرایانه هنرمندان آن کشورها همراه شد. لذا برخی فکر می‌کنند این ابزار خطرناک است حتی در چند سال گذشته این بحث جدی‌تر شد و حرمت مجددی برای سینما در حال شکل‌گیری بود. اما اکنون این بحث‌ها جایگاهی ندارد.

شمقدری در ادامه اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی تلاش شد که رابطه هنر با این حرکت قطع شود چون معتقد بودند جنس سینما ابتذال است و بهتر است انقلاب اسلامی از آن استفاده نکند. این در حالی است که از چنین رسانه‌های قدرتمندی می‌توانیم برای انتقال پیام خود به کشورهای دیگر استفاده کنیم. حتی تلاش شد برنامه‌سازان سینما و تلویزیون را به سمتی ببرند که با پرداخت به مباحث ارزشی، با الفاظی مانند شعارزدگی آنان را از ادامه این روند منع کنند. حتی کار به جایی رسید که کسانی که قصد داشتند از سینما برای بیان مسائل ارزشی استفاده کنند به عنوان مزدور رژیم نام ببرند. البته بسیاری از ما به این مساله متهم هستیم.

او اضافه کرد:‌ حرکت انقلاب به گونه‌ای است که مخاطبان زیادی دارد و تاثیرگذار است و عده‌ای تلاش کردند از ابزاری مانند سینما به نحو احسن استفاده کنند اما برخی هنوز فکر می‌کنند که ایران عقب‌مانده است.

شمقدری در بخش دیگری از سخنان خود ادعا کرد: زمانی که یک سریالی با توجه به مبانی ارزشی ساخته می‌شود برخی سعی می‌کنند آن را بایکوت کنند. به عنوان نمونه پس از پخش قسمت‌های ابتدایی سریال یوسف پیامبر (ع) عده‌ای از درون سازمان صداوسیما شروع به انتقاد کردند که این حرکت‌ها ریشه در جریاناتی داشت که نمی‌خواستند این پیوند میان تلویزیون و مباحث دینی مطرح شود.

او با این اعتقاد که مجموعه یوسف پیامبر (ع) کار موفقی است، اظهار کرد: این سریال توانسته مخاطبان زیادی را جذب کند. اما یکی از اشکالات ما این است که وقتی مردم از یک سریال استقبال می‌کنند آن را نمی‌پذیریم و حتی نفی می‌کنیم. نقش منتقدان و رسانه‌ها بسیار تعیین کننده است.

شمقدری در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: انقلاب از ابزار رسانه بسیار خوب استفاده کرده است زمان پیروزی انقلاب اسلامی عمده‌ترین رسانه نوار و مقداری عکس بود، ما با این رسانه‌ها انقلابی را انجام دادیم یکی دیگر از مواردی که ما از رسانه‌ها بیشترین استفاده را کردیم در جنگ 22 روزه غزه بود با استفاده از رسانه‌های جمعی افکار عمومی چنان تحریک شد که در پاریس که مرکز بی‌دینی و صهیونیسم است تظاهرات گسترده‌ای برگزار شد.

او تاکید کرد:‌ می‌توان با ابزار رسانه تحول بزرگی که دنیا منتظر آن است را به پیش برد. ساخت سریال‌هایی مانند مریم مقدس (ع) نیز از گونه‌های این تحول است.

***

در بخش دیگری از این مراسم فرج‌الله سلحشور در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت سریال درباره‌ی شخصیت‌های معاصر راحت‌تر است یا تاریخی و بهتر است به کدام یک از این دو دسته توجه شود، گفت: با این نکته موافقم که اگر مذهب وارد عرصه تصویر و رسانه‌های جمعی شود دچار آفت سکولاریسم می‌شود، این حقیقتی است. اما باید به این نکته توجه کرد که منظور ما کدام مذهب و کدام هنر است. در دنیای غرب مذهب تحریف شده است و انبیاء تقدس خود را از دست داده‌اند در این کشورها انسان محور است و اهداف او نفسانی و مادی است در این شرایط خدا و مذهب محور نیست و پاسخ‌ها و سوال‌های انسان را در جامعه، مذهب نمی‌دهد بلکه انسان مجبور است پاسخ سوالاتش را پیدا کند بنابراین چنین پاسخ‌هایی سرشار از ضعف است و به آرزوهای دنیوی و نفسانی محدود می‌شود.

او اضافه کرد: در غرب مذهب محدود به کلیسا و دیر شده است. در این شرایط اگر چنین مذهبی قصد خودنمایی داشته باشد نتیجه آن مشخص است. اما در کشورهایی مانند ایران انسان‌ها به جای کمک گرفتن از ذهن خود از مکتب‌ خود کمک می‌گیرند.

کارگردان سریال یوسف پیامبر(ع) با اشاره به شخصیت‌های خلق شده در سریال‌ها گفت: معمولا شخصیت‌هایی که خلق می‌شوند به اندازه خود ذهن خلق کننده آن‌ها اشکال دارد. چرا که انسان معیوب، آن قهرمان را ساخته است. اما اگر هنرمند خود را کنار بگذارد و شخصیت‌های معاصر یا تاریخی مانند یوسف پیامبر(ع) را بر اساس مستندات بسازد و حقیقت‌های درون آن‌ها را استخراج کند و به نمایش بگذارد این حقیقت‌ها به گونه‌ای جذاب ارائه می‌شوند و به این شخصیت‌ها لطمه‌ای وارد نمی‌شود، مشروط به این که هنرمند با این شخصیت‌ها بیگانه نباشد.

او با بیان این که هنرمندان باید اسلام‌شناس و آگاه به مبانی دین باشند، گفت: یکی از مشکلات موجود در برخی از سریال‌های تاریخی یا معاصر این است که هنرمند با ساخت آن‌ها دنبال مطرح کردن خود است اما می‌توان خود را کنار گذاشت و ارزش‌ها را از فیلتر خود عبو داد و آنها را به شکل هنرمندانه ساخت.

کارگردان سریال مردان آنجلوس اضافه کرد:‌ زمانی که از برخی کارگردانان پرسیده می‌شود که چرا زندگی یکی از امام‌ها را بر پایه‌ی مستندات تاریخی نساخته است، می‌گوید« من امام را از دیدگاه خود روایت کردم و این سریال روایت من از تاریخ است.»

سلحشور در ادامه گفت: اکنون مباحث مربوط به حضرت امام خمینی(ره) متولی دارد اما چون فیلم‌سازان نمی‌توانند حقیقت درون امام را نمایشی کنند سراغ آن نمی‌روند. دراماتیزه کردن از دیدگاه بسیاری با عواملی مانند قصه‌های عشقی امکان‌پذیر است بنابراین در این شرایط نمی‌توان به ارزش‌های معنوی پرداخت. این در حالی است که آثار مربوط به دین اسلام باید با دیدگاه اسلامی ساخته شود و فردی مکتبی تولید آن‌ها را برعهده گیرد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه خداوند سریال و آثار مذهبی را دوست دارد، گفت: خداوند چنین آثاری را حمایت می‌کند و من خود این نکته را دیده‌ام. از ساخت اثر نمایشی درباره ارزش‌های معنوی با انسان‌های مذهبی و از دیدگاه مذهب امکان‌پذیر است در غیر این صورت مذهب به سخره گرفته می‌شود.

فرج الله سلحشور با اشاره به مجموعه یوسف پیامبر(ع) ابراز عقیده کرد: این سریال شان حضرت یوسف (ع) را در ذهن‌ها پایین نیاورد و ما سعی کردیم با ذره‌ای دقت و مشورت و با کمک علما و بزرگان بتوانیم تا حدی شان حضرت یوسف (ع) را در ذهن مردم حفظ کنیم.

***

شهریار بحرانی در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: تفکر صحیح باعث ایمان می‌شود نخستین چیزی که از نور اهل بیت (ع) خلق شد عقل بوده است که باعث می‌شود فرد ،ایمان درونی پیدا کند. این ایمان وارد روح و قلب می‌شود و فرد را فرا می‌گیرد. در ادامه اخلاق مطرح می‌شود در نهایت ثمره آن یک انسانی مومن و شخصیت‌های برجسته‌ای است که رفتار درست و صحیح دارد این مورد همان چیزی است که به عنوان سیره می‌شناسیم.

او اضافه کرد: ‌سینما رفتارشناس نیست، صرف نظر از بیان داستان عبرت‌آموزی مد نظر است که از طریق انتقال رفتار درست در مخاطب ایجاد می‌شود. رفتار صحیح نکته‌ای است که در شخصیت‌های بزرگ وجود داشته است و باعث تحول در اطرافیان آنها شده است.

کارگردان سریال« مریم مقدس» در ادامه گفت: رسیدن به رفتار درست در فیلم‌ها بسیار سخت است. ما در عمر کوتاه خود با شخصیت‌های محدودی آشنا شدیم مانند حضرت امام خمینی (ره)، رهبر انقلاب اسلامی و علاوه بر آن آیات قرآن کریم را در اختیار داشته‌ایم که با کمک آن‌ها می‌توانیم بخشی از رفتار پیامبران را دریافت کنیم. با این وجود در صحنه عمل کم می‌آوریم در واقع رسیدن به نقطه ایده‌آل سخت است و خلق شخصیت‌هایی که تاثیرگذاری همانند پیامبران در مخاطبان امروزی داشته باشند کار بسیار مشکلی است. چرا که هر چه تلاش کنیم در دنیای امروزی تحت سیطره دنیای تاریک هستیم.

***

فیاض در ادامه این نشست در پاسخ به این پرسش که در حوزه رسانه‌های تصویری مبانی علمی چیست، اظهار کرد: بنیاد یهودیت بر اساس تصویر است خدا در تورات به شکل انسان ظاهر می‌شود به همین علت در دنیای یهود سینما تاریخی است. اما انجیل تاریخی نیست و بیشتر روان‌شناختی است. در سینمای مسیحیان سکوت و آرامش وجود دارد این در حالی است که رویکرد اسلام بینابین یهود و مسیحیت است و هم تصویر در آن وجود دارد و هم حقیقتی که نمی‌توان آن را تصویر کرد.

او با اشاره به آیه‌ها و نشانه‌ها اظهار کرد:‌ پیامبران، زمین و آسمان آیه هستند زندگی آرمانی در بهشت تصویر می‌شود سینمای آرمانی بهشتی است و انسان کامل قهرمان داستان است.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: سینمای ما هیچ وقت سینمای مسیحیی نیست. بلکه مانند مساجدمان پر از نور و پررنگ است.

فیاض با اشاره به این نکات که دو خواهر همسر حضرت یعقوب(ع) بودند و سجده حضرت یعقوب (ع) و فرزندانش به حضرت یوسف (ع) اظهار کرد: در زمینه ازدواج حضرت یعقوب با دو خواهر پرسش‌هایی مطرح شد که این مورد در اسلام حرام است. البته باید با نکته توجه کرد که هر چه از دین یعقوب به اسلام نزدیک می‌شویم دایره‌ ازدواج تفاوت پیدا می‌کند. در زمینه سجده حضرت یعقوب و فرزندانشان به حضرت یوسف نیز سلحشور این کار را به سجده شکر تبدیل کرد و هر کدام به یک طرف سجده کردند.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد: مبنای ما سینمای مذهبی است تا دینی؛ دین به کتاب تبدیل می‌شود ولی مذهب سیره است. قرآن پر از تصویر است به ویژه سوره‌های مکی.

این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: دین در هر جامعه‌ای که وارد شود شکل اسطوره‌ای به خود می‌گیرد. به عنوان نمونه مردم ما بیشتر از شکل اسطوره‌ای امام حسین (ع) لذت می‌برند. در واقع در اسطوره‌ها عناصر دوگانه‌ای وجود دارد؛ قهرمان و ضدقهرمان. این مورد را در داستان حضرت یوسف (ع) و زلیخا نیز داریم. اگر سینما از اسطوره بهره نگیرد جذاب نمی‌شود به عنوان نمونه اگر سریال امام علی (ع) به شخصیت قطام و ماجراهای مربوط به آن پرداخت نمی‌شد این سریال این قدر جذاب نمی‌شد. در واقع سلحشور با ساخت‌ سریال‌های خود در حال ساخت آینده است. سینما با توجه به اسطوره‌ها آینده‌سازی می‌کند. با ساختن سریال‌های دینی در جامعه آزمایشگاه بزرگ دینی به وجود می آوریم به عنوان نمونه با پخش سریال یوسف پیامبر(ع) قدرت استدلال عمومی افزایش می‌یابد در این شرایط گروه‌هایی مانند روحانیون می‌توانند درباره مباحث مطرح شده بحث کنند و رشد عمومی معرفتی به وجود آورند.

***

در بخش دیگری از این نشست سلحشور درباره رویکرد خود به زندگی حضرت یوسف (ع)، گفت:‌ هدف من از پرداختن به این پیامبر گرامی توجه به الگوی رفتاری و سیره علمی او بوده است نه شخص تاریخی حضرت یوسف (ع). من چندان مقید به پیش رفتن قصه نبودم و مدام حوادث جانبی در داستان ایجاد می‌کردم برخی معتقد بودند که من بی‌جهت زمان سریال را افزایش دادم اما این کار عمدی صورت گرفت چرا که قصد داشتم با تکیه بر تفاسیر، آیات را برای مخاطبان باز کنم. بنابراین باید حادثه خلق می‌کردم در این شرایط مدت زمانی به سریال اضافه می‌شد.

او اضافه کرد: شاید منبعی پیدا نشود که تا این حد به داستان حضرت یوسف(ع) در ابعاد مختلفی چون سیاسی، اقتصادی و معرفتی پرداخته باشد، البته هر کسی می‌تواند از این آیات برداشت کند مشروط به این که برداشت‌های او در تضاد با آیات نباشد.

سلحشور در ادامه درباره تلاش‌های صورت گرفته به منظور پخش سریال یوسف پیامبر(ع) در کشورهایی فراتر از ترکیه، کویت و عمان، گفت: اکنون 54 کشور با دوبله عربی سریال یوسف پیامبر (ع) را می‌بینند علاوه بر آن در تمام نقاط دنیا از تونس گرفته تا سوئد و آمریکا این سریال را با زیرنویس انگلیسی می‌بینند اما تلاشی از سوی ارباب رسانه برای فروش آن به کشورهای دیگر صورت نگرفته است خیلی از کشورها مشتاق خرید این سریال هستند اما از این که چقدر صداوسیما پیگیر عرضه مجموعه یوسف پیامبر (ع) به بازارهای خارجی است اطلاعی ندارم.

این کارگردان درباره‌ی چگونگی انتخاب و پرداختن به ماجراهای مطرح شده در سریال گفت: نظرات شیعه مورد نظر ما بوده است دیدگاه‌های ملل دیگر نیز اگر با شیعه منطبق بوده است از آن‌ها استفاده کرده‌ایم.

***

در ادامه شمقدری اظهار کرد: در سالهای گذشته در عرضه جهانی محصولات خود کوتاهی کرده‌ایم. در بخش محصولات فرهنگی به شدت ضعف در زمینه عرضه بین‌المللی داریم شبکه‌های ما سریال‌هایی مانند یوسف پیامبر(ع) را پخش می‌کنند اما متاسفانه غفلت‌هایی بعضا هدایت شده در زمینه فروش چنین محصولاتی وجود دارد. در این شرایط یک مدیریت هوشمندانه و درست لازم است که این امر را محقق کند. حتی در عرصه‌های دیگر نیز در سالهای اخیر حرف جمهوری اسلامی در مجامع بین‌المللی مطرح می‌شود این در حالی است که در گذشته دیپلمات‌های ما خودسانسوری می‌کردند.

***

سلحشور در پاسخ به پرسشی درباره مصاحبه اخیر دخترش اظهار کرد: این گونه کارها دغل‌ کاری‌ها و بدجنسی‌های برخی اهالی مطبوعات است که از هر ابزاری برای فروش مجله خود و تخریب دیگران استفاده می‌کنند در هر خانواده‌ای ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد اما طرح کردن آنها در رسانه نمی‌تواند معنایی جز خباثت داشته باشد. دخترم هم نظر شخصی خود را گفته است.

او درباره تقلید سریال یوسف پیامبر(ع) در زمینه‌هایی مانند طراحی صحنه و لباس از یکی از نسخه‌های جدید آمریکایی ساخته شده درباره این پیامبر گرامی گفت: آنها از ما کپی کردند این فیلم تا قبل از سریال یوسف پیامبر (ع) ساخته نشده بود برخی شرکت‌های خارجی زمانی که می‌بینند داستان این پیامبر گرامی مورد توجه قرار گرفته است در مدت کوتاهی تصمیم می‌گیرند درباره ایشان اثری را بسازنند تا بتوانند از فرصت به وجود آمده در بازار استفاده کنند. ریشه کتاب‌ها و مستندات تاریخی یکی است بنابراین ممکن است شباهت‌هایی میان سریال‌ها و فیلم‌های ساخته شده درباره یک مقطع تاریخی وجود داشته باشد.

این کارگردان درباره نبودن داستان مربوط به کبر حضرت یوسف (ع) هنگام دیدار پدرش که منجر به این مساله شد که پیامبران بعدی از نسل او نباشند، در سریال گفت: آیا اگر جای حضرت یوسف بودید در پیاده شدن و شتافتن به سوی پدر خود پس از سی و چندسال تعلل می‌کردید. عقل واقعا نمی‌پذیرد که یک پیامبر در مقابل پدرش که او نیز فرستاده خداست دچار غرور شود ضمن اینکه علامه طباطبایی در المیزان این روایت را قبول ندارد.

او اضافه کرد: عده‌ای در تاریخ خواستند این وصله را به حضرت یوسف (ع) بچسبانند تا بدین وسیله توجیهی برای ادامه نیافتن پیامبران از نسل حضرت یوسف (ع) بیان کنند.

سلحشور درباره شان حضرت یعقوب (ع) و حضرت یوسف (ع) اظهار کرد:‌ تنها پیامبری که از پدر خود برتر بوده است حضرت یوسف (ع) است و انبیای دیگر اینگونه نبودند.

او درباره نبودن داستان جوان شدن زلیخا در قرآن کریم و پرداخت شدن به آن در سریال گفت: در کتاب‌های مختلف و منابع گوناگون به کرات به این موضوع اشاره شده است در قرآن کریم به این گونه مسائل حاشیه‌ای پرداخته نمی‌شود و محورهای آموزنده مدنظر قرار می‌گیرد. در این جهت داستان حضرت یوسف و اقدامات و تلاش‌های او برای قرآن کریم مهم بوده است.

سلحشور اضافه کرد: حکم کلی درباره برخی مسائل نباید صادر کرد. اگر به داستان جوان شدن حضرت زلیخا در سریال نمی‌پرداختیم عده‌ای می‌گفتند که چرا که این موضوع در سریال مطرح نشده است درباره مسائل تاریخی معمولا اتفاق نظر نیست و در این شرایط باید به روایت مشهور استناد کرد که در عین حال با قرآن کریم نیز منافات نداشته باشد.

او تاکید کرد: هیچ وقت در روایات و حکایاتی که درباره آنها اختلاف نظر وجود دارد نمی‌توان به نظر واحد رسید. بنابراین باید اصل ماجرا را حفظ کرد حاشیه‌ها ممکن است کم و زیاد شوند در داستان حضرت یوسف(ع) نیز مبنای ما تفسیر المیزان علامه طباطبایی بود. ممکن است موردی در تاریخ به شکلهای مختلف روایت شود اما ما سعی کردیم از روایت‌هایی استفاده کنیم که با چارچوب آیات هم‌خوانی داشته باشد.

***

در ادامه این مراسم رییس فرهنگسرای قرآن درباره تاثیر سریال حضرت یوسف (ع) گفت: سریال باید ما را به کمال خداجویانه‌ای برساند. با ساخت سریال حضرت یوسف (ع) این شخصیت به کمال مطرح شد.

***

سلحشور درباره علت پرداختن به ائمه معصومان و به ویژه حضرت مهدی(عج) در این سریال اظهار کرد: این مساله به اعتقادات ما به عنوان شیعه برمی‌گردد در روایات ما این نکته آمده بود که نور معصومان (ع) قبل از خلقت دنیا آفریده شده است هر یک از انبیاء در گرفتاری‌ها به آنان متوصل شدند و همیشه نجات پیدا کردند. در این سریال هم اگر قصد داشتیم به همه ائمه بپردازیم ممکن بود سریال شکل شعاری به خود بگیرد که بنابراین حضرت مهدی(عج) به عنوان سنبل ائمه در سریال یوسف پیامبر(ع) مطرح شد. با این کار سعی داشتیم هم به روایات عمل کنیم و هم خیلی شعاری به امامان (ع) بپردازیم. این مطلب مستندات تاریخی ندارد و بیشتر اعتقادی است.

او درباره علت مطرح شدن حضرت یعقوب(ع) به عنوان دلیل اصلی حسادت برادران به حضرت یوسف(ع) ابراز عقیده کرد: حضرت رسول اکرم (ص) به حضرت زهرا(س) در بین دختران خود توجه زیادی داشت. اما پیامبر اکرم خانواده خود را طوری تربیت کرده بود که همه عاشق فاطمه زهرا(ع) بودند و به او حسادت نمی‌کردند. حضرت یعقوب نیز تلاش کرد که مانع حسادت برادران به حضرت یوسف(ع) شود ولی دو تن از همسران او مانع تحقق هدف حضرت یعقوب شدند و مدام جوسازی می‌کردند.

او ادامه داد: سعی کردیم حضرت یعقوب(ع) را به گونه‌ای نشان دهیم که در صدد اصلاح روابط بین فرزندان خود است و حتی مقابل فرزندان دیگرش به حضرت یوسف(ع) محبت نمی‌کند. ولی برخی ایراداتی به این بخش از سریال وارد کردند.

سلحشور در پایان درباره ماجرای توسل حضرت یوسف(ع) به غیر برای آزادی خود از زندان گفت: برخی علما این مساله را قبول ندارند و در تفاسیر موجود نیز دوگونه در این باره بحث شده است. اما ما آنچه که ترک اولی از طرف حضرت یوسف شناخته می‌شود را در سریال به نمایش گذاشتیم و دلیل آن به خاطر سازنده بودن این برداشت بود. در واقع ما تنها در این بخش به "قول کتاب المیزان" استناد نکردیم.

***

احمد نوریان نیز در این نشست با اشاره به فعالیت‌های فرهنگسرای رسانه گفت: این فرهنگسرا بیش از یک سال است که تاسیس شده و جایگاه و نقش خود را در شهر تهران پیدا کرده است. ارتقای آگاهی‌ها و دانستی‌های رسانه‌ای از جمله اهداف شکل‌گیری این فرهنگسرا بوده است.

او اضافه کرد: تاکنون این فرهنگسرا موفق شده است تا ده‌ها نشست تخصصی در حوزه‌های مختلف برگزار کند. هر فعالیت فرهنگی که می‌تواند موجی در شهر تهران ایجاد کند؛ موضوع فعالیت این فرهنگسرا است.

نوریان در ادامه گفت: نشست‌های تخصصی مکمل حرکت فرهنگی است. نقد و بررسی فرصت‌های جدیدی را برای هنرمندان فراهم می‌کند تا شاهد نقدهای خردمندانه باشد.

او اضافه کرد: با توجه به آن که ارتقای فرهنگی شهر مدنظر است، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران حمایت کننده این وضعیت است. البته تا اوایل سال آینده 45 سالن سینما در اختیار این سازمان قرار می‌گیرد اگر نیاز به حمایت از آثار فاخر است ظرف این کار آماده شده است.

رییس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با اشاره به پرداختن به موضوعات ارزشی و تاریخ اسلام اظهار کرد: پرداختن به موضوعات ارزشی، تاریخ اسلام و تاریخ پرافتخار ادیان الهی و اینکه تاریخ را تبیین کنیم و در اختیار نسل‌ها قرار دهیم کاری است که فرج‌الله سلحشور از پیشکسوتان این حوزه بوده است.

نوریان درباره سریال یوسف پیامبر (ع)، اظهار کرد:‌ این مجموعه تاثیرات ملی و بین‌المللی داشته است البته امکان دارد از جهاتی نقد شود اما حتما مورد استقبال است.

***

حجت‌الاسلام نجفی همچنین در این نشست درباره فعالیت‌های دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم،‌ گفت: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم از محدود نهادهایی است که همزاد و همراه انقلاب اسلامی بوده است. به طوری که ما اکنون در آستانه سی‌امین سالگرد تاسیس این دفتر هستیم. دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم یادگار حضرت امام خمینی (ره) است که به امر و با عنایت ایشان تشکیل شد.

او اضافه کرد:‌ امروز پس از سی سال این دفتر در سه حوزه عمده‌ی آموزشی، پژوهشی و تبلیغ فعالیت می‌کند. ما در حوزه فقه و حقوق، مطالعه مهدویت، تاریخ سیره اهل بیت پژوهشکده‌هایی داریم که با استانداردهای دانشگاهی و حوزه علمیه فعالیت می‌کند.

نجفی در ادامه گفت: خروجی دفتر تبلیغات در حوزه مکتوب 400 اثر بوده است و 17 نشریه نیز داریم. البته ما تمام فعالیت‌های علمی خود را در طبق اخلاص قرار می‌دهیم و با هنرمندان متعهد و دین‌باور همکاری می‌کنیم چرا که وظیفه ما اشاعه‌ی فرهنگ دینی و اسلامی است. ما در خدمت هنرمندانی هستیم که در حوزه‌های مختلف قصد برنامه‌سازی دارند. دغدغه‌های پرسش‌های حاشیه‌ای را نداشته باشند آثار خوبی را خلق کنند.